Amenhotep III

Amenhotep III (Lennet a-wechoù Amenofis III), hag a dalvez Amon zo plijet en henegipteg, a oa an navet faraon eus an XVIII^vet tierniezh . Hervez meur a skrivagner e renas Henegipt eus miz Even 1391 kent J.-K., miz Kerzu 1353 pe miz Even 1388 kent J.-K. betek miz Kerzu 1351 pe 1350 kent J.-K goude marv e dad, Thoutmose IV. Amenhotep III a oa mab Thoutmose IV ha Mutemwia, ur wreg a eil renk eus tad Amenhotep.

Lestr e mirdi al Louvre gant anvioù Amenohotep III ha Tiye, Amenhotep zo skrivet er gartouchenn a-gleiz

Buhez

Amenhotep III eo ar faraon en deus ar muiañ a zelwennoù zo chomet betek ennomp, gant ouzhpenn 250 zo bet dizoloet hag anavezet.

Unan eus perzhioù ispisial ren Amenhotep III eo an heuliad eus ouzhpenn 200 delwenn koun scarabs bras e maen dizoloet en un tolead bras hag a ya eus Siria (Ras Shamra) betek Soleb e Nubia. Displegañ a ra an testennoù kizellet war o gorre kurioù ar faraon. Da skouer, 123 anezhe a ra anv eus an niver bras a leoned (102 pe 110 hervez an doare da lenn) lazhet gant Amenhotep III "gant e saezhoù dezhañ e-unan" abaoe e gentañ bloavezh ren betek e zekvet hini. Pemp delwenn all a zisklêr e erruas ar briñsez estren a zeuas da vezañ e wreg, Gilukhepa, en Egipt gant ur c'hoskoriad 317 maouez. An hini gentañ eus kalz priñsezed all e oa a zimezfe gant ar faraon.

Ar rouanez Tiye, gant he fried, Amenhotep III, taolennet gant an delwenn dorr

Unnnek c'hwil kaoc'h arall a zanevell kleuzadenn ul lenn nevez savet evit e wreg, ar rouanez Tiye, en e unnekvet bloavezh ren.

Levrlennadur

• Aldred, Cyril. Akhenaten: King of Egypt, Thames & Hudson, 1991
• Allen, James P. The Amarna Succession
• Beckerath, Jürgen von, Chronologie des Pharaonischen Ägypten. Philipp von Zabern, Mainz, (1997)
• Clayton, Peter. Chronicle of the Pharaohs, Thames & Hudson Ltd., 1994.
• O'Connor, David & Cline, Eric. Amenhotep III: Perspectives on His Reign, University of Michigan Press, 1998
• Dodson, Aidan & Hilton, Dyan. The Complete Royal Families of Ancient Egypt, Thames & Hudson (2004)
• Grimal, Nicolas. A History of Ancient Egypt, Blackwell Books: 1992.
• Hayes, William. "Internal affairs from Thutmosis I to the death of Amenophis III," in CAH Pt 1, Vol 2, The Middle East and the Aegean Region, c.1800-1380 BC, 1973
• Kozloff, Arielle. & Bryan, Betsy, Royal and Divine Statuary in Egypt’s Dazzling Sun: Amenhotep III and his World, (Cleveland, 1992)
• Moran, William L., The Amarna Letters, Baltimore: Johns Hopkins University Press, (1992)
• Reeves, Nicholas. Akhenaten: Egypt's False Prophet, Thames & Hudson, 2000
• Troy, Lana, "Patterns of Queenship in Ancient Egyptian Myth and History", University of Uppsala, Uppsala Studies in Ancient Mediterranean and Near Eastern Civilizations 14, (1986)

Liammoù diavaez

• Commemorative scarab of Amenhotep III