Arz garv

Arz garv a zo un dro-lavar bet ijinet gant al livour Jean Dubuffet a-benn envel an oberennoù arzel bet savet gant tud n'o deus tamm sevenadur arzel ebet

Arz garv (galleg : art brut) zo un dro-lavar bet ijinet gant al livour Jean Dubuffet evit envel an oberennoù arzel bet savet gant tud n'o deus tamm sevenadur arzel ebet. Oberennoù a seurt-se a glaskas strollañ en un dastumad anvet Dastumad an Arz garv.

Krouidigezh an arz garv kemmañ

 
Adolf Wölfli, Band-Hain, 1910

An dro-lavar arz garv a voe krouet e 1945 gant al livour gall Jean Dubuffet. Ijinet en dije anezhi e-kerzh ur veaj da Suis asambles gant Jean Paulhan. Ar roud kentañ a gaver anezhi zo en ul lizher a gasas d'al livour suis René Auberjonois d'an 28 a viz Eost 1945.

Un doare e oa da gas war-raok kavadennoù hag enklaskoù ar mezeg Hans Prinzhorn diwar-benn arz "ar re sot" er bloavezhioù 1920[1], hag ivez studiadenn ar mezeg Morgenthaler diwar-benn Adolf Wölfli, hag a oa en ur bredospital e 1921[2].

Evit sevel e zastumad e veajas Jean Dubuffet e Suis hag e Frañs. Ouzhpenn gweladenniñ bredospitalioù e tastumas ivez oberennoù tud a laboure en ounan, hag ar re a vez renket e luskad arz ar vediomed. E zastumad a voe meret gant Kompagnunezh an arz garv (André Breton a gemeras perzh enni e-pad ur pennad e Pariz. A-benn ar fin e voe staliet an holl oberennoù e Lausanne e 1975. Eno emañ bepred hiziv an deiz, dindan an anv Dastumad an Arz garv.

Termenadur an arz garv kemmañ

 
Emma Hauck Sweetheart Come (Lizher d'he gwaz) e-tro 1909

Renket e vez en arz garv kement oberenn savet gant tud n'int ket arzourien a-vicher ha n'o deus tamm deskadurezh arzel hag a labour hep kemer e kont kement reoliad a zo a-fet gened (tud dalc'het e bredospitalioù[3], emzeskidi o-unan[4], mediomed[5]).

Hervez Jean Dubuffet e oa un doare arz raktal, hep tamm preder ebet ha digouge a-fet sevenadur.

Meur a wech e klaskas Jean Dubuffet adtermeniñ an arz garv, rak hervezañ e oa disheñvel diouzh sevenadur ar bobl, diouzh an arz eeunek, diouzh an tresadennoù savet gant bugale. En e zastumad e krouas zoken un is-rummad anvet Neuve Invention gantañ.

Arzourien a savas oberennoù garv kemmañ

Arzourien luskad an Arz garv kemmañ

Levrlennadur kemmañ

(fr)
  • L’Art brut préféré aux arts culturels, Jean Dubuffet, Pariz, 1949. In : Prospectus et tous écrits suivants. Tome 1, pp. 198–202
  • Les Inspirés et leurs demeures, Gilles Erhmann, Editions du Temps, Pariz, 1962
  • Les Fascicules de l'Art brut - "L'art brut", Fasc. I-IX, a-stroll, Compagnie de l'Art brut, Pariz, 1964-1973
  • Les Fascicules de l'Art brut - "L'art brut", Fasc. X-XXII, a-stroll, Collection de l'Art brut, Lausanne, 1977-2007
  • L'art brut / 7 avril - 5 juin 1967, a-troll, Musée des arts décoratifs, Pariz, 1967
  • L’Art chez les fous, Marcel Réja, Pariz, 1907 ; adembannadur : Z’Editions, Nice, 1994
  • Prospectus et tous écrits suivants, Jean Dubuffet, Pariz, 1967 ; adembannadur : 1995
  • L'art brut, Michel Thévoz, Skira, Genève, 1975
  • Les Singuliers de l’art, a-stroll, Pariz, Musée d’Art moderne de la ville de Paris, 1978 ; katalog an diskouezadeg
  • Les inspirés du bord des routes, Jacques Lacarrière & Jacques Verroust, Seuil, Pariz, 1978
  • Expressions de la folie, Hans Prinzhorn, Pariz, Gallimard, 1984, adembannadur 1996
  • Outsiders, fous, naïfs et voyants dans la peinture moderne (1889-1960), Christian Delacampagne, Editions Mengès, Pariz, 1989
  • Les Bâtisseurs de l’Imaginaire, Claude & Clovis Prévost, Editions de l’Est, Pariz, 1990
  • Art Brut, psychose et médiumnité, Michel Thévoz, La Différence, Pariz, 1990
  • Requiem pour la folie, Michel Thévoz, Pariz, 1995
  • Art Brut et Compagnie, la face cachée de l'art contemporain, Laurent Danchin, La Différence, Pariz, 1995
  • La beauté insensée - Collection Prinzhorn, a-stroll, Charleroi, Palais des Beaux-Arts, Charleroi, Belgia, 1995 ; katalog an diskouezadeg
  • Du côté de l’art brut, Michel Ragon, Pariz, 1996
  • L’art brut, Lucienne Peiry, Pariz, Flammarion, 1997, adembannadur 2006
  • Les Primitifs du XXème Siècle (art brut et art des malades mentaux), Jean-Louis Ferrier, Pariz, Terrail, 1997
  • Art spirite, médiumnique, visionnaire, Messages d’Outre-Monde, a-stroll, Pariz, Halle Saint Pierre / Hoëbeke, 1999, katalog an diskouezadeg
  • abcd, une collection d'art brut, Bruno Decharme, Pariz, Actes sud/abcd, 2000, Testennoù gant Christian Delacampagne, Claudia Dichter, Régis Gayraud, Jean-Louis Lanoux, Gérard Macé, Barbara Safarova, Béatrice Steiner ha tud all
  • L’art brut, l’art outsider et au-delà, John Maizels, Pariz, Phaidon, 2003
  • Devenir de l'Art Brut, a-stroll, Ligeia, Dossiers sur l'art n°53-54-55-56, juillet-décembre 2004, Dossier dirigé par Alain Bouillet
  • Art Brut, L'Instinct créateur, Laurent Danchin, Pariz, Gallimard, 2006, Collection Découvertes n°500
  • Beautés Insensées, B Tosatti, Pariz, Skira Seuil Editions, 2007, katalog an diskouezadeg
  • Les jardins de l'art brut, Marc Décimo, Dijon, Les presses du réel, 2007, Collection « L'écart absolu / Poche »
(de)
  • Bildnerei der Geisteskranken, Hans Prinzhorn, Berlin, Springer Verlag, 1922
  • Ein neues Museum für Lausanne, in : "Individuelle Mythologien", Harald Szeeman, Berlin, 1985
  • Outsider Art, Charlotte Zander Collection, Claudia Dichter, Museum Charlotte Zander, Wachter Verlag, Bönnigheim, 1999
  • Jean Dubuffet. Studien zu seinem Fruehwerk und zur Vorgeschichte des Art brut, Michael Krajewski, Osnabrück, 2004
(en)
  • Artistry of the Mentally Ill, Hans Prinzhorn, Paris, Vienna & New York, 1972, adembannadur 1995
  • Outsider art, Roger Cardinal, London, Praeger, 1972
  • The Discovery of the Art of the Insane, John M. MacGregor, Oxford, Princeton, 989
  • Art Brut, in Dictionary of Art, T. 2, Roger Cardinal, London, 1996
  • Outsider Art and beyond, John Maizels, London, Phaidon Press, 1996
  • Fantasy Worlds, John Maizels & Deidi von Schaewen, London, Taschen, 1999
  • Outsider art, spontaneous alternatives, Colin Rhodes, London, Thames & Hudson, 2000
Kelaouennoù
  • Raw Vision
  • Gazogène
  • Artension

Liammoù diavaez kemmañ

Notennoù kemmañ

  1. Hag embannet en e levr Bildnerei der Geisteskranken, 1922. Gwelit al levrlennadur
  2. Walter Morgenthaler, Ein Geisteskranken als Künstler, 1921.
  3. E-touez ar re vrudetañ emañ Adolf Wölfli, Aloïse Corbaz, Carlo Zinelli, Heinrich Anton Müller.
  4. Evel Pascal Maisonneuve, Emile Ratier, Paul Amar, Henry Darger, Eugenio Santoro.
  5. Evel Madge Gill, Augustin Lesage, Raphaël Lonné, Laure Pigeon.



 
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.