Enki Bilal
Enki Bilal (7 a viz Here 1951, Belgrad) a zo ur filmaozour, tresour ha senarioer bannoù-treset gall. Bosniak e oa e dad, ha tchek e vamm. E 1960 he deus dilojet e familh da Bariz. Goude bezañ studiet e skol an arzoù-kaer e lakaas embann e istor kentañ, Le Bol maudit e ditl, er gelaouenn Pilote.
E oberenn kemmañ
E 1975 e teuas er-maez e albom bannoù-treset kentañ, La Croisière des oubliése ditl, senario gant Pierre Christin. E 1979 e teuas er-maez Les Phalanges de l'Ordre noir, un istor diwar-benn brezel diabarzh Spagn, bepred diwar ur senario gant Pierre Christin. E 1980 e stagas gant un heuliad savet gantañ penn-da-benn (tresadennoù ha senario), hag al lodenn gentañ anezhañ, anvet La Foire aux immortels a voe embannet er gelaouenn Pilote. An eil lodenn, La Femme piège he zitl, a voe embannet e albom e 1986. Ouzhpenn al labour hiniennel-se e kendalc'has da genlabourat gant Pierre Christin. Sevel a rejont meur a albom, enno skeudennoù ha poltredoù livet warno (Los Angeles, L'Étoile oubliée de Laurie Bloom ; Cœurs sanglants). An albomoù-se a voe embannet gant Dargaud hag embannadurioù Autrement. E 1982 e tresas Bilal war gwer ul lodenn eus klinkadurioù La Vie est un roman, ur film aozet gant Alain Resnais. Daou vloaz a-raok en doa treset skritell ur film all savet gant Resnais, Mon oncle d'Amérique e ditl. E miz Genver 1987 e resevas Bilal Priz Meur saloñs Angouleme (Grand Prix du 14e Festival d'Angoulême).
E 1989 ec'h echuas Enki Bilal e film kentañ, Bunker Palace Hôtel e ditl, ennañ aktourien evel Jean-Louis Trintignant ha Carole Bouquet. Er memes bloavezh e voe embannet Exterminateur 17 gant Les Humanoides Associés. Ragembannet e oa bet er gelaouenn Métal hurlant e 1978. E 1990 e voe adembannet gant Les Humanoïdes Associés ar pezh a oa bet embannet gant Dargaud : Mémoires d'outre-espace, La Croisière des oubliés, Le Vaisseau de pierre, Les Phalanges de l'Ordre noir, Partie de chasse, ha Cœurs sanglants et autres faits divers. E 1990 e tresas Bilal kinkladurioù ha dilhad ar pezh-c'hoari Romeo ha Julieta, korolladeg gant Angelin Preljocaj. E miz Du 1991 e voe aozet Opéra bulle, un diskouezadeg daou viz anezhi aozet er Villette, e Pariz.
E 1990 e tresas kinkladurioù ha dilhad 'O.P.A. Mia, un opera gant Denis Levaillant, krouet e-pad gouel-c'hoariva Avignon. E miz Gwengolo 1993 e teuas er-maez lodenn ziwezhañ La trilogie Nikopol, Froid Équateur he zitl. Lakaet e voe da levr gwellañ ar bloavezh gant skipailh ar gazetenn Lire. E 1994 e teuas er-maez Bleu sang, ennañ holl dudennoù teir-oberenn Nikopol, embannet gant Christian Desbois Editions. E miz Gwengolo 1996 e teuas er-maez Mémoires d'autres temps, adembannadur kresket ar Bol maudit ha Crux Universalis. E miz C'hwevrer 1997 e teuas er-maez eil film Bilal, Tykho Moone ditl. D'an 22 a viz Gwengolo 1998 e voe embannet Le Sommeil du monstre, lodenn gentañ Peder-oberenn an Euzhvil (Tétralogie du Monstre).
E 2003 e voe embannet 32 décembre, eil lodenn Peder-Oberenn an Euzhvil (Tétralogie du Monstre). D'an 21 a viz Meurzh 2004 e teuas er-maez trede film Bilal, Immortel, ad vitam e ditl, diazezet war La trilogie Nikopol, hag ennañ ur meskaj skeudennoù aozet gant urzhiataer hag aktourien wir evel Linda Hardy pe Charlotte Rampling ha Yann Collette. D'an 3 a viz Mae 2006 e voe embannet Rendez-vous à Paris, trede lodenn Peder-oberenn an Euzhvil (Tétralogie du Monstre). D'an 23 a viz Meurzh 2007 e teuas er-maez Quatre ?, lodenn ziwezhañ Peder-oberenn an Euzhvil (Tétralogie du Monstre). D'an 19 a viz Du 2007 e teuas er-maez Tétralogie du Monstre | L'intégrale du Monstre, dindan stumm un albom, ha dindan stumm un teir-oberenn ivez (an div lodenn ziwezhañ a voe kenteuzet, diwar c'houlenn Bilal).
Oberenn Enki Bilal kemmañ
Bannoù-treset kemmañ
- L'Appel des étoiles, Minoustchine, 1975
- Légendes d'aujourd'hui, gant Pierre Christin, Dargaud :
- Mémoires d'outre-espace 1978
- Exterminateur 17, gant Jean-Pierre Dionnet (senario), Les Humanoïdes Associés, 1979
- La Trilogie Nikopol, embannet gant Les Humanoïdes Associés :
- Le Bol maudit, Futuropolis, 1982
- Crux Universalis, Les Humanoïdes Associés, 1982
- Los Angeles - L'Étoile oubliée de Laurie Bloom, gant Pierre Christin (senario), embanandurioù Autrement, 1984
- L'État des stocks :
- L'État des stocks, Futuropolis, 1986
- Milleneufcentquatrevingtdixneuf, Les Humanoïdes Associés, 1999
- Nouvel état des stocks, Casterman, 2006
- Cœurs sanglants et autres faits divers, gant Pierre Christin (senario), Dargaud, 1988
- Mémoires d'autres temps : Histoires courtes 1971-1981, Les Humanoïdes Associés, 1996
- Bleu Sang, Embannadurioù Christian Desbois, 1994
- La Tétralogie du Monstre :
- Le Sommeil du Monstre, Les Humanoïdes Associés, 1998
- 32 Décembre, Les Humanoïdes Associés, 2003
- Rendez-vous à Paris, Casterman, 2006
- Quatre ?, Casterman, 2007
Filmoù kemmañ
Skeudennadurioù kemmañ
- Goloioù evit an dastumadeg « 1000 soleils » (embannadurioù Gallimard) : (La Guerre des mondes, Fahrenheit 451,...)
- Golo ha skeudennoù embannadur Folio junior La journée d'un journaliste américain en 2889 gant Jules Verne
- Golo ar bladenn Rainy day, gant Gwendal
- Goloioù levrioù Aventures de Boro, reporter photographe, skrivet gant Dan Franck ha Jean Vautrin, (embannadurioù Fayard)
- Images pour un film, Dargaud, 1983. Kinkladurioù ar film La Vie est un roman, filmaozet gant Alain Resnais
- Hors-jeu, gant Patrick Cauvin (testennoù), Autrement, 1987
- Un Siècle d'amour (illustration), gant Dan Franck (testennoù), embannadurioù Fayard, 1999
- Les Correspondances de Christin - Le Sarcophage, gant Pierre Christin (testennoù), Dargaud, 2002