Gwerc'h-Breizh

kumun Il-ha-Gwilen

Gwerc'h-Breizh[2] ( La Gèrch e gallaoueg, La Guerche-de-Bretagne an anv gallek ofisiel) zo ur gumun e Breizh, e departamant Il-ha-Gwilen. Pennlec'h Kanton Gwerc'h-Breizh eo.

Gwerc'h-Breizh
Tiez kozh e kreiz-kêr.
Tiez kozh e kreiz-kêr.
Ardamezioù
Anv gallaouek La Gèrch
Anv gallek (ofisiel) La Guerche-de-Bretagne
Bro istorel Bro-Roazhon
Melestradurezh
Departamant Il-ha-Gwilen
Arondisamant Felger-Gwitreg
Kanton Gwerc'h-Breizh (pennlec'h)
Kod kumun 35125
Kod post 35130
Maer
Amzer gefridi
Élisabeth Guiheneux
2020-2026
Etrekumuniezh Gwitreg Kumuniezh
Bro velestradurel Bro Gwitreg
Lec'hienn web http://www.laguerchedebretagne.fr
Poblañsouriezh
Poblañs 4 245 ann. (2020)[1]
Stankter 368 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
47° 56′ 29″ Norzh
1° 13′ 47″ Kornôg
/ 47.941389, -1.229722
Uhelderioù kreiz-kêr : 76 m
bihanañ 51 m — brasañ 91 m
Gorread 11,53 km²
Lec'hiañ ar gêr
Gwerc'h-Breizh

Douaroniezh kemmañ

Anv kemmañ

Stummoù skrivet ː kemmañ

  • Erwan Vallerie (1995) ː Capella Guirchiae, 1152; Ecclesia Guerchiae, 1206

Gerdarzh kemmañ

  • Testeniekaet eo anv al lec'h dindan ar furmoù Wirchia en XIvet kantved[3], Guircha ha Guirchia e 1096 [4][5], capella Guirchiœ e 1152, ecclesia Guerchiœ e 1206[6].

Dont a ra Guerche eus werk pe werk(i)a e germaneg (« savadur difenn »)[7]. Ur c'hreñvlec'h e oa, e prenn peurliesañ, savet war ur duchenn naturel pe graet gant an dud. E Gwerc'h-Breizh, ne chom roud ebet anezhañ, nemet aspadennoù eus an duchenn c'hladdalc'hel e vefe, ur savenn zouar vras plaenaet hogos penn-a-benn hiziv, ma oa savet kestell Gwerc'h-Breizh an eil goude egile.

Ar pep brasañ eus an anvioù-lec'h e Guerche a zeu eus an VIIIvet kantved hag an IXvet kantved. Hervez an istorour Noël-Yves Tonnerre, Gwerc'h-Breizh ne oa ket ur c'hreñvlec'h savet a-enep ar C'hallaoued pe an Anjevined, met da dalañ ouzh preizhadennoù an Normaned. Hervez tud all e oa savet gant ar Franked, en VIIIvet kantved, ur rouedad ec'hon a greñvlec'hioù war harzoù o rouantelezh d'en em zifenn a-enep ar Vretoned[8].

E-pad an Dispac'h Gall, ar gumun a oa adanvet Montagne-de-la-Guerche[9].

Dre fazi neuze e oa bet soñjet e teu La Guerche eus ar Werc'hez Vari, pa zeu eus ar ger frankek werk(a), a-c'houde aloubadegoù ar Franked en IXvet kantved[10].

Ardamezioù kemmañ

"En gul e zri leonparzh en argant an eil dreist egile"

Brezhoneg kemmañ

  • E distro-skol 2022 e oa enskrivet 36 skoliad er c'hlasoù divyezhek (5,6 % eus skolidi ar gumuniezh evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)[11].

Istor kemmañ

Dispac'h Gall kemmañ

  • Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Gwerc'h-Breizh da benn ur bann[12].

XXvet kantved kemmañ

Brezel-bed kentañ kemmañ

  • Mervel a reas 134 gwaz abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 4,31% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911[13]; unan anezhe a varvas e Virton e Belgia d’an 22 a viz Eost 1914, er 124vet Rejimant Troadegiezh e oa[14].

Eil Brezel-bed kemmañ

  • Seitek den ag ar gumun a varvas abalamour d'ar brezel[13].

Brezelioù didrevadennañ kemmañ

Brezel Aljeria kemmañ

Darvoudoù-sport a bep seurt kemmañ

Monumantoù ha traoù heverk kemmañ

  • Tiez o bannoù koad.
  • Koad Gwerc'h.
  • Penniliz katolik Intron Varia.
  • Monumant ar re varv, luc’hskeudenn[16].

Emdroadur ar boblañs kemmañ

Niver a annezidi

Melestradurezh kemmañ

Roll ar vaered
Mare Anv Strollad Karg
1945 1977 Henri Lassourd UDR Mezeg-loened
Kannad (1968-1973)
Kuzulier-departamant kanton Gwerc'h-Breizh (1951-1976)
1977 1989 Emmanuel Pontais DVD Mezeg
Kuzulier-departamant kanton Gwerc'h-Breizh
1989 Eost 2003 Patrick Lassourd RPR Mezeg-loened
Senedour (1998-2003)
Eost 2003 Mae 2020 Pierre Després UMP Labourer-douar
Kuzulier-departamant kanton Gwerc'h-Breizh
Mae 2020 → bremañ Élisabeth Guiheneux
N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù.

Tud kemmañ

Ardamezeg ar familhoù kemmañ

  Jean Gouin

letanant ar c'habiten Gwerc'h (war dro 1427)

En argant e gebrenn en gul, heuliet gant teir rozenn ivez en gul

  Olivier Barbette
Gwareger eus gward Gwerc'h-Breizh e 1464 ; bet noblet e 1466

Notennoù ha daveoù kemmañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Gwerc'h hepmui e Geriadur Hemon-Huon e 1995.
  3. (fr)Albert Dauzat et Charles Rostaing : Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. 1963 / 1978.
  4. Abad Bossard ha Levraoueg vroadel c'hall.
  5. (fr)Hervé Abalain, Noms de lieux bretons, p. 71, embannadurioù Jean-Paul Gisserot ISBN:2877474828.
  6. (fr)Etymologie et Histoire de La Guerche-de-Bretagne, Infobretagne, 28/12/2016.
  7. (fr)Hervé Abalain, Noms de lieux bretons, p. 71, embannadurioù Jean-paul Gisserot ISBN:2877474828.
  8. (fr)Jean-Claude Meuret, Peuplement, pouvoir et paysage sur la marche Anjou-Bretagne, Laval, Société d'Archéologie et d'Histoire de la Mayenne, 1993, 656 p.
  9. (fr)"Des villages de Cassini aux communes d'aujourd'hui" war lec'hienn an École des hautes études en sciences sociales.
  10. (fr)Cassard, Jean-Christophe. Les Bretons de Nominoë. Brasparzh, Beltan, 1990, p. 16 (ISBN 978-2-905939-17-3) • Adembannet gant Presses Universitaires de Rennes, Roazhon, 2003 (ISBN 978-2-86847-776-7).
  11. Ofis Publik Ar brezhoneg
  12. (fr)J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.106
  13. 13,0 ha13,1 (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
  14. (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  15. (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  16. (fr)Memorial Genweb