Er pep brasañ eus ar c'heodedoù gresian, evel Aten, an archonted (en henc'hresianeg ἄρχοντες, árkhontes[1]) a oa ar vagistrated uhelañ, dezhe kargoù politikel ha kargoù-barn a-bouez.

En Aten kemmañ

Pa baouezas Aten da vezañ renet gant rouaned (Goude marv Kodros en XIe antved kent J.-K.), e tremenjod eus un arc'hontiezh diarsav, na oa ket gwall zisheñvel diouzh ar vonarkiezh kent (Betek 753 kent J.-K.)[2], d'ur gouarnamant gant tri arc'hont dilennet e-touez ar vrientinelezh, da gentañ evit dek vloaz (arc'hontiezh dekvloaziek, betek 683 kent J.-K.), ha da-c'houde evit ur bloavez hepken. Goude 487 kent J.-K. e voe tennet ar magistradurioù d'ar sord (stoc'hokratiezh) e-touez izili an div rummad kensus uhelañ .

An tri arc'hont a oa :

  • An arc'hont eponimos (ἄρχων ἐπώνυμος, árkhôn epốnumos, pe ὁ ἄρχων, ho árkhôn, littéralement « an arc'hont », hep muioc'h a resisadurioù), a roe e anv d'ar bloavezh ha, betek 487, a chomas atav rener ofisiel ar geoded. Edo ar melestradur sivil hag ar barnerezh foran en e garg. Kulator an intañvezed hag ar vinored e oa hag evezhiañ a rae ar breudoù en tiegezhioù.
  • An arc'hont-roue (Henc'hresianeg ἄρχων βασιλεὺς, árkhôn basileùs), a gemeras kargoù relijiel ar rouanez kozh. E karg e oa eus al lidoù relijiel kozh ha bleinañ a rae an Areopagos. En e emell e oa an aferioù muntroù hag an torfedoù dizeoliezh. Teurel a rae an arc'hont-roue berzioù relijiel. Ret e oa dezhañ bezañ dimezet.
  • An arc'hont polemarc'h (Henc'hresianeg ἄρχων πολέμαρχος, árkhôn polémarkhos) a oa rener an arme da gentañ met koll a reas ar galloud-se a voe roet d'ar strategourien goude 487 kent J.-K., pa voe tennet an arc'hontiezh d'ar sord. Kemer a reas neuze lod eus ar c'hargoù relijiel (Evel al lidoù en enor d'ar soudarded) hag eus ar c'hargoù-barn e-keñver ar re na oant ket keodediz eus Aten (Evezhiañ a rae an holl breudoù liammet gant ar meteged).

Er VIIvet kantved, c'hwec'h thesmothètes (Henc'hresianeg θεσμοθέται, thesmothétai) a voe anvet ingal evel arc'honted ouzhpenn ; kargoù-barn o devoa dreist-holl, ha bleinañ a raent evel arc'honted a bep seurt prosezioù a denne d'an danvez, d'an arc'hant ha d'ar c'henwerzh dreist-holl.

Adalek 457 kent J.-K. e teuas an arc'honted kozh da vezañ izili eus an Aréopage betek diwezh o buhez.

Roll an arc'hontet, eus -528 da -82[3] kemmañ

528 Philoneos
527 Onetorides
526 Hippias
525 Kleisthenes
S24 Miltiades
523 Kalliades ?
522 Peisistratos ?
497 Archias
496 Hipparchos
495 Philippos
494 Pythokritos
493 Themistokles
492 Diognetos
491 Hybrilides
490 Ph ainippos
489 Aristeides
488 Anchises
487 Telesines
486 ?
485 Philokrates
484 Leostratos
483 Nikodemos
482 ?
481 Hypsichides
480 Kalliades
479 Xanthippos
478 Timosthenes
477 Adeimantos
476 Phaidon
475 Dromokleides
474 Akestorides
473 Menon
472 Chares
471 Praxiergos
470 Demotion
469 Apsephion
468 Theagenides
467 Lysistratos
466 Lysanias
465 Lysitheos
464 Archedemides
463 Tlepolemos
462 Konon
461 Euthippos
460 Phrasikleides
459 Philokles
458 Habron
457 Mnesitheides
456 Kallias
455 Sosistratos
454 Ariston
453 Lysikrates
452 Chairephanes
451 Antidotos
450 Euthynos
449 Pedieus
448 Philiskos
447 Timarchides
446 Kallimachos
445 Lysimachides
444 Praxiteles
443 Lysanias
442 Diphilos
441 Timokles
440 Morychides
439 Glaukinos
438 Theodoros
437 Euthymenes
436 Lysimachos
435 Antiochides
434 Krates
433 Apseudes
432 Pythodoros
431 Euthydemos
430 Apollodoros
429 Epameinon
428 Diotimos
427 Eukles Molonos
426 Euthynos
425 Stratokles
424 lsarchos
423 Ameinias
422 Alkaios
421 Aristion
420 Astyphilos

419 Archias
418 Antiphon
417 Euphemos
416 Arimnestos
415 Charias
414 Teisandros
413 Kleokritos
412 Kallias
411 Mnesilochos et
Theopompos
410 Glaukippos
409 Diokles ,
408 Euktemon
407 Antigenes
406 Kallias
405 Alexias
404 Pythodoros
403 Eukleides
402 Mikon
401 Xenainetos
400 Laches
399 Aristokrates
398 Euthykles
397 Suniades
396 Phormion
395 Diophantos
394 Eubulides
393 Demostratos
392 Philokles
391 Nikoteles
390 Demostratos
389 Antipatros
388 Pyrgion
387 Theodotos
386 Mystichides
385 Dexitheos
384 Diotrephes
383 Phanostratos
382 Euandros
381 Demophilos
380 Pytheas
379 Nikon
378 Nausinikos
377 Kalleas
376 Charisandros
375 Hippodamas
374 Sokratides
373 Asteios
372 Alkisthenes
371 Phrasikleides
370 Dysniketos
369 Lysistratos
368 Nausigenes
367 Polyzelos
366 Kephisodoros
365 Chion
364 Timokrates
363 Charikleides
362 Molon
361 Nikophemos
360 Kallimedes
359 Eucharistos
358 Kephisodotos
357 Agathokles
356 Elpines
355 Kallistratos
354 Diotimos
353 Thudemos
352 Aristodemos
351 Theellos
350 Apollodoros
349 Kallimachos
348 Theophilos
347 Themistokles
346 Archias
345 Eubulos
344 Lykiskos
343 Pythodotos
342 Sosigenes
341 Nikomachos
340 Theophrastos
339 Lysimachides
338 Chairondas
337 Phrynichos
336 Pythodelos

335 Euainetos
334 Ktesikles
333 Nikokrates
332 Niketes
331 Aristophanes
330 Aristophon
329 Kephisophon
328 Euthykritos
327 Hegemon
326 Chremes
»25 Antikles
324 Hegesias
323 Kephisodoros
322 Philokles
321 Archippos
320 Neaichmos
319 Apollodoros
318 Archippos
317 Demogenes
316 Demokleides
315 Praxibulos
314 Nikodoros
313 Theophrastos
312 Polemon
311 Simonides
310 Hieromnemon
309 Demetrios
308 Charinos
307 Anaxikrates
306 Koroibos
305 Euxenippos
304 Pherekles
303 Leostratos
302 Nikokles
301 Klearclwos
300 Hegemachos
299 Euktemon
298 Mnesidemos
297 Antiphates
296 Nikias
295 Nikostratos
294 Olympiodoros
293 Olympiodoros
292 Philippos
291 Charinos
290 Telokles
289 Aristonymos
288 Kimon
287 Xenophon
286 Diokles
285 Diotimos
284 Isaios
283 Euthios
282 Nikias
281 Ourias
280 Gorgias
279 Anaxikrates
278 Demokles
277 Sosistratos
276 Philokrates
275 Olbios
274 Euboulos
273 Glaukippos
272 Lysitheides
271 Pytharatos
270 Philippides
269 Philinos
268 Diogeiton
267 Menekles
266 Nikias Otryneus
265 Peithidemos
264 Diognetos
263 Polystratos
262 Kleomachos
261 Antipatros
260 Arrheneides
259 Antiphon
258 Thymochares
257 Lykeas ('?)
256 Euboulos
255 Alkibiades
254 Philostratos
253 [. _ .]bios
252 Kallimedes
251 Antimachos

250 Thersilochos
249 Polyeuktos
248 Hieron
247 Diomedon
246 Philoneos
245 Theophemos
244 Kydenor
243 Eurykleides
242 Phanomachos
241 Lysiades
240 Athenodoros
239 Lysias
238 Phanostratos
237 Kimon
236 Ekphantos
235 Lysanias
234 Pheidostratos
233 ?
232 ?
231 Jason
230 ?
229 Heliodoros
228 Leochares
227 Theophilos
226 Ergochares
225 Niketes
224 Antiphilos
223 ?
222 Archelaos
221 Thrasyphon
220 Menekrates
219 Chairephon
218 Kalli (---)
217 ?
216 Hagnias
215 Diokles
214 Euphiletos
213 Herakleitos
212 Euandros
211 Aischron
210 ?
209 ?
208 Ankylos
207 ?
206 Kallistratos
205 Pantiades
204 Apollodoros
203 Proxenides
202 Diodotos (`?)
201 Isokrates
200 Nikophon
199 [...i]ppos
198 ?
197 Dionysios
196 Charikles
195 ?
194 Dionysios
193 Phanarchides
192 Diodotos
191 ?
190 Demetric 1
189 Euthykritos
188 Symmachos
187 Theoxenos
186 Zopyros
185 Eupolemos
184 ?
183 Hermogenes
182 Timesianax
181 Hippias
180 ?
179 Menedemos
178 Philon
177 [---i]ppos
176 Hippakos
175 Soníkos
174 Alexandros
173 Alexis
172 Sosigenes
171 Antigenes
170 Aphrodisios
169 Eunikos
168 Xenokles
167 Nikosthenes
166 Achaios

165 Pelops
164 Euergeres
163 Erastos
162 Poseidonios
161 Aristolas
160 Tychandros
159 Aristaichmos
158 Pyrrhos
157 Anthesterios
156 Kallistratos
155 Mnesitheos
154 Phaidrias
153 Speusippos
152 Lysiades
151 Epainetos
150 Aristophantos (?)
149 Zaleukos (?)
148 Mikion (?)
147 Archon
146 Epikrates
145 Metrophanes
144 Andreas (?)
143 Theaitetos
142 Aristophon
141 Pleistainos
140 Hagnotheos
139 Diokles
138 Timarchos
137 Herakleitos
136 Timarchides
135 Dionysios
134 Nikomachos
133 Xenon
132 Ergokles
131 Epikles
130 Demostratos
129 Lykiskos
128 Dionysios
127 Theodorides
126 Diotimos
125 Jason
124 Nikias ha Isigenes
123 Demetrios (?)
122 Nikodemos
121 Phokion (?)
120 Eumachos
1 19 Hipparchos
1 18 Lenaios
1 17 Menoites
1 16 Sarapion
1 15 Nausias
114 [--Jratou
1 13 Paramonos
112 Dionysios
111 Sosikrates
1 10 Polykleitos
109 Jason
108 Demochares
107 Aristarchos
106 Agathokles
105 ?
104 Herakleides
103 Theokles
102 Echekrates
101 Medeios
100 Theodosios
99 Prokles
98 Argeios
97 Herakleitos
96 [--lkratou
95 Theodotos
94 Kallias
93 Kriton
92 Menedemos
91 Medeios
90 Medeios
89 Medeios
88 ?
87 Philanthes
86 Hierophantes
85 Pythokritos
84 Niketes
83 Pammenes
82 Demetrios
81 Ar[---]

Eskobiezh-veur Kergustentin kemmañ

Hiziv an deiz, « arc'hont an eskobiezh-veur hollek » zo un anv enorus roet gant eskob-meur Kergustentin.

Mammennoù kemmañ

  • Bonreizh Aten gant Aristoteles
  • William Bell Dinsmoor, The Archons of Athens in the Hellenistic Age. Cambridge, 1931 (1966 reprint,
  • William Bell Dinsmoor, The Athenian Archon List in the Light of Recent Discoveries. Columbia University Press, 1939 (1974 reprint, ISBN 0-8371-4735-2)
  • André Blanc, L'Homme emprisonne le Temps. Les Calendriers. Belles Lettres. Paris 1986
  • Debra Hamel, Athenian Generals: Military Authority in the Classical Period. Koninklijke Brill NV, 1998.
  • Guy Rachet : Dictionnaire de la civilisation grecque. Larousse 1992-1998. Le Grand Livre du Mois. Paris. 1992

Liammoù diavaez kemmañ

Notennoù kemmañ

  1. diwar ἄρχω, árkhô, « gourc'hemenn, bezañ e penn »
  2. Guy Rachet ː Da gentañ ne oa ket nemet un arc'hont, hêrezhel, er familh Cofrides. Da vare Clisthenos, fin ar IVvet kantved, (e 490 hervez A. Blanc) e oa savet ur c'huzul a nav arc'hont.
  3. André Blanc. Al listenn se a zo betsavet diwar lies hini, an hini diwezhañ savet gant Benjamin F. Meritt, The Athenian Year, Berkeley. Los Angeles. 1961