Fonadur : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D r2.5.2) (Robot kemmet: cs:Fonace |
D clean up, replaced: sistem → reizhiad using AWB |
||
Linenn 2:
Er [[yezhoniezh]] e vez implijet an termen '''fonadur''' ([[Saozneg|saoz.]]: [[:en:Phonation|''phonation'']]) war dachenn ar [[fonetik]] hag ar [[fonologiezh]] evit komz eus an doare ma vez implijet al [[larinks]] evit produiñ sonennoù a c'hell bezañ kement o ferzhioù da c'houde gant an [[organ fonadur|organoù fonadur]] all.
Gwezhall e kredjod e oa ar fonadur kevatal da live stennadur an [[troc'h-avel]] liammet strizh ouzh [[Mouezh (yezhoniezh)|mouezhiadur]] ur [[fonenn]]. Bremañ, avat, a-drugarez d'an teknologiezhioù nevez e ouezer eo kalz luzietoc'h ar fonadur e meur a [[yezh]] komzet dre ar bed hag implijet e vez meur a elfenn fonadur all ouzhpenn an troc'h-avel evit produiñ meur a zoare fonadur [[fonem
==Mouezhiadur==
Linenn 9:
'''[[Mouezh (yezhoniezh)|Mouezhiet]]''' e vez ur son pa vez lakaet da daravat kerdenn ar vouezh gant red an aer o tont eus ar skevent. Pa vez laosk kerdenn ar vouezh ne daravont ket pa dremen an aer dreze ha '''[[Mouezh (yezhoniezh)|divouezh]]''' e vez ar son neuze.
Mouezhiet pe divouezh a c'hell bezañ ar [[kensonenn|c'hensonennoù]] ha tra ma c'hell bezañ divouezh ar [[vogalenn
==Fonadur ha stad an troc'h-avel==
Linenn 18:
Pa vez peurserret an troc'h-avel e vez stanket red an aer da vat gant kerden ar vouezh evit produiñ sonennoù evel an [[taol troc'h-avel]].
Etre digeriñ ha serriñ da vat ez eus ul live digeradur ma vez produet un taravadur leun anvet "'''mouezh plaen''' ([[saozneg|saoz.]] ''modal voice'') hag hennezh eo an doare fonadur kavet an aliesañ e yezhoù ar bed evit distagañ ar [[vogalenn
Liveoù digoradur kentetre zo ivez avat hag a vez implijet gant yezhoù 'zo evit produiñ doareoù fonadur all.
Linenn 26:
Hervez reolennoù treuzskrivañ al [[LFE|lizherenneg fonetikel etrebroadel]] e vez implijet [[sinoù diakritek]] ispisial skrivet dindan bep o arouezennoù bennañ evit merkañ an doareoù fonadur-mañ: un [[''umlaut'']] evit merkañ ar vouezh sourrus hag un [[Tildenn|dildenn]] evit merkañ ar vouezh wigourus.
E [[rannyezh]] Jalapa ar [[Yezhoù mazatekek|mazatekeg]] e tiforc'her etre tre doare fonadur [[fonem
{| class="wikitable"
Linenn 59:
|'''Troc'h-avel serr'''||{{IPA|[ʔ͡t]}}||''serradur troc'h-avel'' (stanket red an aer)
|}
===Fonadur hepmuiken===
Linenn 68 ⟶ 67:
* {{IPA|[h]}}: red aer digor
Deskrivet eo bet a-wezhoù ar [[fonenn
===Rezioù===
E yezhoù 'zo, ar mazatekeg en o zouez, emañ distag an tonennoù diouzh an doareoù fonadur implijet gant ar yezh-se. E meur a yezh all avat, ar [[burmeg]] en o zouez, e vez implijet doareoù fonadur a-gevret gant [[tonenn (yezhoniezh)|tonennoù]] en ur
==Fonadurioù dreist d'an troc'h-avel==
N'eo ket ken pell ma'z eo bet anavezet ar fed ma c'hell bezañ produet doareoù fonadur all el larinks a-bezh [http://ling.uta.edu/~jerry/best.pdf] :
# [[Kensonenn troc'h-avel|troc'h-avel]] : deskrivet a-us
# [[Mouezh c'harv]]: damc'holoet an troc'h-avel gant ar 'kerden mouezh faos' ;
# [[aritenoid|Fonadur aritenoidek]]: gwasket ar sfinkter war-raok hag d'ar c'hrec'h ;
# [[Kensonenn ankoue-gourlañchenn|ankoue-gourlañchenn]]: lakaat an teod hag an [[ankoue]] da vont war-gil betek stakañ moger ar c'hourlañchenn ;
# lakaat al larinks en e bezh da vont war uhelaat pe war izelaat;
# strishaat ar c'hourlañchenn
Bez' e vez implijet gant yezhoù ar bed d'an nebeutañ daou zoare fonadur produet dre gemmañ al larinks a-bezh:
* [[mouezh c'harv]]: ma vez strishaet al larinks a-bezh
* [[mouezh kleuz]]: ma vez astennet al larink a-bezh
Da skouer, gant [[rannyezh]] borek an [[dinkaeg]] e vez enebiet vogalennoù distaget gant ar vouezh plaen, ar vouezh sourrus, ar vouezh kleuz, hag ar vouezh c'harv ouzhpenn teir [[tonenn (yezhoniezh)|zonenn]], da skouer:
Linenn 96 ⟶ 95:
|'''Dinkaeg borek'''||{{IPA|ʨìt̪}}||{{IPA|ʨì̤t̪}}||{{IPA|ʨ<u>ì</u>t̪}}||{{IPA|ʨì͈t̪}}
|- align=center
| ||''foer''||''mont war-raok''||''[[
|}
| |||