Sumer : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D r2.7.1) (Robot ouzhpennet: be-x-old:Шумэр |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 1:
{{LabourAChom}}
[[Restr:Head Gudea Louvre AO13.jpg|thumb|300px|Penn Gudea, priñs Lagash. Dioritenn, Telloh (Kêr gozh Girsu), war-dro 2120 a-raok J.-K.]]
'''Sumer''' (eus an [[Akkadeg]] ''Šumeru''; [[Sumereg]] 𒆠𒂗𒂠 ''Ki-en-ĝir<sub>15</sub>'', da lâret eo "Bro an aotronez sevenaet" pe "bro c'henidik"<ref>''ĝir<sub>15</sub>'' a dalvez "genidik, lec'hel", en kenarroudoù zo e talvez ivez "nobl"[http://psd.museum.upenn.edu/epsd/epsd/e2182.html]. Ger-ha-ger, "Bro an aotronez c'henidik (lec'hel, nobl)". Stiebing (1994) a dro an anv-se gant "Bro an aotronez Brightness" (William Stiebing, ''Ancient Near Eastern History and Culture''). Postgate (1994) a soñj e oa lakaet ''en'' e-lec'h ''eme'' "yezh", hag a dro neuze "Bro ar sumereg" ({{cite book|title=Early Mesopotamia: Society and Economy at the Dawn of History|author=John Nicholas Postgate|publisher=Routledge (UK)|year=1994}}. Postgate a soñj ez eo gwirheñvel e vije aet eme, 'yezh', da en, 'aotrou', dre heñveladur kensonennoù).</ref>)<ref name="SumerFAQ">[http://www.sumerian.org/sumerfaq.htm#s37 Sumerian Questions and Answers]</ref> a oa ur sevenadur hag ur vro istorel eus kreisteiz [[Mezopotamia]], da lavaret eo Su [[Irak]] hiziv, da vare ar [[ Kalkoliteg|C'halkoliteg]] hag [[Henoadvezh an arem]]. Ar Sumeridi a reer eus hec'h annezidi.
Bleuniet he deus ar sevenadur-se eus kentañ trevadenn [[Eridu]] e-doug [[Prantad Obeid]] (fin ar VI{{e}} milved a-raok J.K.) betek prantad Uruk (IV{{e}} milved), prantad an tierniezhioù arkaek (III{{e}} milved) ha kresk galloud [[Babilonia]] e deroù an eil milved. Ar c'hentañ sevenadur kêr gwirion a zo anezhi. Ijinet e oa un doare skrivañ dibar gant ar Sumeridi, ar [[skritur gennheñvel], hag ar sevenadur-se a verk eta diwezh ar [[ragistor]] er [[Reter-Nesañ]] ha deroù an [[Henamzer]]. Kavet ez eus bet kalz a destennoù miret mat war dablezennoù pri a ro dimp an tu da anavout gwell ar vro-se
Ne hañval ket bezañ ur sevenadur semitek e-keñver e yezh, ar [[sumereg]]. .
<!--
-->
== Kudenn orin ar Sumeridi ==
Seblantout a ra
Pa
== Keodedoù-Stad ==
[[restr:Cities of Sumer (en).svg|thumb|240px|Kartenn eus Keodedoù-Stad Sumer]]
Er IV{{e}} milved kent J.K. e oa rannet Sumer etre un dousennad Keodedoù-Stad dizalc'h, bevennet gant [[kanol]]ioù ha mein-bonn. Kavout a raed e pep hini un templ bras gouestlet d'an doue pe d'an doueez a oa he fatrom(ez) ha renet e oant gant pep a veleg gouarner ([[ensi]]) pe a roue ([[lugal]]) liammet a dost gant lidoù relijius ar geoded.
{| style="background:transparent" cellpadding="0" cellspacing="0"
|- valign="top"
|
Ar pemp keoded "kentañ" e lecc'h m'o dije renet rouanez ar prantad raktierniezhioù ;
# [[Eridu]] (''Tell Abu Shahrain'')
# [[Bad-tibira]] (''Tell al-Madain'' moarvat)
# [[Larsa]] (''Tell as-Senkereh'')
# [[Sippar]] (''Tell Abu Habbah'')
# [[Shuruppak]] (''Tell Fara'')
Keodedom bras all :
<ol start="6">
<li> [[Uruk]] (''Warka'')
<li> [[Kish (Sumer)|Kish]] (''Tell Uheimir & Ingharra'')
<li> [[Ur]] (''Tell al-Muqayyar'')
<li> [[Nippur]] (''Afak'')
<li> [[Lagash]] (''Tell al-Hiba'')
<li> [[Girsu]] (''Tello or Telloh'')
<li> [[Umma]] (''Tell Jokha'')
<li> [[Hamazi]] <sup>1</sup>
<li> [[Adab]] (''Tell Bismaya'')
<li> [[Mari, Syria|Mari]] (''Tell Hariri'') <sup>2</sup>
<li> [[Akshak]] <sup>1</sup>
<li> [[Akkad]] <sup>1</sup>
<li> [[Isin]] (''Ishan al-Bahriyat'')
</ol>
<small>(<sup>1</sup>Lec'h diasur)</small><br>
<small>(<sup>2</sup>Ur geoded a-gostez e norzh Mezopotamia)</small>
|
Keodedoù bihan (eus ar su d'an norzh):
# [[Kuara (Sumer)|Kuara]] (''Tell al-Lahm'')
# [[Zabala (Sumer)|Zabala]] (''Tell Ibzeikh'')
# [[Kisurra]] (''Tell Abu Hatab'')
# [[Marad]] (''Tell Wannat es-Sadum'')
# [[Dilbat]] (''Tell ed-Duleim'')
# [[Borsippa]] (''Birs Nimrud'')
# [[Kutha]] (''Tell Ibrahim'')
# [[Der (Sumer)|Der]] (''al-Badra'')
# [[Eshnuna]] (''Tell Asmar'')
# [[Nagar, Syria|Nagar]] (''Tell Brak'') <sup>2</sup>
<small>(<sup>2</sup>Ur geoded a-gostez e norzh Mezopotamia)</small>
|}
<!--
Apart from Mari, which lies full {{convert|330|km|0|abbr=on}} northwest of Agade, but which is credited in the [[Sumerian king list|king list]] as having “exercised kingship” in the Early Dynastic II period, and Nagar, an outpost, these cities are all in the Euphrates-Tigris alluvial plain, south of [[Baghdad]] in what are now the [[Babil Governorate|Bābil]], [[Diyala Governorate|Diyala]], [[Wasit Governorate|Wāsit]], [[Dhi Qar Governorate|Dhi Qar]], [[Basra Governorate|Basra]], [[Al Muthanna Governorate|Al-Muthannā]] and [[Al-Qādisiyyah Governorate|Al-Qādisiyyah]] governorates of [[Iraq]].
-->
== Notennoù ==
<references/>
[[Rummad:Sumer]]
| |||