Korea : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Robot kemmet: jv:Koréa |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 1:
[[Restr:Korea topographic map.png|thumb|right|300px|Ledenez Korea gant bevennoù an div Stad]]
'''Korea''' ([[koreaneg]] 한국}} ''Hanguk'' pe 조선, ''Joseon'' <!--ARABAT KEMMAN!! 대한민국 is South Korea, 북조선 is North Korea. Korea is called 한국 by S Korea and 조선 by N Korea. Please don't change this beginning; details are below in the Names section.-->) zo ul [[ledenez]] hag ur vro eus [[Azia ar Reter]] a zo rannet hiziv an deiz e div Stad disheñvel — [[Republik Poblel ha Demokratel Korea|Korea an Norzh]] ha [[Republik Korea|Korea ar Su]]. Emañ e [[Ledenez Korea]], stok ouzh [[Republik Pobl Sina]] er gwalarn, [[Rusia]] er biz, ha tost eus [[Bro-Japan]] er reter, en tu all da [[Strizh-mor Korea ]] ha [[Mor Japan]] <!--Please don't change. This has been discussed in the Talk section and the consensus is to leave as 'Sea of Japan' with East Sea added in parens. 감사합니다.-->, ha da [[Taiwan|Daiwan]] en tu all da [[Mor Sina]], er su.
Diskouez a ra an arkeologiezh ha yezh ar Goreaned e teuont eus ur bobl a gomze ur [[yezhoù altaek|yezh altaek]] eus su Kreiz [[Siberia]]<ref>''The Rise of Civilization in East Asia: the Archaeology of Korea'', pp. 165</ref>, hag a boblas Korea gozh e gwagennoù a heulie an eil eben adalek an [[Neolitik]] betek [[Oadvezh an arem]]<ref>''뿌리 깊은 한국사, 샘이 깊은 이야기: 고조선, 삼국'', pp. 44–45</ref>. Amprestet e oa ar [[Sinalun|reizhiad skrivañ sinaek]] ("[[Hanja]]" e Koreaneg) en eil kantved kent JK, hag ar [[Boudaegezh|Voudaegezh]] er pevare kantved eus hon oadvezh, hag ul levezon don o doe e [[Teir rouantelezh Korea]].
Unanet e oa Korea gant an impalaer Taejo eus an [[tierniezh Goryeo|dierniezh Goryeo]] e 936. Goryeo a oa ur Stad ma oa ar sevanadur en e vleuñv hag eno e voe krouet ar [[Jikji]] er XIV{{vet}} kantved, oc'h implijout ar c'hentañ gwask gant lizherennoù metal lem-laka er bed. Aloubadegoù ar [[Mongoled|Vongoled]] en XIII{{vet}} kantved, koulskoude, a wanaas kalz ar vroad a oa rediet da baeañ un truaj. Diskar an impalaeriezh Vongol a oa heuliet gant stourmoù politikel taer ha kemeret e oa lec'h an dierniezh Goryeo gant an [[tierniezh Joseon |dierniezh Joseon ]] e 1388.
Merket e oa an 200 vloavezh kentañ eus an dierniezh Joseon gant ar peoc'h ha krouet e oa al lizherenneg koreanek [[Hangeul]] gant [[King Sejong veur]]. Er XIV{{vet}} kantved e kreskas levezon ar [[konfusianegezh|gonfusianegezh]] er vro. E diwezh ar prantad Joeson avat, politikerezh digenvezour Korea a sachas warni al lesanv a "[[rouantelezh ermit ]]" er C'hornôg. E diwezh an XIX{{vet}} kantved e tivizas [[Bro-Japan|impalaeriezh Bro-Japan]] ober un drevadenn eus ar vro. E 1910 e oa staget Korea ouzh Bro-Japan hag e chomas dindan ar gouarnamant-se betek diwezh an [[Eil Brezel-bed]] e 1945.
E 1945 en em glevas an [[URSS]] hag ar [[Stadoù-Unanet]] diwar-benn kodianadur arme Bro-Japan e Korea hag an arme ruz a zalc'has ar vro betek norzh an 38{{vet}} [[ledenn]], e-keit ha ma talc'he arme ar Stadoù-Unanet su ar vro. An diviz kemeret gant armeoù kevredet a zeuas buan da vezañ diazez [[rannadur Korea]] gant an daou c'hourc'halloud, n'hallent ket en em glevet diwar-benn dizalc'hiezh Korea. Savet e oa gant pep hini eus an div vro gouarnamantoù a-du gant o c'helennadurezh, ar pezh a oa heuliet gant rannadur Korea a-vremañ : Korea an Norzh ha Korea ar Su. Brezel Korea a darzhas nebeut goude etre an div vro hag o c'hevredidi.
[[Korea an Norzh]], pe Republik Demokraetl Pobl Korea, zo ur Stad gant ur strollad politikel hepken ha dezhañ ur armerzh c'hreantel kreizennet ha meret gant ur steuñv. Korea ar Su, pe Republik Korea, zo ur vro a [[Kevalaouriezh|varc'had dieub]], demokratel, hag ur vro ziorroet zo ezel eus ar [[Broadoù Unanet]], <!--
[[WTO]], [[OECD]]--> hag eus ekonimiezhioù ar [[G-20]].
== Notennoù ==
<references/>
[[Rummad:Douaroniezh Azia]]
| |||