Ilias : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
[[Skeudenn:Homer Ilias Griphanius c1572.jpg|thumb|right|250px|Pajenn-dalbenn an ''Ilias'', war-dro 1572]]
 
Unan eus an daou varzhoneg, pe [[meurgan]]où, a vije bet savet gant [[Homeros]] eo an '' [[Ilias]]'' (Ἰλιάς, ''Ilias'', en [[henc'hresianeg]], Ιλιάδα, ''Iliada'' e [[gresianeg]]) zo unan eus an daou varzhoneg, pe [[meurgan]], a vije bet savet gant [[Homeros]]. An ''[[Odisseia]]'' eo ar barzhoneg all. Kontet eo Homeros da vezañ bet ur barzh dall eus [[Ionia]].
Donet a ra an anv an oberenn-se eus ar frazenn-dro « barzhoneg Ilion » (ἡ Ἰλιὰς ποίησις ''e Ilias poimois''), rak Ilion (Ἴλιον ''Ilion'') eo anv all [[Troia]], e lec'h ma c'hoarvez an darvoudoù danevellet.
Peurvuiañ e seller ouzh ar meurganoù-se evel pezhioù koshañ al lennegezh hellazek, goude ma lakaer oberennoù [[Hesiodos]] tost da gen kozh (VIII-vet pe VII-vet kantved kent JK).
 
Peurvuiañ e seller ouzh ar meurganoù-se evel pezhioù koshañ al lennegezh [[Henc'hres|hellazek]], goude ma lakaer oberennoù [[Hesiodos]] tost da gen kozh (VIII-{{vet}} pe VII-{{vet}} kantved kent JK). En VIII{{vet}} kantved kent JK eta e vije bet savet an Ilias.
 
Tennañ a ra an darvoudoù danevellet da [[Brezel Troia|Vrezel Troia]], pe, gentockentoc'h, d'an dekvet bloavezh eus ar sez lakaet ouzh kêr [[Ilion]], pe [[Troia]], gant [[Akeaned|ar C'hresianed,]]. betekKontañ diwezha arra brezelkounnar [[Akilles]].
Goude nav vloaz seziz e kendalc'h an div arme d'en em gannañ, ha mont a ra an tu kreñv gwezh gant an [[Akeaned]], gwezh gant an [[Troianed|Droianed]]. Annoazhet gant Agamemnon, ar roue e penn an Akeaned, e paouez Akilles da gemer perzh en emgannoù. Mont a ra neuze an tu kreñv gant an Droianed renet gant [[Hektor]]. Hemañ, avat, a lazh mignon Akilles, [[Patrokles]], ar pezh a vroud anezhañ da vont d'an emgann en-dro. Echuiñ a ra ar Meurgan gant Marv Hektor diwar e zorn.
 
Mont a ra 15 337 heksametr daktilek d'ober ar meurgan hag abaoe ar prantad hellenadek e vez rannet e pevar c'han warn-ugent.
 
En VIII{{vet}} kantved kent JK eta e vije bet savet an Ilias.
Tennañ a ra an darvoudoù danevellet da [[Brezel Troia]], pe gentoc'h d'an dekvet bloavezh eus ar sez lakaet ouzh kêr [[Ilion]], pe [[Troia]], gant ar C'hresianed, betek diwezh ar brezel .
 
== Anvioù kêr Troia ==
Linenn 16 ⟶ 21:
 
 
<blockquote>
μηνιν άειδε θεὰ Πηληιάδεω Αχιληος<br />
ουλομένην, ὴ μυρί' Αχαιοις άλγε' έθηκε,<br />
Linenn 21 ⟶ 27:
ηρώων, αυτοὺς δὲ ελώρια τευχε κύνεσσιν<br />
οιωνοισί τε πασι, Διὸς δ' ετελείετο βουλή,
</blockquote>
 
<blockquote>
 
« Kan, a zoueez, fulor ar Peleid Ac'hilleüs Akilles,<br />
Brouez marvus a zegasas poanioù diniver d'an Akeaned<br />
hag a reas diskenn da di Hades kement a eneoù kalonek <br />
Linenn 31 ⟶ 38:
 
 
Resisaat a ranker e talv ar ger kentañ (henc'hresianeg μηνις, ''mênis'') kement ha [[fulor]], ha ne vez implijet nemet evit ober anv eus ur gonnar doueel, drougiezhus, . Ac'hilleosAkilles eo an den nemetañ, ouzhpenn an doueed, a vez graet μηνις eus e fulor en oberenn [[Homeros]]. Ar fulor-se en-eeun an hini zoeo kalon hag alc'hwez an oberenn penn-da-benn.
 
== Diverradenn eus an Ilias ==
* '''Kan I''': Nav bloaz goude deroù ar [[Brezel Troia|brezel]] emañ atav an [[Akeaned]], deuet eus [[Henc'hres]] a-bezh oc'h en em gannañ gant an Droianed. [[Agamemnon]] a zalc’h [[Kriseis]], merc’h ur beleg eus [[Apollon]], e sklavelezh ha kaset en deus an doue ar [[Bosenn|vosenn]] war an arme. Dizoleiñ a ra an urisinour [[Kalc'has]] abeg ar c’hleñved hag [[Akilles]] a c’houlenn start gantdigant [[Agamemnon]] kas ar sklavez d’he zad en-dro. Evit en em zigoll, hennezh a gemer [[Briseis]], sklavez muiañ-karet [[Akilles]] ; Fuloret an tamm outañ e paouez [[AkilleüsAkilles]] a en em gannañ, heuliet gant e [[Mirmidoned|Virmidoned]], hag a c’halv e vamm [[Thetis]]. Tapout a ra hounnezh kavout digant [[Zeus]] ar bromesa e vo trec’h an Droianed ; war ar Menez Olimpos e riot an doueed diwar-benn disoc’h ar brezel.
* '''Kan II''': KasetTouellet zoeo [[Agamemnon]] gant un hunvre trec’h kaset gant Zeus ha pa zihun ez eo sur da [[Agamemnon]]faezhañ e enebourien. Van a ra neuze da gaout c’hoant da gas ane [[Akeaned]]vrezelourien d’ar gêr evit amprouiñ o youl d’en em gannañ ;. Prest a-walc’h e vefent da vont kuit ;met Broudañbroudañ a ra [[Odisseus|Odisseüs]] an [[Akeaned]] da genderc’hel ar brezel. En em brientiñ a ra an div arme evit an emgann. Sevel a ra ;Homeros [[Roll eus al listri|Roll listri an Akeaned]], rollhag eushini anbrezelourien DroianedTroia hag eus o c’hevredidi.
* '''Kan III''': Spouronet eo an Troian [[Paris, mab Priam|Paris]] apa zifiwel [[Menelaos]], ar roue en deus skrapet e wreg digantañ, ar pezh a lakas ar brezel da darzhañ. Goude rebechoù kalet e vreur [[Hektor]], Paris a zifi Menelaos d’en em gannañ den-ouzh-den evit disoc’h gant ar brezel. ;E-keit ha m'emañ ar vrezelourien oc'h aozañ an emgann daou e tiskouez [[Elena Troia]] da [[Priam|Briam]] pennoù brasañ an Akeaned. Kregiñ a ra an emgann ha Menelaos, brezelour arroutet, a gemer buan an tu kreñv war Baris. Savetaet eo Paris diouzh ar marv gant [[Afrodite]], avat, a gas anezhañ da Droia.
* '''Kan IV''': War ar menez Olimpos e plijfe da Zeus e vefe anavet trec'h Menelaos, ar pezh a rofe an tu da sevel ar peoc'h ha da saveteiñ Ilion. E wreg [[Hera]], avat, a fell dezhi distruj Troia ha goulenn a ra digant [[Atena]] boutañ an Droianed da derriñ o leoù peoc'h. Houmañ a atiz [[Pandaros]] da gas ur saezh da Venelaos. Torret eo an dreverz diouzhtu ha kregiñ a ra ur gombat all.
* '''Kan IV''': Torret eo an dreverz ha kregiñ a ra ur gombat all.
* '''Kan V''': Lazhañ a ra an Akeaned un niver bras a enebourien. Gloazañ a ra [[Diomedes]] [[Aeneias]] hag [[Afrodite]] deut war e sikour. Kemer a ra perzh an doueed an emgann. Plegañ a ra an Droianed a-raok kemer kalon en-dro pa zistro Aineias, savetaet gant [[Apollon]] hag a vroud ivez e vreur [[Ares]] da sikour an Droianed. Entanet gant komzoù [[Sarpedon (disheñvelout)|Sarpedon]] e kas Hektor e vrezelourien d'an argad. Diskenn a ra neuze an doueezed [[Atena]] ha [[Hera]] war an dachenn emgann ha gant o sikour e teu [[Diomedes]] a-benn da c’hloazañ [[Ares]] e-unan. Erziwezh e tistro an doueed d'ar Menez Olimpos da glemm dirak Zeus.
* '''Kan VI''': [[Glaukos]] ha [[Diomedes]] a salud an eil egile e-pad un dreverz ; Distreiñ a ra [[Hektor]] da [[Troia|Droia]] ha komz gant e wreg [[Andromac’he]].
[[Skeudenn:Iliad VIII 245-253 in cod F205, Milan, Biblioteca Ambrosiana, late 5c or early 6c.jpg|thumb|right|200px|''Ilias'', Kan 8, linennoù 245-253, en un dornskrid eus diwezh ar V{{vet}} pe eus deroù ar VI{{vet}} kantved goude J.-K.]]