Alamaneg : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Wikeriadur |
ur langaj → ul langaj, an c'hornadoù-bro → ar c'hornadoù-bro (kavet gant LanguageTool brezhonek) |
||
Linenn 24:
Gant ar c'hentañ kemmadurioù-kensonennoù (''erste germanische Lautverschiebung'') e-tro ar V{{vet}} kantved kent J.-K. e komañse ar yezh jermanek boutin a-ziwar ur rannyezh indez-europek. Gant ar c'hemmadurioù-mañ e vez displeget diforc'hioù zo etre ar yezhoù jermanek (Alamaneg hag all) hag ar yezhoù indez-europek all. Evit eeunaat an traoù zo moien da ginnig er mod-mañ:
* k → h : ''casa'' e [[latin]] — ''Haus'' en alamaneg, ''house'' e [[saozneg]]
* p → f : ''pater'' e latin — ''father'' e saozneg
* t → th : ''tres'' e latin — ''three'' e saozneg, ''drie'' e nederlandeg
* d → t : ''decem'' e latin — ''ten'' e saozneg, ''tien'' e nederlandeg
Linenn 50:
* iu → eu : ''liute'' — ''Leute'' (tud) ; ''hiute'' — ''heute'' (hidiv)
Er c'hontrol eus Stadoù war an harzoù eo chomet ar c'hornadoù-bro jermanek lodennet (''Kleinstaaterei'') anezhe a-hed ar Grennamzer tout kazimant, ar pezh a lako diforc'h diorroadur ar rannyezhoù a zo diforc'h-rik ha, gwech a ve, dibosupl da gompren evit daou zen é kaozeal eus kornajoù-bro disheñvel. Kaset eo bet peurunvaniñ an holl rannyezhoù gant ar varzhed hag o ''Mittelhochdeutsche'' poetik war-dro an XIII{{vet}} kantved, nawazh n'eo ket bet levezonet yehz an dud gant an dra-se, peogwir ne ouie an taol bras eus an dud na lenn na skrivañ. Hag ar mod-se zo bet e-pad pell un troc'h etre
* en norzh, ha dreist-holl e treuziad an Hanse ma oa an alamaneg izel
* er Su e vize savet gant tud gouiek ha lennek, a-dammig-da-dammig, abaoe ar XIV{{vet}} kantved ur yezh komprenet gant an holl dud a rae gant rannyezhoù all, ar pezh a zeuas da vezañ an alamaneg standard (''Hochdeutsch''). An dra zo da verzout ivez eo n'eus ket bet choazet ur yezh kêr-benn evel vize graet gant ar Stadoù all maez ar vro.
| |||