Stumm eus an 19 Her 2011 da 21:47 kemmañ ChuispastonBot (kaozeal \| degasadennoù) 11 686 kemm D r2.7.1) (Robot ouzhpennet: en:Greco-Persian Wars ← Kemm kent		Stumm eus an 19 Her 2011 da 21:56 kemmañ dizober Kadwalan (kaozeal \| degasadennoù) 18 767 kemm Diverradenn ebet eus ar c'hemm Kemm nevesoc'h →
Linenn 1: [[File:AGMA Hérodote.jpg\|thumb\|180px\|[[Herodotos]], ar vammenn bennañ evit ar brezel-se.]]▼ Ar '''Brezelioù medek''' a zo un heuliad brezelioù etre an [[Impalaeriezh an Ac'haemenided\|Impalaeriezh Persia]] ha [[keoded]]où [[Henc'hres]] a zeraouas e 499 kent J.-K. hag a badas betek 449 kent J.-K.. Kregiñ a reas ar stourmoù etre bed ar C'hresianed, rannet en un niver a geodedoù hag Impalaeriezh Persia pa oa aloubet Ionia gant Persed [[Kirus Veur]] e 547 kent J.-K.. Da sujañ keodedoù dizalc'h o spered Ionia e anvas ar Bersed [[tiranterezh\|tirant]]ed da ren pep hini anezhe. Ur vammenn a drubuilhoù e voe koulz evit ar C'hresianed hag evit ar Bersed.▼ [[File:Thucydides-bust-cutout ROM.jpg\|180px\|thumb\|[[Toukidides]] a gendalc'has danevell Herodotos.]]▼ ▲Ar '''Brezelioù medek''' a zo un heuliad brezelioù etre an [[Impalaeriezh an Ac'haemenided\|Impalaeriezh Persia]] ha [[keoded]]où [[Henc'hres]] a zeraouas e [[499]] kent J.-K. hag a badas betek [[449]] kent J.-K.. Kregiñ a reas ar stourmoù etre bed ar C'hresianed, rannet en un niver a geodedoù hag Impalaeriezh Persia pa oa aloubet Ionia gant Persed [[Kirus Veur]] e 547 kent J.-K.. Da sujañ keodedoù dizalc'h o spered [[Ionia]] e anvas ar Bersed [[tiranterezh\|tirant]]ed da ren pep hini anezhe. Ur vammenn a drubuilhoù e voe koulz evit ar C'hresianed hag evit ar Bersed. E 499 J.-K. e kemeras perzh tirant [[Miletos]], [[Aristagoras]], en un ergerzhadeg da gemer [[Enez Naksos\|Naksos]], gant skoazell ar Bersed<ref>{{cite book\|last=Ehrenberg\|first=Victor\|authorlink=Victor Ehrenberg (historian)\|title=From Solon to Socrates: Greek History and Civilization During the 6th and 5th Centuries J.-K.\|edition=3\|year=2011\|publisher=Routledge\|location=Abingdon, England\|isbn=978-0-41558487-6\|pages=99–100}}</ref>. Ur c'hwitadenn vras e voe an ergerzhadeg hag, a-raok ma vefe roet e zigouvi dezhañ gant ar Bersed, e tivizas Aristagoras atizañ holl keodedoù gresian [[Azia-Vihanañ]] d'en em sevel a-enep ar Bersed. Deroù [[Emsavadeg Ionia]] e oa. Padout a reas betek 493 J.-K., o sachañ muioc'h-mui a vroioù eus Azia-Vihanañ er brezel. Aristagoras a zeuas a-benn da c'hounit skoazell eus Aten hag eus [[Eretria]], hag e 498 J.-K. e sikouras brezelourien an div geoded kemer ha deviñ [[Sardeis]] a oa kêr-benn ar Bersed er vro. [[Darius Iañ]] a reas ar mennad d'en em veñjiñ eus Aten hag Eretria abalamour da se. Kenderc'hel a reas an emsavadeg, e-pad daou vloaz. E 494 J.-K. en em vodas nerzhioù ar Bersed da dagañ kalon an emsavadeg e Miletos. Koll da vat e voe brezelourien Ionia en [[emgann Lade]] ha mouget e voe an emsavadeg. Faezhet e oa e izili diwezhañ bloaz goude. Seeking to secure his empire from further revolts and from the interference of the mainland Greeks, Darius embarked on a scheme to conquer Greece and to punish Athens and Eretria for burning Sardis. Kregiñ a reas aloubadeg kentañ Bro-C'hres e 492 J.-K., renet gant ar jeneral [[Mardonios]] a gemeras [[Trakia]] ha [[Makedonia]] ~~'''before~~a-raok ~~several~~rankout ~~mishaps~~paouez ~~forced~~gant ane ~~early~~ergerzhadenn ~~end~~abalamour tod'un ~~the~~nebeud ~~campaign'''~~troioù fall. E 490 J.-K. e oa kaset un eil arme e Bro-C'hres, ~~dreist~~dre an [[Enezvor]] en dro-mañ, dindan urzhioù [[Datis]] hag [[Artafernes (mab Artafernes)\|Artafernes]]. Sujañ a reas an inizi [[Kikladez]], a-raok lakaat ar seziz war Eretria a voe kemeret ha distrujet. Koulskoude e voe trec'het ar Bersed penn-da-benn gant Ateniz en [[Emgann Marathon]] da c'houde. Darius a grogas neuze da brientiñ aloubadeg Bro-C'hres a-bezh, met mont a reas da anaon e 486 J.-K. E 480 J.-K., E vab Kserses a renas eil aloubadeg ~~Persia~~Henc'hres gant ar Bersed gant unan eus an ~~rmeoù~~armeoù brasañ bodet biskoazh en [[Henamzer]]. O zrec'h war Stadoù kevredet Bro-C'hres (renet gant [[Sparta]] hag Aten) en [[Termopiloù\|Emgann an Termopiloù]] a roas o zu d'ar Bersed da ~~gemer~~aloubiñ ar pep brasañ eus Bro-C'hres. Koulskoude e voe trec'het penn-da-benn ar Bersed en [[Emgann Salamis]], a-greiz ma oant o klask distrujañ listri ar C'hresianed. Bloaz war-lerc'h e voe tro ar gevredidi da dremen d'an argad ha trec'hiñ a rejont arme ar Bersed en [[Emgann Plataea]]. Tec'het a reas nemorant ar Bersed etrezek an norzh. Kenderc'hel a reas ar gevredidi war o lañs ha distrujañ a rejont peurrest listri Impalaeriezh Persia en [[Emgann Mikale]], a-raok argas gwarnizonoù ar Bersed eus [[Sestos]] (e 479 J.-K.) ha [[Bizantion]] (e 478 J.-K.). Arpezh a reas ar jeneral [[Paosanias (jeneral)\|Paosanias]] e-pad seziz Bizantion a droas kalz eus keodedoù Bro-C'hres a-enep Spartaiz, hag en em vodas neuze ar c'hevredad a-enep ar Bersed dindan renerezh Ateniz, e stumm [[Kevre Delos]]. Hemañ a gendalc'has gant ar brezel a-enep Persia e-pad tregont vloaz, oc'h argas tamm-ha-tamm ar gwarnizonoù a chome eus Europa. En [[Emgann Eurimedon]] e 466 J.-K. e c'hounezas ar c'heve un trec'h doubl a roas ar frankiz da vat da geodedoù Ionia. Koulskoude, goude emell ar c'hevre en un emsavadeg en Egipt (eus 460 da 454 kent J.-K.) e voe koll en un doare bras-kenañ, ha paouez a reas an argadoù a-enep an impalaeriezh. Kaset e voe listri da [[Kiprenez\|Giprenez]] e 451 J.-K., met seveniñ a reas nebeut a dra, ha pa en em dennas e echuas ar Brezelioù medek didrouz. Mammennoù istorel zo a laka da soñjal e voe sinet ur feur-emglev peoc'h etre Aten ha Persia, [[Peoc'h Kallias]].▼ ▲Kenderc'hel a reas ar gevredidi war o lañs ha distrujañ a rejont peurrest listri Impalaeriezh Persia en [[Emgann Mikale]], a-raok argas gwarnizonoù ar Bersed eus [[Sestos]] (e 479 J.-K.) ha [[Bizantion]] (e 478 J.-K.). ~~Arpezh~~Ar pezh a reas ar jeneral [[Paosanias (jeneral)\|Paosanias]] e-pad seziz Bizantion a droas kalz eus keodedoù Bro-C'hres a-enep Spartaiz, hag ~~en em vodas neuze~~ ar c'hevredad a-enep ar Bersed en em vodas neuze dindan renerezh Ateniz, e stumm [[Kevre Delos]]. Hemañ a gendalc'has gant ar brezel a-enep Persia e-pad tregont vloaz, oc'h argas tamm-ha-tamm ar gwarnizonoù a chome eus Europa. En [[Emgann Eurimedon]] e 466 J.-K. e c'hounezas ar c'~~heve~~hevre un trec'h doubl a roas ar frankiz da vat da geodedoù Ionia. Koulskoude, goude emell ar c'hevre en un emsavadeg en Egipt (eus 460 da 454 kent J.-K.) e voe koll en un doare bras~~-kenañ,~~ ha paouez a reas an argadoù a-enep an impalaeriezh. Kaset e voe listri da [[Kiprenez\|Giprenez]] e 451 J.-K., met seveniñ a ~~reas~~rejont nebeut a dra, ha pa en em dennas an ergerzhadeg e echuas ar Brezelioù medek didrouz. Mammennoù istorel zo a laka da soñjal e voe sinet ur feur-emglev peoc'h etre Aten ha Persia, [[Peoc'h Kallias]], daoust ma'z eus dizemglev war ar c'hraf-se abaoe an Henamzer. <!-- ==Mammennoù== --> ▲[[File:AGMA Hérodote.jpg\|thumb\|180px\|[[Herodotos]], ar vammenn bennañ evit ar brezel-se.]] ▲[[File:Thucydides-bust-cutout ROM.jpg\|180px\|thumb\|[[Toukidides]] a gendalc'has danevell Herodotos.]] == Notennoù == <references/> [[Category:Brezelioù Henc'hres]] Linenn 19 ⟶ 23: [[Category:Brezelioù Sparta]] [[Category:Brezelioù Aten]] [[af:Grieks-Persiese oorloë]] [[ar:حروب ميدية]] [[az:Yunan-İran müharibələri]] [[bg:Гръко-персийски войни]]▼ [[bs:Grčko-perzijski ratovi]] ▲[[bg:Гръко-персийски войни]] [[ca:Guerres Mèdiques]] [[cdo:Hĭ-Pŏ̤ Ciéng-cĕng]]▼ [[cs:Řecko-perské války]] [[cy:Rhyfeloedd Groeg a Phersia]] [[da:Perserkrigene]] [[de:Perserkriege]] [[et:Kreeka-Pärsia sõjad]]▼ [[el:Ελληνο-Περσικοί Πόλεμοι]] ~~[[en:Greco-Persian Wars]]~~ [[es:Guerras Médicas]] ▲[[et:Kreeka-Pärsia sõjad]] [[eu:Mediar Gerrak]] [[fa:جنگ‌های ایران و یونان]] [[fi:Persialaissodat]]▼ [[fr:Guerres médiques]] [[fy:Perzyske Oarloggen]] [[gl:Guerras Médicas]] [[ko:그리스-페르시아 전쟁]]▼ [[he:מלחמת פרס-יוון]]▼ [[hr:Grčko-perzijski ratovi]] [[hu:Görög–perzsa háborúk]]▼ [[id:Perang Yunani-Persia]] [[is:Persastríð]] [[it:Guerre persiane]] ▲[[he:מלחמת פרס-יוון]] [[ja:ペルシア戦争]]▼ [[ka:ბერძნულ-სპარსული ომები]] ▲[[ko:그리스-페르시아 전쟁]] [[la:Bella Graeco-Persica]] [[lb:Perserkricher]] [[lt:Graikų-persų karai]] ▲[[hu:Görög–perzsa háborúk]] ▲[[cdo:Hĭ-Pŏ̤ Ciéng-cĕng]] [[nl:Perzische Oorlogen]] ▲[[ja:ペルシア戦争]] [[no:Perserkrigene]] [[pl:Wojny perskie]] Linenn 59 ⟶ 62: [[ro:Războaiele medice]] [[ru:Греко-персидские войны]] [[sh:Grčko-perzijski ratovi]]▼ [[simple:Greco-Persian Wars]] [[sk:Grécko-perzské vojny]] [[sl:Grško-perzijske vojne]] [[sr:Грчко-персијски ратови]] ▲[[sh:Grčko-perzijski ratovi]] ▲[[fi:Persialaissodat]] [[sv:Persiska krigen]] [[tr:Yunan-Pers Savaşları]]

Brezelioù medek : diforc'h etre ar stummoù