Mor Egea : diforc'h etre ar stummoù

Ur'''mor Egea''' (pe '''Enezvor''' pe '''Mor Enezek''') zo ur mor enklozet etre daou [[kevandir|gevandir]], [[Europa]] hag [[Azia]], hag ar [[Mor KreizdouarelKreizdouar]] eo '''mor Egea''' (pe '''Enezvor''' pe '''Mor Enezek''').

Emañ lodenn [[reter]] [[Bro-C'hres]] staliet war douaroù an [[enezeg]]où a gaver strewet war an holl vor.<br />

Ar riblennoù douaroniel a zo pe hini Bro-C'hres er Su, e [[Kornôg]] hag e [[Norzh]] p'eo ar [[ribl]]enn Reter [[aod]]où [[Turkia]] Kornôg. Koulskoude an [[harz]] politikel etre Bro-C'hres ha [[Turkia]] a zo etre an inizi hag aod Turkia nemet evit daou anezho.

EEr [[Biz]] e kaver [[strizh-mor]] Çanakkale (an [[Dardanelloù]]) a gas da [[Mor Marmara|vor Marmara]] ha pelloc'h d'ar [[Mor du]] dre [[strizh-mor]] ar [[Bosfor]]. Eus Kornôg da Reter ez eus etre 300 ha 400 km hag eus Norzh d'ar Su war-dro 600 km. Ur mor don eo pa n'eus kalz kalz a [[plateiz kevandirel|blateiz kevandirel]]. An [[deun]] a ziskenn betek 2 500 m e Norzh Enez [[Karpatos]].

== Orin ane anv ==

Hervez ar [[mojenn|vojenn]] en doa goulennet [[Egeos]], [[roue]] [[Aten]], digant e vab [[Theseüs]], ma vije lakaet [[gouel]]ioù gwenn ouzh e lestr ma teufe en-dro goude bezañ trec'h war an [[Minotaor]]. E barr al levenez edo an dud e bourzh al lestr goude trec'h an haroz yaouank ha n'o doa ket soñj eus an dra-se ken. Setu perak en em daolas ar roue kozh er mor, gant ar glac'har, diwar tornaod ar c'hab [[Sounion]] pa welas ar gouelioù du.<br />

* Koulskoude e soñj lod [[skiant]]ourien e c'hellfe are [[geranv]] dont eus ''aigailos'' (= aod), anv sez [[Poseidon]] en ''[[Ilias]]'' hag an ''[[Odisseia]]''.<br />

* Αρхιπέλαγος ( ''Arc'hipelagos'') eo a veze lavaret gant tud Hellaz kozh, da lavaret eo ar "Mor pennañ", hervez o doare da weloutwelet.

* Er Grennamzer e veze graet "Arcipelago" eus ar mor-se gant tud [[Venezia]]. E [[1268]] e voe implijet en un emglev sinet etre Venezia hag an impalaer [[Mikael VIII Paleolog]], un termenanv a c'holoerae anv war un dro eus ar mor hag eus an inizi.

* '''Mor Egaios''' a gaver en ul levr-skol embannet gant TES{{Daveoù a vank}}.

Seul aesoc'h e oa d'an hen CHenc'hresianed merdeiñ eno ma oa meneziek an aodoù, niverus an inizi, tostik an eil enezenn diouzh eben ha ma ne veze ket kollet gwel eus an douar hogos gwech ebet. Aesoc'h a se ivez gwareziñ al listri diouzh ar gwallamzer pe an enebourien.

Bez ez eo ar mor-se unan eus kavelloù ar [[morveli|vorveli]] kentañ anavezet en istor, hini [[Aten]] er V-{{vet}} kantved kent JK, war-lerc'h da [[Hellaz]]iz bout trec'h war an [[Impalaeriezh persan Ac'haemenided|Impalaeriezh ar Bersed]] (gweloutgwelet brezelioù[[Brezelioù medek]]).

Pa voe aloubet Hellaz gant [[henroma|Roma]] (war-dro 167 kent JK) e voe aodoù ar mor er memes bro: an [[Impalaeriezh roman]], hag en [[Impalaeriezh ByzantonBizantion]] goude, betek donedigezh an DukedDurked.

Rannet e voe an aodoù etre Hellaziz, Turked, hahag ar stadoùStadoù latin (Venezia dreist-holl) ken na voe kemeret Enez Rodez gant an Durked e 1522, hag aloubet [[Kreta]] er XVII-{{vet}} kantved (Kandia e 1669, Spinalonga e 1718).

E 1830 e voe diframmet he dizalc'hted gant Gres digant an [[Impalaeriezh otoman]]. Klasket he deus Bro-C'hres bodañ en-dro dezhi an holl zouaroù poblet gant Hellaziz.