Basketball : diforc'h etre ar stummoù

}}

[[Skeudenn:Basketball game.jpg|250px|thumb|Ur c'hrogad basketball e Stadoù Unanet Amerika. Klask a ra ar c'hoarier da vont 'barzh ar raketenn gant ar volotenn.]]

 

== Istor ==

Diwezhatoc'h ez eus bet goulennet digantañ, gant Luther Hasley Gulick, ijinañ ur sport a vefe tu c'hoari en ur sal e-pad ar goañv. Kroget en deus da labourat war an dra-se e miz Kerzu 1891. Tapet en deus meur a vennozh diwar ar sportoù all en doa gwelet pe c'hoariet pa 'oa yaouank evel ''Duck on the Rock'' : diwallet 'veze un houad gant ur paotr ouzh ar vein a veze bannet gant ar re all. Ar c'hoari-se eo a roas ar mennozh dezhañ da ijinañ ar basket-ball. C'hoariet eo bet evit ar wech kentañ d'an 29 a viz Kerzu [[1891]] hag an disoc'h a oa eus 1 da 0.

 

Kendalc'het en deus ar basket-ball da vont war-raok gant ar skol ''Young Men's Christian Association'' (YMCA) ha deuet eo da vezañ tamm-ha-tamm ur sport a veze er skolajoù, liseoù hag er skolioù-meur. A-raok ar c'hentañ Brezel-Bed e oa dija un tabut etre an ''Intercollegiate Athletic Association'' hag an ''Amateur Athletic Union'' evit bezañ mestr war ar reolennoù.

=== Ar basket-ball o c'hounit tachenn ===

 

 

Dre ma 'oa an FIBA ur c'hevre evit an amatourien, e tivizas, e 1989, an dud da laoskel ar re a-vicher da c'hoari ivez. Un tamm diwezhatoc'h e erruas an Dream Team (skipailh an huñvre) gant Michael Jordan ha Magic Johnson hag adalek bremañ e krogont da greñvañ mestroniñ Stadoù-Unanet er bed a-bezh. Met diwezhatoc'h ez eus bet kollet kalz a grogadoù ganto.

 

 

 

== Ar Basketball ==

=== An dafar ===

 

 

An dachenn en deus stumm ur skouergorneg. Cheñch a ra he ment diouzh ar broioù : etre 22 ha 29 metrad hirder hag etre 13 ha 15 metrad ledander. E pep penn ez eus ur paner graet gant ur waregenn (pe ur walenn) lec'hiet da 3,05 metr diouzh an douar ha staget dindan ur roued digor en e greiz. Stag eo ar waregenn d'ar banell hirgarezek e-lec'h ma c'hell adlammat ar volotenn pa vez tennet.

 

Evit ar pezh a sell ouzh an dilhad, pep hini en deus ur gwisk gant un niverenn a za eus 4 betek 15. An daou skipailh o deus da gaout ul liv disheñvel evit gellet c'hoari.

 

=== Ar c'hoari ===

 

[[Skeudenn:Domarakast.jpg|thumb|Un etre-daou e Bro Iwerzhon]]

Ar c'hrogad a grog gant ar pezh a zo anvet un etre-daou. Evit-se ez a ur c'hoarier eus pep skipailh (an aliesañ an hini a lamm an uhelañ) dirak an hini all e linenn kreiz an dachenn en ur sellet ar baner e-lec'h ma rank lakaat ar vell evit lakaat poentoù. An tredeog a vann ar vell a-us dezho hag an daou c'hoarier-se a rank skeiñ ouzh ar vell evit ma vefe tapet gant unan eus o skipailh.

 

Ar skipailh hag a dag en deus eizh eilenn evit tremen al linenn kreiz. Ma peus tremenet anezhi ha ma 'z ez a-dreñv gant ar volotenn e ra un distro er zonenn. Da lavaret eo ur wech ma 'z eo tremenet ar volotenn e-biou al linenn greiz gant ar skipailh a dag, ne zeus ket tu mont en-dro eus an tu all. Pevar warn-ugent eilenn en deus ar skipailh a dag evit lakaat un tenn. Adkregiñ 'ra padventer ar pevar warn-ugent segondenn bepred pa 'vez touchet ar baner pe ar planken gant ar vell. N'ez eus ket urzh d'ar c'hoarierien hag a dag chom muioc'h eget teir eilenn e-barzh ar raketenn. Bez' ez eus pemp eilenn d'ar skipailh evit ober ur « wrimenn » (adlakaat ar vell war an dachenn pa vez bet c'hwitellet « er-maez » gant an tredeog). Pa 'vez paouezet e zribbl gant un den, bez en deus pemp eilenn evit ober ur basenn pe klask lakaat er baner. Pa vez merket ur paner, e vez roet en-dro ar volotenn a-dreñv al linenn foñs, gant ar skipailh en deus kemeret ur poent.

 

[[Skeudenn:bonjour.jpeg|250px]]

An daou askeller a zo e penn ar raketenn, sikour a reont ar c'haser. An daou anterieur a zo kentoc'h dindan ar paner.

 

== An difenn ==

 

 

=== Difenn evel ul loen ===