Charles Darwin : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
EmausBot (kaozeal | degasadennoù)
D r2.7.2+) (Robot ouzhpennet: vep:Darvin Čarl'z
→‎Buhez: Reizhañ liammoù diabarzh
Linenn 7:
 
== Buhez ==
Ganet eo bet Charles Darwin en ur [[familh]] troet ouzh ar skiantoù hag ar [[prederouriezh|preder]]. E [[tad-kozh|dadoù-kozh]], Erasmus Darwin ha Josiah Wedgwood a oa izili al ''Lunar Society'' (KevarzheKevredigezh al Loar) a vode meur a den skiant pe prederour. Erasmus Darwin a droas [[Carl von Linné]] hag e roas anvioù saoznek da veur a blantenn. Ur [[mezeg]] e oa e dad, Robert, hag e reas Charles daou vloavezh studi war ar vezekniezh<br />.
Pempvet bugel Robert hag Emma Wedgwood e oa Charles Darwin ha e c'hellas kaout ur bugaleaj digudenn pa c'helle e dad tennañ arc'hant a-walc'h diouzh e vicher mezeg e Shrewsbury. Pa oa bugel e plije da Charles dastum [[karregad]]où ha danvezioù a bep seurt. Ouzhpenn-se e c'hellas marc'hegañhegezh koulz ha [[chase]]al, ar pezh a lakaas anezhañ da vezañ kizidik ouzh traoù an [[endro]].
<br />Pa voe 16 vloaz e voe kaset d'ober e studi mezekniezh enda [[EdimboroDinedin|Zinedin]] ([[Bro-Skos]]), met ne c'hellas ket gouzañv an doare studiañ hag ivez ar [[gwad]] o flistrañ pa veze diskejet al [[loen]]ed. Kavout a reas plijusoc'h mont da dastum [[loen-mor|loenigoù-mor]] war an [[aod]] ha kinnig e dizoloadennoùzizoloadennoù er ''Plinian Society''. Deskiñ a reas ivez plouzañ krec'hen gant un den du, John Edmonstone, ar pezh a lakaas anezhañ kizidik da sevenadur [[Suamerika]] ha da [[kevatalded|gevatalded]] hag [[heñvelded]] an dud.<br />
Pa ne blije ket mui da Charles mont da vezeg e kinnigas e dad maez 'z aioaje da veleg anglikan en ur ober e studioù e [[Skol-Veur Cambridge]] e [[1827]].
 
'''''Da vezañ kendalc'het'''''
 
Kroget eo istor ar familh Darwin en {{XVIIIvet}} kantved gant Erasmus Darwin hag a grogo da soñjal war an [[emdroadurezh]] pe ivez war istor an den. Sikour a raio Erasmus e vab robert d’en em staliañ evel mezeg e Shrewbury. Piv en defe soñjet en dije graet e mab bihan enklaskoù war diazezou disheñvel met gant ar memes c’hoant kompren amzer kozh ar vuhez se, un hanter kantved goude. Ne oa ket gwall kredapl e roadou da Erasmus evit ar mare. Gant Lamarck e oa muillorc’h sirius an oberennou theorikel evit ar memes mare.
 
D’an 12 a viz c’hwevrer er bloavezh 1809 e vo ganet Charles Darwin en e geriadenn Shrewsbury. Pempvet bugel ar familh e oa ha koulskoude e vo trawalc’h a arc'hant da vagañ ha da sevel. Plijet tre e vo en e yaouankiz o tastum mineraloù pe zanvezioù a bep seurt, e un doare nann-skiantel a-benn e renkañ en e lerc’hiou dezhañ. Lenn a raio a bep seurt traoù ha dreist-holl pezhioù-choari Shakespeare. Pa’z eo kresket en deus tremenet kalz a amzer vak o marc’hega pe o chaseal gant e fuzulioù en natur. Setu e teuio da vezañ kizidik a walc’h ouzh e endro hag e chomo gant ar blijadur de sellet a-hed e vuhez pad. Pa vo ar mare da studiañ (16 bloaz) e vo kaset da Vro-Skos e kêr Edinburg evit ar studi mezegoniezh, met an doare-se da labourat na zedeno ket anezhañ. Krediñ a rae e vefe roet gant e dad madoù a-walc’h hag e c’hellfe bevañ en e aes a-walc’h gante.
Linenn 21:
E [[1838]] eo bet skrivet dija linennou pouezhus war menozhiou an emdroadur hag an treuzkemadur, hag a savo tamm pe damm e deorien war an emdroadur. D’ar c’houlz-se e chomo hep embannn e deorienn, graet diwar ar rentan-kont eus e veaj war an inizi er pol su.
Dimeziñ a raio d’ur genitervez dezhañ ……Prezidant ar Royal Society of London e teuio e [[1839]], gwelet a raio kalz lyell, gantañ e c’hello tabutal diwar-benn kudennou geologiezh. Lenn a raio [[Lamarck]] hag e dad kozh erasmus Darwin, Zoonomia the organic life. E 1842 e vo embannet ul levr war foñs ar moriou koralian. Em staliañ a raio e Down House gant e wreg. E [[1844]] e vo eil prezidant ar Geological Society. Bugale eleiz en devo, un dek bennak en ugent vloaz, met tri a varvo en e raok. Embann a raio e 1844 e dizoloadennou war an inizi volcaneg gant ar Beagle.
Wallace a skrivo ur pennad war lezenn ar spesadou nevez. Evit Lyell e vo poent bras da Darwin skrivañ war teorienn emdroadur ar spesadou rak e c’hello koll ur priolded reizh. Wallace a liammo an emdroadur gant ar selektadurezh sexel. Wallace o vezañ re dost da d er penn, kenver ar mennozhioù, doare prederiañ kentañ a vo kemeret vel un enebour gantañ ase ne glasko ket en em zizober pe enebiñ d'un enklasker yaouankorc'h met mont pellorc'h ha tremen anezhañ, evel ur seurt redadeg. Goude se o devo ur mignoniezh braz kenetrezo .
 
== Ar veaj war ar Beagle ==