Atmosferenn : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Robot ouzhpennet: sa:वायु: |
Xqbot (kaozeal | degasadennoù) D r2.7.3) (Robot ouzhpennet: or:ବାୟୁମଣ୍ଡଳ; Kemm dister |
||
Linenn 2:
[[Restr:Sunset from the ISS.JPG|thumb|Gwel a-skiz eus aergelc'h an Douar. Al livioù a ziskouez well-wazh gwiskadoù an aergelc'h.]]
An '''atmosferenn''', pe '''aergelc'h''', eo ar gwiskad aezhennek a zo gronnet ur blanedenn gantañ hag a vez dalc'het gant ar [[gravitadur]]. Er pennad-mañ ne vo anv ken eus atmosferenn an [[Douar (planedenn)|Douar]]. Diwar-benn aergelc'h planedennoù all, sellet ouzh ar pennad [[Atmosferenn (planedennoù)]]<br />
Gwareziñ a ra an [[aergelc'h]] ar vuhez war an Douar abalamour ma teuz ar [[uslimestra|skinoù uslimestra]], ma tomm gorread ar blanedenn o terc'hel an tommder ([[efed ti-gwer]]), ha ma tigresk kemmoù ar [[gwrezverk]] etre an [[deiz]] hag an [[noz]].
Rannet eo an atmosferenn e gwiskadoù disheñvel, pep hini gant e berzhioù dibar evel ar [[gwrezverk]] pe an aozadur kimiek.
'''Aer''' eo an anv roet d'an [[aergelc'h]] implijet da analañ ha gant a [[luc'hkevanaoz]] pe fotosintezen. En aer sec'h ez eus well-wazh (dre '''volume''') 78.09% [[nitrogen]], 20.95% [[oksigen]], 0.93% [[argon]], 0.039% [[Dioksid karbon]], ha kementadoù bihan [[gaz]]où all. Ur c'hementad bihan ha kemmus a [[aezhenn dour]] a vez ivez en atmosferenn, war-dro 1% eus an hollad. Daoust da aozadur an aer ha da [[gwask an aergelc'h|wask an aergelc'h]] da cheñch hervez ar gwiskadoù, ne gaver aer azas evit ma chomfe bev ar plant hag al loened douar nemet e [[troposferenn]] an Douar hag en aergelc'hioù kevanaozet.
Linenn 11:
== Gwiskadoù an aergelc'h ==
[[Restr:Atmosphere layers-fr.svg|thumb|100px|Gwiskadoù aergelc'h an Douar]]
Ouzh ober an aergelc'h emañ :<br />
* an [[troposferenn|droposferenn]] (0 - 10-16 km) (16 km er [[keheder|c'heheder]], hag 8-10 km er [[pol|poloù]])
* ar [[stratosferenn]] (10 - 50 km) (etre ar stratosfer hag ar mezosfer emañ ar [[gwiskad ozon]])
* ar [[mezosferenn]] (50 - 80 km),
* an [[termosferenn|dermosferenn]] (80-500 km),
* an [[eksosferenn]] (+ 500 km).
[[Rummad:Atmosfer]]
[[Rummad:Ekologiezh]]
[[
[[
{{Link FA|hr}}
Linenn 83 ⟶ 81:
[[no:Jordens atmosfære]]
[[oc:Atmosfèra (Tèrra)]]
[[or:ବାୟୁମଣ୍ଡଳ]]
[[pa:ਹਵਾ]]
[[pap:Atmosfera di mundu]]
|