Irienn ar Re Pazzi : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D r2.7.1) (Robot ouzhpennet: bg:Заговор Паци |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 3:
'''Irienn ar Re Pazzi''' zo un [[irienn]] steuet e [[Firenze]], en 1478, gant an Tiegezh Pazzi evit lazhañ an daou vreur [[Medici]], mibien arc'hantourien vras, a oa e penn ar geoded neuze, ha kemer ar galloud digant an tiegezh da vat Medici. Ur breur hepken a voe lazhet, [[Giuliano di Piero de' Medici]], gloazet e voe egile, [[Lorenzo il Magnifico|Lorenzo]], met chom a reas e buhez, harzet e voe an drouglazherien, ha krouget lod anezho.
== Istor ==
Linenn 9 ⟶ 8:
[[Image:Lorenzo de' Medici-ritratto.jpg|thumb|200px|right| ''Poltred [[Lorenzo de' Medici]]''.]]
E-kreiz buhez politikel Firenze edo an tiegezh Medici, ha meur a irienn en devoa bet da ziarbenn : [[Cosimo de' Medici]] a oa bet harluet daou vloaz dre abegoù politikel;
Irienn ar Re Pazzi koulskoude eo an hini nemeti a deuas a-benn da lazhañ ur Medici, heuliadoù padus a voe, ha chom a reas an deiz-se en eñvor tud Firenze. <br />
Abaoe marv [[Piero il Gottoso]], e [[1469]], e oa dalc'het kêr gant e vibien Lorenzo a oa neuze 20 vloaz, ha Giuliano, a oa 17. Lorenzo a heulie a dost buhez politikel kêr gant an hevelep doareoù hag e dad-kozh [[Cosimo il Vecchio]], da lavarout eo hep sammañ kargoù e-unan met o ren war a c'hargoù a veze roet da dud a fiziañs.
=== Enebourien d’an tiegezh Medici ===
[[Image:Girolamo Riario.jpg|thumb|right|[[Girolamo Riario]] lazhet e 1488 gant an tiegezh [[Orsi]]. ]]
Linenn 33 ⟶ 31:
-->
Sixto a zibabas e niz Girolamo Riario evel gouarnour nevez Imola, ha [[Francesco Salviati (arc'heskob)|Francesco Salviati]] evel arc'heskob [[Pisa]], ur gêr a geveze gant Firenze a-raok hag a oa bremañ dindan galloud Firenze. Lorenzo a c'hourc'hemennas ouzh Pisa skarzhañ Salviati eus e garg.
<!--
Linenn 39 ⟶ 36:
aveva manifestato infatti l'interesse ad impadronirsi dei ricchi territori fiorentini per i suoi nipoti, tra i quali il nobile [[Girolamo Riario]], e per le sue costose opere a [[Roma]] (come l'abbellimento e riorganizzazione della [[Biblioteca Vaticana]] da lui promosso). Egli inoltre vedeva con occhio sfavorevole le mire espansionistiche dei Medici verso la [[Romagna]].
Essi sostenevano davanti a Lorenzo che questo cambio di preferenza era dovuto solo ai loro meriti commerciali, non a scorrettezze, ma ''Il Magnifico'' probabilmente aspettò il momento giusto per vendicarsi di questo ''smacco'' commerciale. Tenere le finanze pontificie infatti portava enorme prestigio e ricchezza, sia dalle commissioni sui movimenti, sia dallo sfruttamento delle miniere di [[allume]] dei Monti della Tolfa, in territorio pontificio presso Civitavecchia, le uniche allora conosciute in Italia, garantendo il monopolio di questo insostituibile fissante per la tintura dei panni e per i colori delle [[miniature]].
Linenn 50 ⟶ 46:
Fu probabilmente in quel periodo ([[1477]] circa) che la congiura prese piede, soprattutto ad opera di [[Jacopo de' Pazzi|Jacopo]] e [[Francesco de' Pazzi]]. Ad essi si aggiunse [[Francesco Salviati (arcivescovo di Pisa)|Francesco Salviati]], [[arcivescovo di Pisa]], in attrito coi Medici che avevano tramato per non dargli la cattedra fiorentina favorendo invece un loro congiunto, ([[Rinaldo Orsini (arcivescovo)|Rinaldo Orsini]]). La guida di Firenze liberata sarebbe dovuta spettare a Girolamo Riario.
-->
Linenn 58 ⟶ 54:
Unan eus ar c'hoshañ ha brudetañ dezrevell eus an darvoudoù a voe skrivet e [[latin]] gant [[Angelo Poliziano]] a oa bet test eus an darvoudoù.
Nevez zo ivez ez eus bet kavet lizhiri a broufe e oa bet kemeret perzh gant [[Federico da Montefeltro]], [[Dug Urbino]], en irienn.
==== An darvoudoù ====
Salviati ha Francisco de Pazzi a felle dezho lazhañ Lorenzo ha Giuliano de' Medici, an daou vreur a zalc'he
======Sadorn 25 a viz Ebrel 1478========
[[Image:Coat of arms of the House of Pazzi by Alexander Liptak.png|thumb|200px|Stemma dei Pazzi]]
Da gentañ e oa mennet tud an irienn da lazhañ [[Lorenzo de' Medici|Lorenzo]] ha [[Giuliano de' Medici|Giuliano]] en ur banvez aozet er [[Villa Medicea di Fiesole]] (
Giuliano avat ne deuas ket d'ar banvez dre ma oa dihet.
Ar c'hardinal Riario Sansoni a bedas an holl da oferenn an deiz war-lerc'h, Sul Fask, lavaret gantañ en [[Duomo]], iliz-veur [[Santa María del Fiore]], evel trugarekadenn eus ar banvez aozet en enor dezhañ.
An iriennerien a zivizas ober un arnod all
<!--
I Pazzi si erano di recente imparentati con i Medici, tramite il matrimonio della sorella di Lorenzo e Giuliano, [[Bianca de' Medici]] con [[Guglielmo de' Pazzi]].
Linenn 82 ⟶ 74:
======Sul 26 a viz Ebrel 1478 ======
En deiz war-lerc'h, Sul Fask, [[26 a viz Ebrel]], edo ar vreudeur hag an iriennerien en oferenn, nemet ar Montesecco, a nac'has ober trubarderezh en ul lec'h santel. Daou veleg a gemeras e lec'h: [[Stefano da Bagnone]] hag ar vikel abostolel [[Antonio Maffei da Volterra]]. Bepred e oa dihet Giuliano. [[Bernardo Bandini]] (ar c'hlezeour a ranke ober e stal da
E-kreiz an [[oferenn-bred]], da vare ar [[Gorreoù]], pa oa daoulinet Giuliano ha Lorenzo evel an holl, e lammas warne [[Francesco de Pazzi]] hag e gompagnuned, ur beleg en o zouez :
▲En deiz war-lerc'h, Sul Fask, [[26 a viz Ebrel]], edo ar vreudeur hag an iriennerien en oferenn, nemet ar Montesecco, a nac'has ober trubarderezh en ul lec'h santel. Daou veleg a gemeras e lec'h: [[Stefano da Bagnone]] hag ar vikel abostolel [[Antonio Maffei da Volterra]]. Bepred e oa dihet Giuliano. [[Bernardo Bandini]] (ar c'hlezeour a ranke ober e stal da Giuliano) ha [[Francesco de' Pazzi]] a reas o soñj mont d'e arbenn. prenderlo personalmente. War an hent etre ar [[Palazzo Medici]] ha [[Santa Maria del Fiore]], e voe briataet Giuliano gant an iriennerien da c'houzout ha dougen a rae ur porpant-houarn dindan e zilhad, met ar Medici, abalamour ma en doa ur [[garad|c'harad]], a oa deuet er-maez hep ar gwisk-se , ha hep e "gentile", al lesanv a rae eus e [[kontell|gontell]]-chase, dre ma stoke ouzh e c'har gloazet. Pa errujont en iliz e oa krog an oferenn.
▲E-kreiz an [[oferenn-bred]], da vare ar [[Gorreoù]], pa oa daoulinet Giuliano ha Lorenzo evel an holl, e lammas warne [[Francesco de Pazzi]] hag e gompagnuned, ur beleg en o zouez : 19 taol kontell a dapas Giuliano, koll e wad ha mervel. Lorenzo a voe gloazet, hag a gavas repu er sakristiri.
<!--
si scatenò il vero e proprio agguato: mentre Giuliano cadeva in un lago di sangue sotto i colpi del Bandini, Lorenzo,
-->
Giuliano venne sepolto in [[San Lorenzo (Firenze)|San Lorenzo]], in quella che sarà la [[Sagrestia Nuova]] di [[Michelangelo]]. A un sopralluogo nella sua tomba condotto nel [[2004]] fu ritrovato il suo teschio con i segni di un profondo taglio nella testa. In un deposito sono tuttora conservati i resti insanguinati degli abiti che indossava al momento dell'attentato.▼
Giuliano a voe beziet e [[San Lorenzo (Firenze)|San Lorenzo]], a voe [[Sagrestia Nuova]] [[Michelangelo]].
<!--
▲
-->
==== Dial====
Linenn 145 ⟶ 141:
==Conseguenze immediate==
==
Lorenzo colse così l'occasione per serrare il potere nelle sue mani: subordinò infatti le assemblee comunali e la struttura della Repubblica a un consiglio di 70 membri, in larga parte persone di sua fiducia, che doveva rispondere solo a lui.
Linenn 165 ⟶ 161:
[[Rummad:Iriennoù]]
[[Rummad:Tiegezh Medici]]
[[Rummad:Istor Firenze]]
| |||