Brezel Aljeria : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Disteurel kemmoù 1329672 a-berzh 2.14.240.172 (kaozeal) Vandalerezh |
un tamm reizhañ |
||
Linenn 67:
* '''24 a viz Du:''' [[François Mitterand,]] kentañ ministr [[Bro-C'hall]], a zisklêr e vo mouget an emsavadeg dre an nerzh.
* '''Kerzu:''' Krouet
=== [[1955]] ===
* [[26 Genver|26 a viz Genver]] : [[Jacques Soustelle]] a
* [[31 Meurzh|31 a viz Meurzh]] : An "Etat d'urgence" a
* Miz Ebrel : Dirak emled an dispac’h ha liessadur an oberiadennoù milourel a-enep ar galloud trevadennel, ar gouarnamant c’hall a embann lezennoù milourel, politikel mallus evit parat ouzh an emsavadeg aljerian.
E-touesk al lezennoù-se, an hini c'hrevusañ hag a zo bet kemeret
* D'an [[19 Meurzh|19 a viz Meurzh]] 1955 e oa bet savet ar raktres lezenn-se gant ministrerezh an Diabarzh a-raok bezañ peurwiriekaet gant ar parlamant. Kavet e veze ‘barzh :
# Rediañ an dud da chom en o zi ha diwall strizh doc’h o fiñvadennoù.
Linenn 92:
* '''6 a viz C'hwevrer:''' [[Guy Mollet]], prezidant kuzul gouarnamant Bro-C'hall, a zo degemeret e Aljer gant manifestadegoù enebiezh Europeaned Aljerian. Disklêriañ a ra : "Dever Bro-C'hall a zo chom e Aljeria hag e chomo eno (''la France doit rester en Algérie et elle y restera'').
* 9 a viz Meurzh : Manifestadegoù Aljerianed Pariz a-enep [[votadeg]] ar "galloudoù ispisial".
* 11 a viz Meurzh :
* 11 a viz Ebrel : Ar servij soudard a
* 19 a viz Mae : An UGEMA (Union générale des étudiants musulmans d'Algérie) a c'halv d'an harz-labour, gervel a reont ivez ar studierien hag ar c'hefredourien da sikour an [[FLN]] hag an [[ALN]].
* 22 a viz Ebrel : Pierre Mendès France, ministr Stad, a-enep politikerezh Aljerian ar gouarnamant, a
* 18 a viz Mae : E Aljeria, 19 soudard c'hall, erruet abaoe ur sizhunvezh, a zo lazhet.
* 5 a viz Gouhere : [[Harz-labour]] Aljerianed Bro-C'hall ha departamant Aljer.
* 20 a viz Eost : [[Kendalc'h Soummam]] (Kabilia), gant an [[FLN]], a dermen [[pal]]ioù ar brezel, divizioù an [[arsav-tan]], kendivizoù evit ar [[peoc'h]] hag en em zisklêr a ra an [[FLN]] evel strollad nemetañ an Aljerianed.
* Gwengolo : : 600 000 soudard c'hall e Aljeria.
* 22 a viz Here : Distroet
* 1añ a viz Du : Evit eil deiz-ha-bloaz an disklêriadenn
* 2-5 a viz Du : Bro-C'hall ha Breizh-Veur a dag Bro [[Ejipt]]: [[bombezadeg]] an [[aerborzh]]ioù ha staliadur [[kanol Suez]] goude tagadenn Ejipt war [[Israel]].
* 15 a viz Du : An [[ABU]] a enskriv ar gudenn aljerian war urzh an deiz.
* 1añ-14 a viz Kerzu : Ar jeneral [[Raoul Salan]] a
* 5 a viz Kerzu : Ar gouarnamant C'hall a zivod ar c'huzulioù departamant hag ar c'huzulioù ti-kêr en Aljeria.
* '''27 a viz Kerzu:''' Drouglazhet
=== '''[[1957]]''' ===
* 7 a viz Genver : 10vet rann-arme [[harzlammerezh milourel|harzlammerien]] ar jeneral [[Jacques Massu]] a zo karget da mirout ar peoc'h e Aljer. Kregiñ a ra [[emgann Aljer]].
* Genver/C'hwevrer :
* Fin miz C'hwevrer : Kalzik a izili an [[FLN]] a zo [[bac'h]]et.
* 26 a viz C'hwevrer : "L'Humanité" a embann lizher ur soudard c'hall hag a ziskul ar [[jahinerezh]] lakaet e pleustr gant an arme c'hall en Aljeria. Ur miz goude e tilezo ar jeneral [[Jacques de la Bollardière]] e bost
* Meurzh : [[Larbi Ben M'hidi]], unan eus krouerion ar FLN, a zo drouglazhet gant harzlammerien ar c'horonal Bigeard goude bezañ bet jahinet.
* 13 a viz Ebrel :
* 28 a viz Mae : Lazhadeg siviled an douar Melouza gant an [[FLN]]: 301 den marv ha 14 tizhet.
* 11 a viz Even : Arestet eo [[Maurice Audin]], skoazellour skol ar skiantoù Aljer.
* 29 a viz Du : Votet eo gant ar bodadenn vroadel al "loi-cadre" hag al lezenn dilennadegoù Aljerian.
* Kerzu : Emgannioù gwadeg e reter ar "C'h/Constantinois". Drouglazhet
=== '''[[1958]]''' ===
[[Skeudenn:ALN-soudard.png|thumb|right|200px|Ur soudard ag an [[ALN]] oc'h ober gant ur [[mortez]] dreist d'an harzoù etre [[Tunizia]] hag [[Aljeria]]. (1958)]]
* Genver/Mae : Emgann stankell reter bro Goñstantin.
* 7 a viz Genver :
* 7 a viz c'hwevrer : Ur [[nijerez|c'harr-nij]] brezel a
* 8 a viz C'hwevrer : Ur strollad sourdarded o bleniañ kirri-nij a ziviz, gant asant ar jeneral Salan, met hep hini ar gouarnamant c'hall, bombezadegañ Sakhiet-Sidi-Youssef e [[Tunizia]]: 70 marv en o zouez 21 skoliad.
* 15 a viz Ebrel : Dilezadeg ar gouarnamant [[Félix Gaillard]]. Kaouad melestradurel e Frañs.
* 26 a viz Ebrel : Manifestadeg e Aljer evit un Aljeria c'hall: 30 000 Aljerad a c'houlenn ur gouarnamant a salvidigezh publik goude kouezadenn ar gouarnamant Gaillard.
* 9 a viz Mae : Manifestadegoù e Pariz hag e Aljer goude ''drouglazhadeg'' 3 prizoniad c'hall gant an [[FLN (Aljeria)|FLN]].
* 13 a viz Mae : Renet eo ar gouarnamant hollek gant an Europeaned e Aljer. Ur
* 14 a viz Mae:''' "Vive De Gaulle" a zisklêr Salan e Aljer. De Gaulle a zo prest da gemer war e chouk galloudoù ar republik.
* 8 a viz Mae:''' Manifestadeg bras evit difenn ar Republik e Pariz, o vont eus plasenn ar "Vroad" betek plasenn ar republik.
* 1añ a viz Even : Ar Vodadeg vroadel a zilenn De Gaulle gant 339 mouezh a-enep 224.
* 4 a viz Even : Diskleriañ a ra De Gaulle "Je vous ai compris" da Europeaned Aljeria.
* 19 a viz Gwengolo : Stummet
* 28 a viz Gwengolo:''' Ar c'honstitusion nevez a zo degemeret dre referendum (79% a-du e Frañs, 95% a-du e Aljeria). Ar 5vet republik a zo krouet ar 5 a viz Here.
* 3 a viz Here : De Gaulle a ro da c'hoût, e Koñstantin, ur raktres [[diorroadur]] evit Aljeria hag a gemero 5 bloaz.
| |||