Izotop : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Xqbot (kaozeal | degasadennoù) D r2.7.3) (Robot : O kemmañ tl:Isotope e tl:Isotopo |
Kempennadurig + Daveennnoù. |
||
Linenn 1:
E [[fizik
En abeg d'ar c'hemm a zo etre kenaozioù [[nukleüs (an atomoù)|nukleüsoù]] an [[atom|atomoù]] e sav kemmoù fizikel etre izotopoù ur memes elfenn : digemm e chom atav an niver a [[proton|brotonoù]] a glot gant e [[niver atomek]] Z; an niver a [[neutron|neutronoù]] N eo a zo disheñvel eus an eil izotop d'egile.
== Notadur ==
Da skouer: izotop ar [[karbon|c'harbon]], 14 e niver mas, a vez notet <sup>14</sup>C.
Peurvuiañ e klokaer ar skrivad-se gant an [[niver atomek]], lakaet en traoñ hag a-gleiz d'
Evel
== Perzhioù an izotopoù ==
Peurheñvel eo perzhioù kimiek izotopoù ur memes elfenn peogwir emañ ar memes niver
Dre ma n'emañ ket ar memes niver a neutronoù en [[nukleüs (an atomoù)|nukleüs]] eo disheñvel mas an atomoù avat. A-drugarez d'ar c'hemm mas atomek e c'heller dispartiañ izotopoù ur memes elfenn dre [[
Ouzhpenn
== Stabilder an izotopoù ==
Bez' ez eus 92 elfenn gimiek disheñvel en natur, eus an [[hidrogen]] <sub>1</sub>H betek ar [[plutoniom]] <sub>94</sub>Pu. En o zouez, n'o deus an [[teknetiom]] <sub>43</sub>Tc hag ar [[prometiom]] <sub>61</sub>Pm nag izotop stabil, nag izotop
Evit ar c'hantadoù a izotopoù naturel-se e seblant o niveroù ketep a brotonoù hag a neutronoù doujañ da reolennoù 'zo :
* war
* lod elfennoù stabil-tre a zo dezho un niver a brotonoù pe a neutronoù (pe o-daou) kevatal da unan eus niveroù (graet e vez niveroù-hud anezho) an heuliad:
: 2, 8, 20, 50, 82, 126;
* nebeutoc'h
== Implij an izotopoù ==
Gant ar [[karbon|c'harbon]] ez eus ur c'houblad izotopoù anavezet mat : ar pep brasañ eus ar c'harbon a vez kavet dindan stumm e izotop 12 e vas atomek (ar « c'harbon 12 »); a-hend-all e c'heller kavout kementadoù bihan-bihan eus an izotop 14 e vas atomek (ar « [[c'harbon 14]] ») a zo peurheñvel a-fet kimiezh ouzh ar c'harbon 12 met
Sur a-walc'h ez eo an implij pouezusañ a c'heller ober eus an izotopoù. Gant an [[treser izotopek|dreserien izotopek]] ez eus un implij all anezho.
== Gerdarzh ==
Dont a ra ar ger ''izotop'' eus ar gresianeg ''isos'', "kevatal" ha ''topos'', "lec'h", setu e
==
* AN NOLLAEG Yann-Baol, ''Geriadur ar Gimiezh'', Preder, Plomelin, 2008 ISBN 978-2-901383-69-7 [http://preder.net/index.php?lang=bz Preder]
* AN NOLLAEG Yann-Baol, ''Geriadur ar Fizik'', Preder, Plomelin, 2006 ISBN 978-2-901383-64-2
* ''Geriadur brezhonek'' An Here, Plougastell-Daoulaz, 2001 ISBN 978-2-86843-236-0
[[Rummad:Kimiezh]]
|