Leonhard Euler : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
adwel ha kempenn
Linenn 2:
 
[[Restr:Leonhard Euler 2.jpg|thumb|right|220px|Leonhard Euler]]
'''Leonhard Euler''' a oa ur matematikour hag ur fizikour a [[Suis|Vro-SuisSui]]s, ganet d'ar [[15 a viz Ebrel]] [[1707]] ha marvet d'an [[18 a viz Gwengolo]] [[1783]]. E-touez ar vatematikourien produusañ a zo bet war ar Voull Voul-Zouar eo Euler. Renet en deus war ar matematikoù e-kerzh an [[{{XVIIIvet kantved]]}} ha diorroet en deus kalz an dielfennadur nevez. Produiñ a reas an hanter eus e oberenn hag eus e labour e-pad ar seitek bloavezbloavezh diwezhañ eus e vuhez, pa oa aet dall.
 
== E vuhez ==
Ganet e oa e [[1707]], e [[BâleBasel]] ([[Bro Suis]]). Eno e studias ar matematik hag en doe Jean Bernouilli da gelenner.
Galvet e voe e [[1727]] gant [[Katelin Iañ]] hag e voe kelenner war ar matematik e [[Sankt-Peterbourg|St-Petersbourg]]. E [[1741]] e teuas da vevañ e [[Berlin]], da heul e tistroas da St-Petersbourg betek e varv.
 
Ezel e oa eus Akademiezh St-Petersbourg, eus hini Berlin, kenlabourer da Akademiezh C'hall ar skiantoù, paetpaeet e voe gant [[Rusia]]. Talvoudus kenañ eo bet e labour evit ar matematikoù, dreist-holl evit ar jedoniezh diferañsiel hag integrel, lakaat a reas e pleustr an dielfennañ d'ar vekanikerezhmekanikerezh, d'ar sevel bagoù, anataat a reas meur a deorem kinniget gant [[Per a Fermat]].
Ganet e oa e [[1707]], e [[Bâle]] ([[Bro Suis]]). Eno e studias ar matematik hag en doe Jean Bernouilli da gelenner.
Galvet e voe e [[1727]] gant [[Katelin Iañ]] hag e voe kelenner war ar matematik e St-Petersbourg. E [[1741]] e teuas da vevañ e [[Berlin]], da heul e tistroas da St-Petersbourg betek e varv.
 
Cheu a voe etre Euler hagha a[[Jean Le Rond d’Alembert|d'Alembert]], ur c'hevezer dezhañ war ar skiantoù, ha ne seblant ket bezañ bet ar gwir eus tu Euler.
Ezel e oa eus Akademiezh St-Petersbourg, eus hini Berlin, kenlabourer da Akademiezh C'hall ar skiantoù, paet e voe gant [[Rusia]]. Talvoudus kenañ eo bet e labour evit ar matematikoù, dreist-holl evit ar jedoniezh diferañsiel hag integrel, lakaat a reas e pleustr an dielfennañ d'ar vekanikerezh, d'ar sevel bagoù, anataat a reas meur a deorem kinniget gant [[Per a Fermat]].
 
Cheu a voe etre Euler hag a Alembert, ur c'hevezer dezhañ war ar skiantoù, ha ne seblant ket bezañ bet ar gwir eus tu Euler.
 
E touez e benn skridoù ez eus:
 
E touezA-douez e bennvern skridoù ez eusemañ:
* ''Mekanikerezh dispaket dre an dielfennañ'', St-Petersbourg, 1736;
* ''Ambrougadur da zielfennadur an anfin'', lausanneLausanne, 1748;
* ''Skiantoù morel'';
* ''Ensavadurioù ar jedoniezh diferañsiel'';
* ''Ensavadurioù ar jedoniezh integrel'', 1768;
* ''Lizher d'ur briñsez a Alamagn diwar benn un nebeutnebeud sujedoù fizik ha prederouriezh''' (Priñsez Anhalt-Dessau, nizez roue Prus), skrivet en galleg eus 1761 da 1762, embanneteembannet e teir levrenn e 1768. En oberenn-mañ e oa kaoz eus fizik, metafizik ha lojik. Adembannet e voe meur a wech, e ParisPariz, da skouer gant [[NikolasNicolas ade Condorcet|Nikolaz g/Condorcet]] e 1787 hag a dennas ar pennadoù enep prederourenepprederour. Adembannet e voe ivez e 1812, e 1842 hag e 1843.
 
Trizek bugel en doe Euler, eizh anezho a varvas ez -yaouank, ar re all aza easyeas da heul labour o zad.