Uslimestra : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Kempennet.
Linenn 1:
[[Restr:Electromagnetic-Spectrum.png|thumb|300px|<center>'''Ar skalfad tredanwarellek'''</center>]]
<!-- [[Skeudenn:Ultraviolet.svg|thumbnailthumb|dehou150px|Skeudennadur eus ur gorzenn hag a daol skinoù uslimestra]] -->
Ar skinoù '''uslimestra''' (UV) zo ur [[skinadur tredanwarellek]] dezhañ un [[hirder gwagenn]] etreat etre hini ar [[gouloù]] gwelus hag hini ar [[skinoù X]].
Ar skinoù '''uslimestra''' pe c'hoazh '''dreistmouk'''<ref>AN NOALLEG Yann-Baol, ''Geriadur ar Fizik'', Preder, Plomelin, 2006 ISBN 978-2-901383-64-2</ref>
Dizoloet eo bet ar skinoù uslimestra e [[1801]] gant ar [[fizikour]] alaman [[Johann Wilhelm Ritter]] a-drugarez d'o gwered kimiek war ar [[kloridenn|gloridenn]] arc'hant.
(berraet en '''UV''', ''UltraViolet'') zo ur [[skinadur tredanwarellek]] dezhañ un [[hirder gwagenn|trohed]] er [[skalfad tredanwarellek]] a zo berroc'h eget hini ar [[gouloù]] gwelus (740 [[metr|nm]-280 nm]) met hiroc'h eget hini ar [[skinoù X]] (0,01 nm-10 nm) : 400 nm-100 nm eo skalfad ar skinoù dreistmouk. Ne c'hall ket [[lagad]] an den o gwelet eta.<br />
Talvezout a ra o anv kement hag « en tu all d'al limestra », o vezañ ma'z eo al [[limestra]] al liv en deus an hirder gwagenn berrañ eus holl ar gouloù gwelus.
DizoloetE eo[[1801]] e voe betdizoloet ar skinoù uslimestra egant ar [[1801fizik]] gant arour [[fizikourPrusia|prusian]] alaman [[Johann Wilhelm Ritter]], a-drugarez d'o gwered kimiek war ar [[kloridenn|gloridenn]] arc'hant [[argant|Ag]][[klor|Cl]].<br />
TalvezoutKement aha ra« odreist anval kementlimestra hag» «e entalvez tuo all d'al limestra »anv, o vezañ ma 'z eo al [[limestra]] al liv en deus an hirder gwagenntrohed berrañ eus hollskalfad ar gouloù gwelus.
 
 
GalloutRannet a reere rannañvez ar skinoù uslimestra en UV tosttostañ (380-200400 [[nanometr|nm]] hirder- gwagenn200 nm) hag een skinoù uslimestraUV pellañ (200 nm -10 100 nm).<br />
Pa vez kaoz eus efedoù ar skinoù uslimestra war yec'hed an dud e ranner anezhe alies en UV-A (400-315 nm), UV-B (315-280 nm) hag UV-C (280-10153 nm).
 
== Notennoù ==
<references />
 
=== Liammoù diavaez ===
* {{fr}}Ar skinoù uslimestra : [http://www.who.int/uv/fr/ Ar skinoù uslimestra] Aozadur Bedel ar Yec'hed (OMS)] {{fr}}
* {{fr}}Anavezout feuriaderioù ar skinoù UV e Bro-C'hall : [http://www.soleil.info/previsions.php Connaître l'index UV en France] 'La ''Sécurité Solaire''] {{fr}}
* {{fr}} [http://www.who.int/uv/fr/ Ar skinoù uslimestra] Aozadur Bedel ar Yec'hed (OMS)
<!-- Pajenn serr (16 GEN 13)
* {{fr}} [http://perso.orange.fr/Tpe-Uv/ Efedoù fall ar skinoù uslimestra]
* Efedoù fall ar skinoù uslimestra : [http://perso.orange.fr/Tpe-Uv/ ''Pages Perso Orange''] {{fr}} -->
 
[[Rummad:Spektr tredanwarellek]]