Sultan : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 4:
Evel m'eo termenet rol ar rener gant ar [[Koran|C'horan]] end-eeun ez eus ur pouez speredel ha relijiel war un dro gant ar sultan. Koulskoude, n'eus ket eus ar sultaned doktorien relijiel. Da geñveriañ, en [[Impalaeriezh vuzantat]], e veze graet [[Kaezarpabelezh]] eus an unded relijiel ha stadel-se e metoù hengounel kristeniezh reizhkredennek ar reter. [[Nikolaz II Rusia|Nikolaz II]], [[tsar]] [[Rusia]] eo bet ar penn-Stad anvuzulman diwezhañ gantañ ur galloud damheñvel. E [[Breizh-Veur]], er furmoù, ez eo [[Monark Breizh-Veur]] war un dro e penn an Iliz hag ar Stad ha [[Gouarnour meur Iliz Bro-Saoz]]; er fedoù n'eo ken ar rouanez nemet penn an Iliz war baper; emañ ar statud-se da vezañ adwelet ivez p'en deus embannet ar [[priñs]] [[Charlez (priñs Kembre)|Charlez]] e venne bezañ 'difennour an feizioù' kentoc'h eget 'difennour ar feiz'.
 
Ar c'hentañ zo bet oc'h ober gant an titl a ' Sultan' eo bet ar Penn Turkmen [[Mahmoud a Ghazni]] (o ren eus [[998]] da [[1030]]). War-lerc'h eo deuet 'Sultan' da vezañ titl ar Pennoù [[Turked seldjouk Turk|Seldjouk]], an Durked [[Impalaeriezh Otoman|Otoman]], an [[TiernelezhTierniezh Ayyubid|DiernelezhDierniezh Ayyubid]] hag ar renerien [[Mamelouked|Mamelouk]] en [[Egipt]]. Skeudennaouet brav eo talvoudegezh relijiel an titl dre ar fed m'eo [[Kalif]] [[Kaero]] eo a roas an anv a 'Sultan' da [[Mourad Iañ|Mourad {{Iañ}}]], trede rener an Impalaeriezh Otoman e [[1383]]. [[Bey|Beyed]] a veze graet anezho betek neuze.
 
Diwezhatoc'h ne voe ket ken niverus ken ar renerien o tougen an anv "sultan". Implijet eo bet an termen gant renerien gentañ tiegezh roueel a-vremañ [[Maroko]]. Hiziv an deiz ne vez mui implijet nemet gant [[Sultan Oman]], [[Sultan Brunei]] hag aotrounez zo e [[Mindanao|su Filipinez]], war [[Java (enez)|Java]] hag e Stadoù kozh [[Malaysia]] zo bremañ e-barzh Stad a-vremañ [[Malaysia]]. Tachenn ur sultan a vez graet [[sultanelezh]] anezhi. E bed ar c'hornôg ez eus bet savet un termen [[Sultanez (titl)|sultanez]]; un droidigezh dizampart-tre evit ober anv eus gwragez ar sultaned.
Linenn 15:
*[[ Impalaeriezh Seldjouk|Sultaned ar Seldjouk meur]]
*[[Sultanelezh Rüm| Sultanelezh Seldjouk Rüm]]
*[[ Impalaeriezh Otoman |Sultaned an Impalaeriezh Otoman]], an [[TiernelezhTierniezh otoman|Osmanli]]
*[[TiernelezhTierniezh Ayyubid | Sultaned Ayyubid Damask]] (e [[Siria]])
*Hiziv an deiz e [[Yemen]], un nebeud Sultanelezhioù bihan e [[Gwarezveli Aden|gwarezveli breizhveuriat kozh Aden]] hag e [[Kevread Su Arabia|Arabia Saoudat]]:
::[[Audhali]], [[Fadhli]], [[Haushabi]], [[Kathiri]], [[Sultanelezh Lahej|Lahej]], [[Aulaqi izelañ]], [[Yafa izelañ]], [[Mahra]], [[Qu'aiti]], [[Subeihi]], [[Sultanelezh Aulaqi uhelañ| Aulaqi uhelañ]], [[Yafa uhelañ]], ha Sultanelezhioù [[Wahidi]]
Linenn 26:
Hennezh a oa an titl diles, kevatal da sultan, a veze roet da vonarked islamek renerien tiegezh Oman en he div rouantelezh :
*[[Oman]] — [[Sultan Oman]], e su arvor [[ledenez Arabia]], anezhi ur sultanelezh dizalc'h abaoe [[1784]], daou vloaz a-raok na vije kollet he galloud douarel gant an [[imamelezh]] e [[1786]] (degemeret ent furmel an titl Sultan e [[1861]])
*[[Sultan Zanzibar|Sultanelezh Zanzibar]] (eus TiernelezhTierniezh Oman); dispartiet er fedoù eus Oman abaoe [[1806]]. Dibenn ar Sultan diwezhañ e 1861 pa voe rannet an div vro ent ofisiel dindan beli Breizhveuriz; stag abaoe [[1964]] eus [[Tanganyika]], ul lodenn eus [[Tanzania]])
 
===Norzh Afrika===
*[[TiernelezhTierniezh Ayyubid |Sultaned Ayyubid Egipt]]
*[[Mamelouked|Sultaned Mamelouk Egipt]]
*Sultanelezh [[Tuggurt]]
Linenn 80:
*[[Bengal|Sultanelezh Bengal]]
*[[Sultanelezhioù Dekkan]]: [[Berar]], [[Bidar]], [[Bijapur]], [[Golkonda]], [[Ahmednagar]]
*[[Sultanaelezh Delhi |Sultanelezh Delhi]] meur a diernelezhdierniezh, an hini ziwezhañ anezho (moghol) a zeuas da vezañ impalaerel Padshah-i Hind
*[[Gujarat|Sultanelezh Gujarat]]
*[[Jaunpur|Sultanelezh Jaunpur]]
Linenn 96:
 
==Titloù priñsed ha brientinien==
Er reizhiad tiernelezhektierniezhek Otoman e veze graet 'Sultaned' eus pennhêred ar ''[[Padishah]]'' (anvet ivez [[Sultan Meur]] e bed ar c'hornôg) o ren. Evit se e vez implijet an termen monarkek-mañ da dermen kevatal d'an hini a [[Priñs a wad]] e bed ar c'hornôg: ''Daulatlu Najabatlu [[Shahzada]] sultan'' (anv an den) ''Hazretleri Effendi''; evit an eil pennhêr avat e oa an titl ''Daulatlu Najabatlu [[Vali Ahad]]-i-Sultanelezh'' (anv an den) ''Effendi Hazlatlari'', d.l.e. Priñs Kurunenn ar Sultanelezh.
*Mibien ar priñsezed Impalaerel, er-maez eus jeu hêrezh an Otomaned, a veze graet '''Sultan''zada''''' (anv an den) ''[[Bey]]-Effendi'' anezho, d.l.e. ''Mibien'' Priñs(ez) an diernelezhdierniezh.
 
E Stadoù muzulman zo e veze implijet an termen 'sultan' evel un termen evit envel ar vrientinien ivez; evel-se e oa kont e [[Khanelezh Astrakan|khanelezh tartar Astrakan]]