Jean-Baptiste Lully : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Bot: Migrating 51 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q1192
Adwel
Linenn 1:
Ganet e [[1632]] e [[Firenze]] ha marv e [[1687]] e [[Pariz]], '''Jean-Baptiste Lully''' pe '''Giovanni Battista Lulli''' a oa ur sonaozour. Levezonet en deus ar sonerezh klasel, adalek ar XVIIvet kantved betek hiziv e c'heller kavout levezon Lully e-barzh meur a oberenn.
 
[[Skeudenn:Jean-Baptiste Lully.jpeg|thumb|200px|right|Jean-Baptiste Lully]]
Ganet'''Jean-Baptiste Lully''' (ganet ''Giovanni Battista Lulli''), ganet e [[1632]] e [[Firenze]] ha marv e [[1687]] e [[Pariz]], '''Jean-Baptiste Lully''' pe '''Giovanni Battista Lulli''' a oa ur sonaozour gall a-orin italian. Levezonet en deus ar sonerezh klasel, adalek ar {{XVIIvet kantved}} betek hiziv e c'heller kavout levezon Lully e-barzh meur a oberenn.
 
== E vuhez ==
Erruet eo e [[bro-C'hall]] e [[1643]], o tont eus [[Firenze]] e oa a-benn labourat evit an dukez a Montpensier, lezanvetlesanvet "La Grande Mademoiselle". Donezonoù en doa evit ar sonerezh ha dañsal a rae mat-tre. Da 13 vloaz e zeskasteskas c'hoari ar [[violoñs]], ar [[gitar]] hahag ar [[klavierpiano]]. Emezelliñ a raio e-barzh ar "Grande bande des violons du roi" enni 24 soner ha buhanbuan a-walc'h e renn ur strollad nevez: ar "Bande des petits violons" enni 16 soner.
 
E [[1653]] eeo envelanvet gant [[Loeiz XIV]] anezhañ da vezañ sonaozour-meur a-benn aozañ sonerezh gwestletgouestlet d'ar binviji nemetken. Gant ar barzh [[Isaac de Benserade]], e skriv meur a c'horolladeggorolladeg, bihanoc'hwar bihanañnebeutaat e santer al levezon italianek en e oberennoù. Gall e teuio da vezañ da c'houde hag anvet eo bet pennverourda bennverour ar sonerezh ha sonaozour ar "C'hambrGambr" e [[1661]]. Dimeziñ a ra gant merc'h [[Michel Lambert]] un nebeutnebeud mizvezhioù goude. Adalek [[1664]] betek [[1671]] e labour gant [[Molière]], o skrivañ sonerezh evit e c'horolladegoù ennogorolladegoù: ''Le Mariage Forcé'', ''La pricesse d'Elide'', ''L'amour médecin'', ''Georges Dandin'', ''Monsieur de Pourceaugnac'', ''Les Amants magnifiques'', ''Le Bourgeois Gentilhomme''. Sach-blev ea vosav etre Molière ha Lully e [[1671]], ne labourint ket mui asambles da c'houde.
Erruet eo e [[bro-C'hall]] e [[1643]], o tont eus [[Firenze]] e oa a-benn labourat evit an dukez a Montpensier, lezanvet "La Grande Mademoiselle". Donezonoù en doa evit ar sonerezh ha dañsal a rae mat-tre. Da 13 vloaz e zeskas c'hoari [[violoñs]], [[gitar]] ha [[klavier]]. Emezelliñ a raio e-barzh ar "Grande bande des violons du roi" enni 24 soner ha buhan a-walc'h e renn ur strollad nevez: ar Bande des petits violons" enni 16 soner.
 
E [[1653]] e envel [[Loeiz XIV]] anezhañ da vezañ sonaozour-meur a-benn aozañ sonerezh gwestlet d'ar binviji nemetken. Gant ar barzh [[Isaac de Benserade]], e skriv meur a c'horolladeg, bihanoc'h bihanañ e santer al levezon italianek en e oberennoù. Gall e teuio da vezañ da c'houde hag anvet eo bet pennverour ar sonerezh ha sonaozour ar "C'hambr" e [[1661]]. Dimeziñ a ra gant merc'h [[Michel Lambert]] un nebeut mizvezhioù goude. Adalek [[1664]] betek [[1671]] e labour gant [[Molière]], o skrivañ sonerezh evit e c'horolladegoù enno: ''Le Mariage Forcé'', ''La pricesse d'Elide'', ''L'amour médecin'', ''Georges Dandin'', ''Monsieur de Pourceaugnac'', ''Les Amants magnifiques'', ''Le Bourgeois Gentilhomme''. Sach-blev e vo etre Molière ha Lully e [[1671]], ne labourint ket mui asambles da c'houde.
 
E [[1672]] e bren Lully digant [[Pierre Perrin]] gwirioù an "Académie royale de musique" lec'h m'en do ur galloud diktatourel, o skarzhañ ar sonaozourien a zisplije dezhañ. Leun a enor hag a binvidigezhioù, e ro, d'en un doare reoliek a-walc'h, un opera drebep vloazbloaz (13 a roio en holl) diwar barzhonegoù [[Philippe Quinault]]., en o zouez: ''Cadmus et Hermione'' (1673),'' Alceste'' (1674), '' Thésée'' (1675), '' Armide'' (1686). E [[1681]] e teu da vezañ sekretour ar roue. 6 bugel en deus bet , tri a sone ur benveg sonerezh: Louis, Jean-Baptiste II ha Jean-Louis.
 
Mervel a ra e [[1687]], en em gloaziet e oa gant e vazh-rennren evit al laz-senniñ.
 
Brudet eo a drugarez d'e zegasadennoù graet e-keñver ar sonerezh relijiel hag ar sonerezh leurenn. Eñ eo en deus krouet an opera gall. Krouet en deus 14 trajedienn, 20 "motet" bras, enno an Te Deum ([[1677]]), hag 11 "motet" bihan, gant ur stumm italianekoc'h. Betek [[1789]] hag an [[dispac'h gall]], eo bet c'hoariet dizehan e oberennoù hag ul levezon brasvras en deus bet war sonaozerien broBro-Chall: [[François Couperin]], [[Marin Marais]], [[Michel-Richard Delalande]], [[Jean-Philippe Rameau]] met ivez en [[Europa]] a-bezbezh. Lod eus e skolidi a ledo e levezon e-maez eus Frañs: [[Georg Muffat]], [[Johann Sigismund Kusser]], [[Johann Caspar Ferdinand Fischer]] hag an italianedItalianed [[Vincenzo Albrici]] hag [[Agostino Steffani]].
 
== Pladennoù ==