Irak : diforc'h etre ar stummoù

Goude [[taol-Stad]] [[Saddam Hussein]], penn ar [[strollad Baath]], e [[1979]] e oa bet tri brezel ma oa bet lazhet miliadoù a dud. Gwaskerezhioù gwadus, en o zouez gwaskerezhioù a-enep ar Gurded hag ar chiited, a oa bet ivez hag e-pad an dek bloavezhiad embargo. Torret e oa bet e renadur [[likelezh|lik]] e 2003 gant ar Stadoù-Unanet. Abaoe an aloubidigezh-se ez eus [[brezel diabarzh]] en Iraq, ma vez stourmet ouzh an alouberien, ma vez taolioù spont ha ma stourm ar Sunnited, ar Chiited, ar Gurded an eil ouzh egile.

Irak zo kavell ar sevenadur sumerian (IIIe milved a-raok Jezuz-Krist). Eno e voe krouet ar skritur hag e oa bet kempennet an doureier a-zoare. Kregiñ a ra istor Irak da vare keodedoù-Stadoù [[Mezopotamia]], da vare [[Šušan]] ha [[Babilon]] dreist-holl. Astenn a reas an [[Hitited]] o beli goude war ar vro, ha war o lerc’h e voe renet ar vro gant an [[Asirian]]ed, ar [[Medes|Vedes]].

Traoniennoù an [[Tigris]] hag an [[Eufratez]] a voe dindan dalc’h meur a impalaeriezh war-lerc’h : an impalaeriezh sasanit, an impalaeriezh pers (o doa degaset ganto ar zoroastriegezh, ur relijion zo anezhi c’hoazh e proviñsoù zo), an impalaeriezh c’hresian (da vare aloubidigezhioù Alexandr Veur), ar vuzulmaned o tiskenn eus an ([[Ummaya|Diernezh Ummaya]] hag eus an [[Ummaya|Diernezh Abbassid]]), ha war-lerc’h an impalaeriezh otoman XIII{{vet}} kantved, hag evit echuiñ an impalaeriezh trevadenel vreizhveuriat.

* [[Dilennadeg an 30 a viz Genver 2005]]

D’an [[30 Genver|30 a viz Genver]] e oa bet dilennet un [[Bodadenn vroadel Iraq|ur vodadenn vroadel vonreizhañ]], a ya 275 sez d’hec’h ober. Dilennet e voe ur prezidant nevez ha daou vesprezidant. Da c’houde e voe anvet ur ministr kentañ gant an tri den-se hag ur gouarnamant nevez ivez e-lec’h ar gouarnamant da c’hortoz. Anv a oa ivez gant ar 14,2 milion a irakiz enskrivet war roll an dilennerien (hervez priziadur Bodad dilenn Iraq) da zilenn, hervez o rannvro, an 51 ezel eus Kuzul [[Baghdad]] hag an 41 ezel zo e pep hini eus ar 17 Kuzul-proviñs. Ar Gurded o doa ivez da zilenn ar 111 kannad eus ar [[Bodadenn emren ar Gurded|vodadenn emren]].

E-pad devezh an dilennadeg e voe graet gwalldaolioù ma oa bet marvet 36 den, 30 anezho ne oant ket soudarded. Daoust d’ar feulster ne oa ket bet Irakiz evit chom hep mont da vouezhiañ : 58 % eo ar feur perzhiañ (8 456 266 o doa mouezhiet). Aet e oa ar maout gant [[Kevredad unanet Iraq]], ul listenn [[chiit] harpet gant an aiatola meur [[Ali al-Sistani]]. 4 075 000 den o doa mouezhiet evitañ, bezet 48,1%. 2 175 000 mouezh (25,7 %) a oa aet gant ar C’hevredad kurd ; 1 168 000 mouezh (13,8 %) gant listenn ar Ministr kentañ kozh [[Iyad Allaoui]] ; 150 680 mouezh (1,7 %) gant liestenn ar prezidant kozh sunnit [[Ghazi al-Yaouar]].

Bodad skrivañ ar [[Bonreizh|Vonreizh]], bet skrivet [[lezenn]] diazez Iraq gantañ a-raok ar [[15 Eost|15 a viz Eost]] [[2005]], zo enni 55 ezel, en o zouez 25 sunnit. Kinniget en doa da bobl Iraq mouezhiañ al lezenn diazez-se d’ar 15 a viz Here 2005 : 61 % eus ar geodediz o doa kemeret perzh er vouezhiadeg-se, daoust ma oa bet klasket mirout outo ober. 4 den a oa bet marvet en holl er vro. Anavezet e oa bet an disoc’hoù d’ar [[24 Here|a viz Here]] 2005 : 78 % eus Irakiz o doa demegeret ar Vonreizh met e daou broviñs sunnit ([[Salah ad Din]] hag [[Al Anbar]] ne oa ket bet degemeret. Lavaret he doa ar Bodad dilenn dizalc’h, staliet e Baghdad, e oa bet doujet da reolennoù etrebroadel an demokratelezh.

18 proviñs (''muhafazat'' (unander), ''muhafazah'' (liester)) a ya d’ober Irak :

Annezidi : 26 074 906 (miz Gouere [[2005]])[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/iz.html]

* [[Dilennadeg Bodadenn Vroadel Iraq, 2005|Dilennadeg Bodadenn Vroadel Iraq]] ([[2005]])