Zirkoniom : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Addbot (kaozeal | degasadennoù)
D Bot: Migrating 99 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1038 (translate me)
D Bot : en:Zirconium a zo ur pennad vat; Kemm dister
Linenn 31:
|}
|}
[[FileRestr:Zirconium crystal bar and 1cm3 cube.jpg|thumb|260px|<center>'''Zirkoniom'''<br />''1 cm<sup>3</sup> eo ec'honad an diñs''</center>]]
Un [[elfenn gimiek]] eo ar '''zirkoniom''' ; '''Zr''' eo e [[arouez kimiek]], '''40''' e [[niver atomek]] ha '''91,224''' e [[mas atomek|dolz atomek]]. Ur [[metal ardreuzat]] eo ar zirkoniom.
 
Ur metal lufrus liv an [[arc'hant]] eo ar zirkoniom, a gaver e kailhoù evel ar ''zirkon'' ma vez kevret gant an [[hafniom]] <sub>72</sub>Hf, e amezeg er [[strollad eus an daolenn beriodek|strollad]] 4. Da arvelen e tro pa vez lakaet en aer.<br />
War-dro 1 410 tonennad a zirkoniom a voe kenderc'het er bed e [[2011]], 720 anezho gant [[Aostralia]] ha 380 anezho e [[Suafrika]] ; da heul e voe [[Sina]] (100 t), [[Indonezia]] (50 t), [[Mozambik]] (40 t), [[India]] (38 t), [[Ukraina]] (35 t), [[Brazil]] (18 t) ha gant ar broioù all e voe kenderc'het an 32 donennad all. <ref name="USGS">[http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/zirconium/mcs-2012-zirco.pdf ''United States Geological Survey''] {{en}} <small>Liamm oberiant 16 HER 12</small></ref>
== Istor ==
Er [[Bibl]] ez eus meneg eus ar ''zirkon'' <ref name="CRC">LIDE David R., ''CRC Handbook of Chemistry and Physics - 88th Edition'', CRC Press, 2007 ISBN 978-0-8493-0488-0 {{en}}</ref>, hogen kuzh e chomas an elfenn "zikoniom" betek [[1789]] pa voe kavet gant ar c'himiour [[Alamagn|alaman]] Martin Heinrich Klaproth en ur roc'hell a zeue eus Enez [[Sri Lanka]]. ''Zirkonerde'' e voe anv an elfenn nevez <ref name="CRC" />.<br />
E [[1808]] e klaskas ar c'himiour [[Kernev-Veur|kerneveurat]] Humphrey Davy hiniennekaat an elfenn, en aner avat.<br/ />
E [[1824]] e voe kavet ar metal ''zirkoniom'' gant ar c'himiour [[Sveden|svedat]] Jöns Jacob Berzelius.<br />
E [[1794]] e voe anvet ''zirkoniom'' diwar ar c'hailh ''zirkon'', eus an [[alamaneg]] ''Zirkon'' "[[louzaouenn-ar-goukoug]]", < [[arabeg]] ''zarqun'' "ruz-flamm" < [[perseg]] ''zargun'' "liv an aour". <ref>[http://www.etymonline.com/index.php?term=zircon&allowed_in_frame=0 ''Online Etymology Dictionary''] {{en}} <small>Liamm oberiant 16 HER 12</small></ref><br />
Linenn 46:
=== Kimiek ===
Aes e peg an tan er zirkoniom poultrennek. Ne c'hall ket ar zirkoniom bezañ oksidet gant dour sall, [[trenkenn]]où pe [[bazenn|vazennoù]]. Gallout a reer e zileizhañ en [[trenkenn gloridrek|drenkenn gloridrek]] HCl hag en [[trenkenn sulfurek|drenkenn sulfurek]] H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>, dreist-holl gant harp ar [[fluor]] <sub>9</sub>F.<br />
E 1 855 &nbsp;°C e teuz ar zirkoniom, hag e 4 409 &nbsp;°C e verv.<br />
Pa vez kendeuzet gant [[zink]] (ZrZn<sub>2</sub>) ha lakaet yenoc'h eget - 238,15 [[Gwrezverk|° C]] (35 ° K) e teu ar zirkoniom da vezañ [[gwarellegezh|gwarellek]] ha [[dreistreüsted|dreistreüs]] war un dro — ar pezh ne c'hoarvez nemet gant UGe<sub>2</sub> ivez betek-gouzout.
=== Izotopoù ===
Linenn 82:
 
{{ElfennoùKimiek}}
<!-- etreWiki -->
<!-- Diwezh Zirkoniom -->
 
[[Rummad:Elfennoù kimiek]]
 
{{Liamm PuB|en}}
 
<!-- etreWiki -->
<!-- Diwezh Zirkoniom -->