Amália Rodrigues : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Bot: Migrating 35 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q214813
D Bot : fr:Amália Rodrigues a zo ur pennad vat; Kemm dister
Linenn 1:
[[SkeudennRestr:Amalia Rodrigues 01.jpg|100px|thumb|'''Amália Rodrigues''' treset gant ''[[Implijer:André Koehne|André Koehne]]'']]
 
'''Amália da Piedade Rebordão Rodrigues''' ([[Lisboa]], [[23 Gouere]] pe [[1añ Gouere]] [[1920]] — [[Lisboa]], [[6 Here]] [[1999]]) a oa ur ganourez [[fado]] hag un aktorez eus [[Portugal]]. Sellet e vez outi evel ar vrasañ kanourez fado bet biskoazh. A-drugarez dezhi eo bet brudet ar fado er bed-holl. Douaret eo e [[Panteon broadel Portugal]] e-touez harozed veur Portugal.
Linenn 11:
 
Merc'h uvel ur botaouer a oa aet da glask e vara da [[Lisboa]] e oa '''Amália da Piedade Rodrigues'''. Ur familh pevar a vugale e oa. Ganet e voe da bemp eur d'an [[23 a viz Gouere]] [[1920]] er straed Martim Vaz, e parrez [[Pena (Lisboa)|Pena]] e kêr [[Lisboa]] . Amália avat a c'houlenne e vije lidet he deiz-ha-bloaz d'ar 1{{añ}} a viz [[Gouere]] ("no tempo das cerejas" - "da goulz ar c'herez"), emezi : ''talvez por ser essa a altura do mês em que havia dinheiro para me comprarem os presentes - marteze peogwir e oa hennezh ar mare eus ar miz ma oa un tamm arc'hant er gêr evit gellout profañ din un draig bennak''. Pevarzek miz war-lerc'h, dilabour atav, e tiviz he zad distreiñ da [[Fundão (Portugal)|Fundão]] met Amália a chom gant he zud-kozh er [[kêr-benn|gêr-benn]].
Abred e tiskouezas bout ampart da ganañ. Abaf e oa, ha kregiñ a reas da ganañ evit he zad-kozh hag an amezeien a bede anezho. En he yaouankiz e kane tonioù [[tango]] [[Carlos Gardel]] hag ar c'hanaouennoù poblek a gleve hag a veze pedet da ganañ.
D'he 9 bloaz e voe kaset Amália d'ar skol gant he zad-kozh dilizherennek. Plijout a rae dezhi met pa voe 12 vloaz e rankas kuitaat ar skol evel a veze graet e tier ar re baour.
<!--Escolhe então o ofício de bordadeira mas depressa muda para ir embrulhar bolos.-->
 
Da 14 bloaz ez eas en-dro da vevañ gant he zud deuet en-dro etretant da [[Lisboa]]. Met ne oa ket ken brav dezhi evel e ti he zud kozh: ret e veze dezhi sikour he mamm hag ober war-dro he breur henañ, garv an tamm anezhañ.
 
Da 15 vloaz e veze o werzhañ frouezh e Cais da Rocha, ha sachañ a reas evezh warni abalamour d'he mouezh divoas. Mont a reas el laz ''Marcha Popular de [[Alcântara (Lisboa)|Alcântara]]'' (e festoù [[Santo António de Lisboa]]) en [[1936]]. An ensaiador a zalc'has war Amália evit ma'z aje da lakaat hec'h anv en ur genstrivadeg kanerezed yaouank anvet ''Concurso da Primavera'' evit gounit an anv ''Rainha do Fado'' (rouanez ar fado). Amália ne gemeras ket perzh a-benn ar fin rak ne felleket d'ar c'hanerezed all kanañ ma kane-hi.
 
<!--
Linenn 68:
Sabe-se então que Amália visto por muitos radicais como um dos '''F'''s da [[Estado Novo (Portugal)|dictadura]], colaborara economicamente com o [[Partido Comunista Português]] quando era clandestino. Beziet e oa bet er [[Cemitério dos Prazeres]], hogen kaset e voe he c'horf diwezhatoc'h d'ar [[Panteão Nacional]], en [[Lisboa]], (após uma pressão dos seus admiradores e uma modificação da lei que exigia um mínimo de 4 anos antes da trasladação) onde repousam as personalidades consideradas expoentes máximos da [[nacionalidade]].
-->
Amália Rodrigues a oa kannadez [[Portugal]] er bed a-bezh, pan eas da ganañ d'an holl vroioù, eus [[Lisboa]] da [[Rio Janeiro]], eus [[Evrog Nevez]] da [[Roma]], eus [[Tokyo]] d'an [[URSS]], eus [[Mec'hiko]] da [[Londrez]], eus [[Madrid]] da Bariz ma kanas alies en [[Olympia]]).<br /> Brud a reas d'ar portugaleg ha d'ar [[Fado]].
 
== Pladennaoueg ==
Linenn 104:
* ''Segredo'' ([[1997]])
 
== Filmoù ==
Pevar film zo bet graet gant [[Bruno de Almeida]] diwar-benn Amália:
* ''[[Amália, Live in New York City]]'', diwar-benn un abadenn en [[Evrog Nevez]] e [[1990]] en Town Hall ,
* ''[[Amália - uma estranha forma de vida]]'', dihellfilm a 5 eurvezh, rannet e lodennoù,
* ''[[Amália - Expo'98]]'' (a respeito de um dia dedicado a Amália Rodrigues, por ocasião da [[Exposição Mundial de 1998]] em ([[Portugal]]),
* ''[[A Arte de Amália]]'' ([[documentário]] de 90 minutos, pensado para uma audiência internacional, que se estreou no Cinema Quad, em [[Nova Iorque]], em Dezembro de ([[2000]]).
 
== Liammoù diavaez ==
Linenn 126:
[[Rummad:Ganedigezhioù 1920]]
[[Rummad:Marvioù 1999]]
 
{{Link GA|fr}}