Jacob ha Wilhelm Grimm : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Bot: Migrating 73 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q2793
D Bot : no:Brødrene Grimm a zo ur pennad vat; Kemm dister
Linenn 1:
[[SkeudennRestr:Grimm.jpg|thumbnail|dehou|Wilhelm Grimm (en tu kleiz) ha Jacob Grimm (en tu dehoù). Elisabeth Jerichau-Baumann, 1855. Berlin, Staatliche Museen.]]
[[SkeudennRestr:Grimm-Hanau.JPG|thumb|Monumant d'ar vreudeur Grimm en [[Hanau]]. ]]
 
'''Ar vreudeur Grimm''', pe '''Jacob ha Wilhelm Grimm''', a zo daou vreur brudet e lennegezh [[Alamagn]] hag en hini ar bed abalamour d'ar c'hontadennoù o deus dastumet hag embannet.
Daou yezhour e oa '''Jacob Grimm''' ([[4 a viz Genver]] 1785 - [[20 a viz Gwengolo]] 1863) ha '''Wilhelm Grimm''' ([[24 a viz C'hwevrer]] 1786 - [[16 a viz Kerzu]] 1859).
 
== O bugaleaj ==
Eus [[Saks]] e oa an tiegezh, protestanted an dud-kozh. Nav bugel o doe Philip ha Dorothea Grimm ha c'hwec'h anezho a chomas bev <ref>{{en}}[http://www.newsfinder.org/site/more/brothers_grimm/ article sur NewsFinder.]</ref> : Jacob, Wilhelm, Carl, Ferdinand, Ludwig ha Charlotte. Ganet e voent en un ti e kêr [[Hanau]] e-kichen [[Frankfurt am Main]], e rannvro [[Hessen]].
 
Pa oant studierien e oant enebet ouzh sujidigezh o bro a oa bet lakaet dindan gazel-gê gant an impalaer gall [[Napoleon]] hag e armeoù. Levezonet e oant gant skrivagnerien ar [[romantelezh]] alaman. Ar re-se a oa yaouankizoù troet da zisteurel al levezon c'hall ha da glask gwrizioù o sevenadur alaman el lennegezh-pobl. Studiet e veze gante ar skridoù kozh en o yezh. E-touez an dud-se e oa daou varzh, [[Clemens Brentano]] hag [[Achim von Arnim]] a zastumas kanaouennoù-pobl etre 1806 ha 1808 hag a embannas anezhe en un oberenn anvet "[[Des Knaben Wunderhorn]]" (Korn Hud ar Bugel). Evelte e reas [[Kervarker]], pa zastumas kanoù [[Barzaz Breiz]], embannet e 1839, ha [[Fañch an Uhel]] gant [[Gwerziou Breiz Izel]] 1868 ha [[Soniou Breiz Izel]] e 1890.
Linenn 16:
Hep labour ar vreudeur Grimm eta e vije bet kollet teñzorioù : re Alamagn evel-just, hogen re Breizh ha meur a vro all c'hoazh ivez, ha paouroc'h e vije bet hon sevenadur.
 
== Dastum mojennoù ==
En 1811 ec'h embannas Wilhelm Grimm e levr kentañ, troidigezhioù diwar mojennoù danek, ''Altdänische Heldenlieder''.
En 1812 e voe kentañ levr an daou vreur diwar-benn an Hildebrandslied hag ar Wessobruner Gebet. hag e dibenn ar bloaz e teuas a zindan ar wask al levr '' [[Kinder- und Hausmärchen]] 900 skouerenn anezhañ.
 
=== Oberennoù an daou vreur ===
Linenn 33:
* ''Zur Rezension der deutschen Grammatik, unwiderlegt herausgegeben'' (Kassel, 1826)
* ''Deutsche Rechtsaltertümer'' (Göttingen, 1828. 2{{e}} éd., 1854)
* ''Hymnorum veteris ecclesiae XXVI interpretatio Theodisca nunc primum edita'' (Göttingen, 1830)
* ''Reinhart Fuchs'' (Berlin, 1834)
* ''Deutsche Mythologie'' (Göttingen, 1835. 2{{e}} éd., 1844. 3{{e}} éd. 1854, 2 vols.)
* ''Taciti Germania edidit'' (Göttingen, 1835)
* ''Über meine Entlassung'' (Basel, 1838)
* ''Lateinische Gedichte des X. und XI. Jahrhunderts'' (Göttingen, 1838)
* ''Sendschreiben an Karl Lachmann über Reinhart Fuchs'' (Berlin, 1840)
* ''Weistümer'' (Teil 1, Göttingen, 1840. Teil 2, 1840. Teil 3, 1842. Teil 4, 1863. Teil 5, 1866. Teil 6, 1869. Teil 7, 1878)
* ''Andreas und Elene'' (Gedicht), herausgegeben (Kassel, 1840)
* ''Frau Aventiure klopft an Beneckes Tür'' (Berlin, 1842)
* ''Geschichte der deutschen Sprache'' (Leipzig, 1848. 2{{e}} éd., 1853, 2 vol.)
* ''Das Wort des Besitzes'' (Berlin, 1850)
* ''Rede auf Wilhelm Grimm und Rede über das Alter'' (Berlin, 1868. 3{{e}} éd. 1865)
* ''Kleinere Schriften'' (Berlin, 1864-1870, 8 vol.)
 
==== Oberennoù Wilhelm Grimm ====
 
* ''Altdänische Heldenlieder, Balladen und Märchen übersetzt'' (Heidelberg, 1811)
* ''Drei altschottische Lieder in Original und Übersetzung'' (Heidelberg, 1813)
* ''Über deutsche Runen'' (Göttingen, 1821)
* ''Zur Literatur der Runen'' (Wien, 1828)
* ''Grâve Ruodolf'' (Göttingen, 1828 et 1844)
* ''Die deutsche Heldensage'' (Göttingen, 1829. 2{{e}} éd., 1867)
* ''De Hildebrando antiquissimi carminis teutonici fragmentum'' (Göttingen, 1930)
* ''Vrîdankes Bescheidenheit'' (Göttingen, 1834. 2{{e}} éd., 1860)
* ''Der Rosengarten'' (Göttingen, 1836)
* ''Ruolandes liet'' (Göttingen, 1838)
* ''Wernher vom Niederrhein'' (Göttingen, 1839)
* ''Konrads von Würzburg Goldene Schmiede'' (Berlin, 1840)
* ''Konrads von Würzburg Silvester'' (Göttingen, 1841)
* ''Über Freidank'' (Göttingen, 1855)
* ''Kleinere Schriften'' ( Berlin, 1881, 4 vol.)
 
==== Oberennoù en o daou anv ====
 
* ''Kinder- und Hausmärchen'' (Berlin, 1812 ; nombreuses éditions ultérieures)
* ''Die beiden ältesten deutschen Gedichte aus dem 8. Jahrhundert : Das Lied von Hildebrand und Hadubrand und das Wessobrunner Gebet herausgegeben'' (Kassel, 1812)
* ''Altdeutsche Wälder herausgegeben'' (1{{er}} vol., Kassel, 1813. 2{{e}} et 3{{e}} vol., Frankfurt, 1815 et 1816)
* ''Der Arme Heinrich von Hartmann v. d. Aue herausgegeben'' (Berlin, 1815)
* ''Lieder der alten Edda herausgegeben'' (Berlin, 1815)
* ''Deutsche Sagen'' (Berlin, 1816-1818. 2{{e}} éd., Berlin, 1865-1866)
* ''Irische Elfenmärchen'' (Leipzig, 1826)
* ''Deutsches Wörterbuch'' (volume 1 : de A à Biermolke, Leipzig, 1854. Volume 2 : de Biermörder à D, 1860. Volume 3 : de E à Forsche, 1862. Volume 4, par J. Grimm, Karl Weigand et R. Hildebrand : de Forschel à Gefolgsmann, 1878).
 
 
Linenn 86:
 
 
=== E yezhoù all ===
==== E brezhoneg ====
Meur a wech ez eus bet troet pe adkontet kontadennoù dastumet gant ar vreudeur Grimm.
* ''Marvailhoù an Oaled (Marvailhoù Grimm)'', troet diwar an alamaneg gant [[Roparz Hemon]], [[Gwalarn (kelaouenn)|Gwalarn]] niv. 61, 1933<ref>Hag adembannet gant Mouladurioù Hor Yezh e 1994: ''Danevelloù troet gant R. Hemon'' levrenn III.</ref>.
* ''Marvailhoù Grimm'', troet diwar an alamaneg gant [[Herve Seubil-Kernaudour|Herve Seubil Kernaodour]], [[An Here]], 1997.
* ''Rapunzel ha pemp kontadenn all'', troet gant [[Mark Kerrain]], [[Sav-Heol|Embannadurioù Sav-Heol]], 2011.
Doareoù berr pe verroc'h darn eus ar marvailhoù zo bet embannet en dastumad [[levrioù ar vugale]], hep anvioù an oberourien orin nag an droourien peurvuiañ, hag unan bennak eeunaet, evel [[Gwennerc'h]], gant [[TES]].
 
==== E galleg ====
* {{fr}} ''Les Contes, Kinder- und Hausmärchen'', Flammarion, « L'Âge d'or », [[Paris]], 1967, 2 levrenn, 521 + 526 p. Troet hag embannet gant [[Armel Guerne]]. {{ISBN|2-08-213003-7}} (t. 1), {{ISBN|2-08-213004-5}} (t. 2) ; adembannet gant [[Le Seuil]], 2003. Techet eo an troour da c'hallekaat an anvioù-tud.
* {{fr}} ''Les Contes pour les enfants et la maison des frères Grimm'', Natacha Rimasson-Fertin, [[José Corti]] - Mae 2009
 
 
== Pennadoù kar ==
* [[Lezenn Grimm]] : ul lezenn soniadouriezh istorel eus ar vrudetañ.
* [[Melchior Grimm]] : lennegeus an XVIII vet kantved, hep darempred gant ar vreudeur Grimm.
 
Linenn 120:
* [http://num-scd-ulp.u-strasbg.fr:8080/view/authors/Grimm,_Wilhelm.html Ouvrage de Wilhelm Grimm numérisé] - SICD des universités de Strasbourg
-->
* [http://germazope.uni-trier.de/Projects/WBB/woerterbuecher/dwb/wbgui?lemid=GA00001 Ar geriadur alamaneg] - An '' Deutsche Wörterbuch'' lakaet enlinenn gant skol-veur [[Trier]].
 
== Notennoù ==
Linenn 131:
[[Rummad:Yezhoniourien Alamagn]]
[[Rummad:Skrivagnerien Alamagn]]
 
{{Link GA|no}}