Skritur gennheñvel : diforc'h etre ar stummoù

 

Ar '''skritur gennheñvel''' zo unan eus ar seurtoù [[skritur]] koshañ er bed. Aozet eo bet diwar ar reizhiad skritur koshañ er bed, ijinet e [[Mezopotamia]] izel war-dro 3400-3500 kent J.-K. Linennek e oa en deroù met dont a reas da vezañ gennheñvel.

=== Deroù ar skritur ===

 

 

Anadiñ a ra ar skritur er [[Reter-Nesañ]], war-dro 3300-3400 kent J.-K.<ref>{{en}} H. J. Nissen, P. Damerow ha R. K. Englund, ''Archaic Bookkeeping'', Chicago, 1993 ; J.-J. Glassner, ''Écrire à Sumer : l'invention du cunéiforme'', Seuil, 2001</ref>, un tu bennak e su [[Mezopotamia]], war intrudu [[Sumer]]idi moarvat, rak perzhioù he deus hag a glot gant framm ar [[sumereg]]. Ar c'hentañ stummoù skritur testeniekaet n'int ket gennheñvel avat, met linennek, pa vefe ar skritur mezopotamian, pe ar [[elamiteg|c'hentelamiteg]], memes ma veze implijet tablezennoù pri dija.

=== Diorroadur an doare skritur gennheñvel ===

 

 

Doare skrivañ [[mezopotamia]] (ar [[elamiteg|c'hentelamiteg]] a oa chomet linennek) a zeuas da vezañ gennheñvel war-dro kreiz arn III{{e}} milved ([[tierniezhek arkaek]] III), pa grogas an dud, e-lec'h tresañ linennoù eeun, da sankañ er pri penn tric'hornek ar begoù raoskl implijet da skrivañ war an tablezennoù a-raok tresañ ul linenn a ya d'ober an arouezenn a fell d'an nen skrivañ. Implijet e oa bet muioc'h-mui an doare-se d'ober abalamour ma'z eo emzavoc'h, eeunoc'h da skrivañ war ar pri evit ur skritur linennek. Kement a verzh a reas ma voe implijet a-benn ar fin en enskrivadennoù ar savadurioù (chomet pell dindan ur stumm linennek), gant un daore skrivañ tost-kenañ da hini an tablezennoù pri (kempennoc'h alies avat), tamm-ha-tamm e-kerzh daou gantved diwezhañ an III{{e}} milved.

=== Emdroadur grafek ===

 

 

 

 

{{Link FA|fr}}