Ki : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Addbot (kaozeal | degasadennoù)
D Bot: Migrating 193 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q144 (translate me)
D Bot : ca:Gos zo ur pennad eus an dibab; Kemm dister
Linenn 1:
:''Evit kement tra ha ne denn ket d'ar c'hi pevarzroadek sellout ouzh [[ki (disheñvelout)]].''
[[SkeudennRestr:Basset Fauve de Bretagne 600.jpg|250px|thumb|Ur c'hi]]
 
Ar '''c'hi''' (''Canis lupus familiaris''<ref name="ADW">Dewey, T. and S. Bhagat. 2002. "[http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Canis_lupus_familiaris.html Canis lupus familiaris]", Animal Diversity Web. Retrieved 6 January 2009.</ref> ha ''[[Canis lupus dingo]]''<ref name = "MSW3 Lupus">{{cite web|url=http://www.bucknell.edu/MSW3/browse.asp?id=14000738 |title=Mammal Species of the World - Browse: lupus |publisher=Bucknell.edu |date= |accessdate=2010-08-10}}</ref><ref name="MSW3 Dingo">{{cite web|url=http://www.bucknell.edu/MSW3/browse.asp?id=14000751 |title=Mammal Species of the World - Browse: dingo |publisher=Bucknell.edu |date= |accessdate=2010-08-10}}</ref>) zo ul loen [[bronneg|bronnek]] pevarzroadek ezel eo eus ar [[Kerentiad|c'herentiad]] ''[[Canidae]]'' hag eus an [[urzhiad]] ''[[Carnivora]]''. Implijet e vez ar ger "ki" koulz evit ar chas doñv hag ar gouennadoù gouez. Ar chas a c'hallfe bezañ bet ar c'hentañ loened a oa doñvaet<ref>{{lien web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/2498669.stm|éditeur=BBC NEWS|série=Science/Nature|titre=Origin of dogs traced}}</ref>. An dilerc'hioù ki doñv koshañ anavezet zo kozh a 31 700 vloaz<ref name="ref-1">Germonpré M., Sablin M.V., Stevens R.E., Hedges R.E.M., Hofreiter M., Stiller M. and Jaenicke-Desprese V., 2009. Fossil dogs and wolves from Palaeolithic sites in Belgium, the Ukraine and Russia: osteometry, ancient DNA and stable isotopes. - [[Journal of Archaeological Science]] 2009, vol. 36, no2, pp. 473-490</ref> da lâret eo meur a zegad miliadoù bloavezhioù a-raok kement spesad doñv all anavet. Al loened ar muiañ implijet da labourat, da chaseal ha da ober kavandenn ouzh an dud e voent en istor an denelezh. Ar ger "ki" a c'hall bezañ implijet ivez d'ober anv eus mal ar spesad pa vez enebet ouzh ar ger "kiez", parez ar spesad<ref>[http://br.wiktionary.org/wiki/kiez termenadur "kiez" er wikeriadur]</ref>.
 
Bodet e veze ar chas doñv gwezhall en ur spesad anvet ''Canis canis'' pe ''Canis familiaris''. Kadarnaet eo bet o orin gant an enklaskoù genetek abaoe. Daoust da zegasadennoù disheñvel moarvat ez eo ar chas doñv ur furm doñvaet eus ar [[Bleiz gris|bleizi griz]]<ref>{{en}}Vilà, C. et al. (1997). [http://www.mnh.si.edu/GeneticsLab/StaffPage/MaldonadoJ/PublicationsCV/Science_Dog_Paper.pdf {{lang|en|''Multiple and ancient origins of the domestic dog''}}]{{pdf}} ''Science'' '''276''':1687–1689. (Ainsi que [http://www.idir.net/~wolf2dog/wayne1.htm {{lang|en|''Multiple and Ancient Origins of the Domestic Dog''}}])</ref>{{,}}<ref>Lindblad-Toh, K, et al. (2005) [http://www.nature.com/nature/journal/v438/n7069/abs/nature04338.html "Genome sequence, comparative analysis and haplotype structure of the domestic dog"] ''Nature'', Nnn 438, 803–819.</ref>. Daoust d'an diforc'hioù morfologiezh bras etre ar gouennadoù e vez bodet ar chas gant ar skiantourien bremañ en ur strollad anvet ''Canis lupus familiaris'', un isspesad eus ''[[Canis lupus]]''. Ar chas doñvaet hag aet da ouez en-dro avat a vez sellet oute evel isspesadoù eus ''Canis lupus'', evel an [[Dingo (loen)|dingodingoed]]ed hag ar [[Ki kaner|c'hi kaner]].
 
Doñvaet e oa lod eus ar bleizi griz war-dro 15 000 vloaz zo eta<ref name="science2002">{{Cite journal|author=Savolainen P, Zhang YP, Luo J, Lundeberg J, Leitner T |title=Genetic evidence for an East Asian origin of domestic dogs |journal=Science |volume=298 |issue=5598 |pages=1610–3 |year=2002 |month=November |pmid=12446907 |doi=10.1126/science.1073906 |bibcode=2002Sci...298.1610S}}</ref>. Abalamour d'o zalvoudegezh evit an dud kentañ e voent implijet buan e pep lec'h. Implijet e vez ar chas e doareoù disheñvel evel chaseal, mesa, sachañ bec'hioù, gwardañ un dra bennak, skoazell ar polis pe ar soudarded, ober kavandenn, ha sikour an dud nammet abaoe n'eus ket pell zo. Abalamour d'o lec'h en hor c'hevredigezh e vez lesanvet ar chas "gwellañ mignoned Mab-Den" e broioù ar c'hornôg. E broioù, en Azia da skouer, e vez desavet ar chas evit o c'hig ivez<ref>Patrick Pageat, ''[http://books.google.fr/books?id=JLzFhZcN-nIC&pg=PA319&dq=manger+du+chien&hl=fr&ei=ozabTvyoNtHsOfasrYkK&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CEYQ6AEwBDgK#v=onepage&q=manger&f=false L'homme et le chien]'', Les différents mêtiers du chien, pp 319-320</ref>. E 2001 e oa istimet niver ar chas er bed da 400&nbsp;milion<ref name="Coppinger">{{Cite book| author=Coppinger, Ray|title=Dogs: a Startling New Understanding of Canine Origin, Behavior and Evolution|year=2001|isbn=0684855305|publisher=Scribner|location= New York|page = 352}}</ref>.
 
E-doug ar 15 000 vloaz ma oa bet chas doñvaet ez eus diwanet ur bern gouennadoù lieseurt, disheñvel-kenañ an eil re diouzh ar re all, desavet ha dibabet a-ratozh gant an dud. Muioc'h a gemmoù morfologiezh hag emzalc'h zo en isspesad-se evit n'eus forzh peseurt spesad [[bronneg]]ed all<ref name="spady">{{Cite journal|author=Spady TC, Ostrander EA |title=Canine behavioral genetics: pointing out the phenotypes and herding up the genes |journal=American Journal of Human Genetics |volume=82 |issue=1 |pages=10–8 |year=2008 |month=January |pmid=18179880 |pmc=2253978 |doi=10.1016/j.ajhg.2007.12.001}}</ref>. Da skouer ez a o ment eus 16 kantimetr evit ar [[Chihuahua]]ed betek ouzhpenn 76 cm evit [[levran Iwerzhon|levraned Iwerzhon]]<!--lévrier irlandais -->. O bleven a c'hall bezañ gwenn, griz (pe glas) du, gell sklaer pe teñval gant blev hir pe berr, heñvel ouzh reun ar c'hezeg, gloan an deñved, eeun pe rodellet<ref name="The Complete Dog">{{Cite book|title=The Complete dog book: the photograph, history, and official standard of every breed admitted to AKC registration, and the selection, training, breeding, care, and feeding of pure-bred dogs |publisher=Howell Book House |location=New York, N.Y |year=1992 |isbn=0-87605-464-5}}</ref>. Lod eus ar gouennadoù o deus un orin kozh evel an [[Huski Siberia|Huskied Siberia]] pe [[Ki-deñved Brie|chas-deñved Brie]] e-skoaz re all evel ar [[Ki-deñved alaman|chas-deñved alaman]] pe ar [[Golden Retriever]] a oa krouet n'eus ket keit-se. Er broioù ma vez anavezet dezverkoù ar [[kevredad kinologiezh etrebroadel|c'hevredad kinologiezh etrebroadel ]] gant al lezenn ez eo ret enrollañ ar c'hi e levrioù an orinoù e vro c'henidik da lâret eus ur c'hi ez eo a ''ouenn c'hlann''<ref>[http://laws.justice.gc.ca/fr/showdoc/cs/A-11.2//20090206/fr?command=search&caller=SI&search_type=all&shorttitle=g%C3%A9n%C3%A9alogie%20des%20animaux&day=6&month=2&year=2009&search_domain=cs&showall=L&statuteyear=all&lengthannual=50&length=50 loi sur la généalogie des animaux], Ministère de l'agriculture du Canada</ref><ref name="ckc.ca">Club Canin Canadien http://www.ckc.ca</ref>. Da veajiñ en [[Europa]] e tleont kaout un [[tremen-hent europat evit an anevaled kavandenn]].
 
Loened pevarzroadel all a vez graet "ki" anezhe evel ar [[ki-dour|chas-dour]], da skouer.
Linenn 49:
[[Rummad:Loened ti]]
 
{{Liamm PuB|ca}}
{{Liamm PuB|ml}}
{{Liamm PuB|no}}
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/wiki/Ki »