Kembraeg : diforc'h etre ar stummoù

Ur [[yezhoù keltiek|yezh keltiek]] eus ar skourr [[yezhoù predenek|predenek]] eo ar '''c'hembraeg'''. E Kembre e reer ''Cymraeg'' anezhañ. Ar yezh keltiek gant ar brasañ niver a gomzerien eo. Kar eo d'ar [[kerneveureg|c'herneveureg]] ha d'ar [[brezhoneg]].

 

 

== Istor ==

=== Kembraeg a-vremañ ===

''Kembraeg modern'' a reer eus ar yezh implijet abaoe ar {{XVIvet kantved}}. D’ar mare-se e voe embannet ar [[Bibl]], troet e kembraeg gant [[William Morgan]] e [[1588]]. War urzh ar gouarnamant e oa bet troet ar skridoù santel e kembraeg, evel ma oant bet troet e saozneg. Adembannet e voe an droidigezh-se, adwelet gant ar geriadurour [[John Davies]], er c’hantved goude. Bras-meurbet e voe levezon ar Bibl kembraek evit stabilaat hag unvaniñ ar yezh skrivet. Geriadurioù kembraeg-latin ha latin-kembraeg a oa bet embannet gant John Davies ivez. Dalc’het e voe da labourat war ar yezh, pa voe embannet, en {{XVIIIvet kantved| XVIIIvet}} hag en {{XIXvet kantved}}, geriadurioù all, kembraeg-saozneg pe saozneg-kembraeg, pinvidik ha klok a-walc’h, evel hini [[Williams Evans]] e [[1771]], hini [[William Spurell]] e 1848-1850, pe hini [[Daniel Silvan Evans]] e 1852-1858. Gant al labourioù-se e anavezomp mat ar c’hembraeg ha frouezh o hêrezh a weler hiziv gant un oberenn evel ''Geiriadur Prifysgol Cymru'' (Geriadur Skol-veur Kembre), ur pikol geriadur istorel savet en [[XXvet kantved]].

== Stad ar yezh ==

Daoust ma’z eo ar c’hembraeg ur yezh vihanniver, gwasket gant ar [[saozneg]], eo kresket an harp roet d’ar yezh e-pad an eil lodenn eus an [[XXvet kantved]], tra ma kreske an harp roet da strolladoù broadelourien, evel ar strollad politikel [[Plaid Cymru]] ha [[Cymdeithas yr Iaith Gymraeg]] (Kevredigezh ar Yezh Kembraek).

Kavout a reer kembraeg war ar [[Kenrouedad|Genrouedad]] ivez. Abalamour d’al lec’hiennoù ofisiel an hini eo dreist-holl : ma klasker gerioù evel ''addysg'' (deskadurezh), ''cymdeithas'' (kevredigezh) pe ''llywodraeth'' (gouarnamant) e kaver skouerioù, met pa glasker gerioù pemdeziek evel ''buwch'' (buoc’h), ''eirlaw'' (dourerc’h) pe ''cyllell'' (kontell) e kaver kalz-kalz nebeutoc’h.

 

 

Gant gouarnamant ar [[Rouantelezh Unanet]] eo bet sinet ar [[Karta Europat evit ar Yezhoù Rannvroel pe Minorel|Garta Europat evit ar Yezhoù Rannvroel pe Minorel]], o venegiñ emañ ar c’hembraeg e-touez ar yezhoù a ranker doujañ dezho er framm-se.

* (1) En niver-se emañ an holl re a c’hell kompren, komz, lenn ''pe'' skrivañ kembraeg. 582 464 anezho a c’helle komz ar yezh, ha 457,890 a c’helle he c’hompren, he c’homz, he lenn ''hag'' he skrivañ.

 

 

Goude ma oa aet da fall un tamm bihan adalek penn kentañ an {{XXvet kantved]] (eus eur milion a dud da vetek 500 000 a dud oc'h ober ganti), med bremañ e teu ar sifroù da cheñch en tu mat. Un nerzh nevez zo gant ar sevenadur bremañ er vro (embannet e vez tro-dro da gant levr bep bloaz) ha gant ar c'hrouiñ traoù dre vras : Memes ma n'eus ken nemet 500 000 a dud oc'h ober ganti (20% eus an dud well-wazh), e [[kontelezh]]ioù ar gwalarn dreist-holl (''Cymru Gymraeg''), eo ret lavaret ez a war-gresk an niver a dud o kaozeal kembraeg (e [[1991]]), dreist-holl en takadoù zo bet savet kêrioù barzh enne, tro-dro da [[Kêrdiz|Gêrdiz]], e-lec'h ma zo abaoe hanter kant vloaz zo dija un deskadurezh divyezhek poellek ha klok (a drugarez m'ep bet anavezet ar yezh ent ofisiel gant al lezenn - Welsh Act eus ar [[Bloavezhioù 1970|bloavezhioù 70]]), ha n'eo ket evel en norzh. En doare-se ez eus tost da 10 000 re yaouank enskrivet e kentelioù kembraeg a-raok ar c'hentañ derez (''Mudiad Ysgolion Meithrin'', bed savet e [[1971]]), ha tost da 50 000 a skolidi a heuilh kentelioù er skol gentañ, muioc'h eget 30 000 en eil derez ; Istimet e vez, da skouer, ez eus 42% eus ar vugale 5 bloaz hag a oar kembraeg e [[1996]] (6% bet desket war barlenn o mamm, 8% hag a oar mat, 28% hag a oar un tamm bihan - Welsh Office). Med bez' ez eus kembraeg kalz er media (kazetennoù, radio, chadenn dele kembraeg S4C abaoe [[1982]], ha neuze e vez produet traoù a-feson ha rock selaouet gant ur bern tud yaouank, da skouer). Evel-se, ha pa vefe aet da fall un tamm bihan kembraeg an dud war ar maez (nebeutoc'h-nebeutañ a dud kozh oc'h ober gantañ). Met ar pezh zo a-bouez gant ar c'hembraeg eo e vez anavezet anezhañ gant an dud ha gant dileuridi ar Rouantelezh Unanet, a-fet lezenn.

== Rannyezhoù ==

 

 

* '''An diforc’hoù etre Kembraeg ar C’hreisteiz''' ''(y De)'' '''hag hini an Hanternoz''' ''(y Gogledd)''

 

{{Liamm PuB|af}}

{{Liamm PuB|ru}}