Korfadurezh denel : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Addbot (kaozeal | degasadennoù)
D Bot: Migrating 70 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3999 (translate me)
- latin, + skeudenn, adframmet
Linenn 1:
Ar '''gorfadurezh denel''' eo deskrivadur frammadur [[korf]] [[den|mab-den]], e [[organ]]où hag o lec'hiadur.
[[Skeudenn:Korf-bzg.png|right|thumb|500px|korf mab-den]]
 
Ar '''gorfadurezh denel''' a zo deskrivadur eus frammadur korf mab-den, eus e organoù hag eus o lec'hiadur.
 
== Organoù korf mab-den dre rannbarzh ==
[[Restr:Korf-bzg.png|right|thumb|460px|<center>'''Korfadurezh''' diavaez mab-den</center>]]
 
=== Rannbarzh ar penn hag ar gouzoug ===
* [[Klopenn]]
 
* [[klopennDremm]]
* [[dremmlagad|Daoulagad]]
* [[pod al lagadGenoù]]
* [[lagadTeod]]
* [[genoùdant|Dent]]
* [[teodGwagrennoù ar genel]]
* [[dentFri]]
* [[gwagrennoù ar c'henskouarn|Divskouarn]]
* [[friGargadenn]]
<!--* [[Pilhon]] > Petra eo ?-->
* [[divskouarn]]
* [[Mel-penn]] : [[empenn]], [[ilpenn]], [[kef empenn]]
* [[kargadenn]]
<!--* [[Gwagrenn skoed]] > Petra eo ?-->
* [[pilhon]]
<!--* [[Adgwagrennoù skoed]] > Petra eo ?-->
* [[mel-penn]] : [[empenn]], [[ilpenn]], [[kef empenn]]
* [[gwagrenn skoed]]
* [[adgwagrennoù skoed]]
 
=== Rannbarzh ar c'hein hag ar reizhiad nervel kreiz ===
* El [[livenn gein]] ez eus 33 pe 34 [[mellenn]] : 24 mellenn wirion ha re an [[askorn kroazell]] hag an [[askorn belost]]
 
** 7 [[mellenn ar gouzoug]], ar vellenn varc'h hag ar vellenn ahel en o zouesk
* El [[livenn gein]] (''columna vertebralis'') ez eus 33 pe 34 [[mell]] : 24 gwir mell (''vertebrae'') ha re an [[askorn kroazell]] hag an [[askorn belost]]
** 12 [[mellenn ar brusk]]
** 7 [[mell ar gouzoug]] (''vertebrae cervicales'') (ar vellenn varc'h hag ar vellenn ahel en o zouesk) ;
** 5 [[mellenn an dargreiz]]
** 12 [[mell ar brusk]] (''vertebrae thoracicae'');
** 5 [[mellmellenn anar dargreizgroazell]] (''vertebraea zo staget : an askorn lumbales'')kroazell ;
** 4 pe 5 [[mellmellenn ar groazellbelost]] (''vertebrae sacrales'') a zo staget : anar askorn kroazell ;[[belost]].
** 4 pe 5 [[mell ar belost]] staget : ar [[belost]].
** Ar [[mel a-livenn]]
 
=== Brusk ===
* [[Atlas (korfadurezh|Atlas]] (mellenn)
* [[Bronn]]
* [[Kavenn ar brusk]]
* 12 re [[Kostezenn|gostezennoù]] : ar seizh kentañ a zo staget ouzh ar [[klerenn|glerenn]], an 8vet, 9vet ha 10vet a zo staget ouzh migorn ar 7vet koublad. An 11vet ha 12vet re n'int ket staget ouzh ar glerenn ha graet e vez [[falskostezennoù]] anezho.
* [[Klerenn]], 3 lodenn enni : '''dornell ar glerenn''', '''korf ar glerenn''' hag al '''lech'''.
* Skeventenn, div zo : ar [[skevent]]. Isrannet eo ar skeventenn dehou e teir zolbezenn ('''tolbezenn draoñ''', '''tolbezenn grenn''' ha '''tolbezenn grec'h'''). N'eus nemet div dolbezenn er skeventenn gleiz evit ma chomfe lec'h evit ar [[kalon|galon]]. Goloet int o-div gant ur c'holoenn doubl : ar [[krezenn|grezenn]] a zo etre ar skevent ha [[kavenn ar brusk]]. Graet eo ar skevent gant [[steuñvenn ar skevent]] hag [[aerhentoù]].
* Kalon, graet eo gant gwiad kigennel dreist-holl : ar [[kaher kalon|c'haher kalon]]. Goloet eo gant div c'holoenn : unan doubl, diavaez, an [[amgalonenn]], hag unan diabarzh, an [[enkalonenn]] a c'holo diabarzh kav ar galon. Roet e vez red ar gwad gant tri zrapig, unan doubl : an [[trapig mintrek]], ha daou dric'hement : hini an aortenn hag an hini tribroudek .
Rannet eo ar galon e daou du : an tu-dehou hag an tu-kleiz. A-gleiz hag en nec'h, ar [[kentez kleiz|c'hentez kleiz]] ha [[kofig kleiz ar galon]] ; a-zehou hag en traoñ, ar [[kentez dehou|c'hentez dehou]] ha [[kofig dehou ar galon]].
* [[Poullkreiz]], an tachad e kreiz ar [[brusk]]. Lec'hiet eo e penn a-raok al livenn-gein, ha tu zo d'e rannañ e div lodenn :
** [[kavenn a-raok ha krenn ar poullkreiz]], el lec'h m'emañ ar galon
** [[kavenn a-dreñv ar poullkreiz]]
* [[Treizher]]
 
{| width="100%" cellspacing:"20px"
* an [[Atlas]] (mell)
|- valign="top"
* [[Bronn]] – [[gwagrenn ar vronn]]
|
* [[kavenn ar brusk]]
* 12 re [[Kostezenn|gostezennoù]], ar seizh kentañ a zo staget ouzh ar [[klerenn|glerenn]] (''sternum''), an 8vet, 9vet ha 10vet a zo staget ouzh migorn ar 7vet koublad. An 11vet ha 12vet re n'int ket staget ouzh ar glerenn ha graet e vez [[falskostezennoù]] anezho.
* Klerenn, 3 lod enni : '''dornell ar glerenn''', '''korf ar glerenn''' hag al '''lech'''.
* [[Skevent]], daou zo. Isrannet eo ar skeventenn dehou e teir zolbezenn ('''tolbezenn draoñ''', '''tolbezenn grenn''' ha '''tolbezenn grec'h ar skevent'''). N'eus nemet div dolbezenn er skeventenn gleiz evit ma chomfe plas evit ar [[Kalon|galon]]. Goloet int o-daou gant ur c'holoenn doubl : ar [[krezenn|grezenn]] a zo etre ar skevent ha [[kavenn ar brusk]]. Graet eo ar skevent gant [[steuñvenn ar skevent]] hag [[aerhentoù]].
* Kalon (''cor''), graet eo gant gwiad kigennel dreist-holl : ar [[kaher kalon|c'haher kalon]] (''myocardium''). Goloet eo gant div c'holoenn : unan doubl, diavaez, an [[amgalonenn]] (''pericardium''), hag unan diabarzh, an [[enkalonenn]] (''endocardium'') a c'holo diabarzh kav ar galon. Roet e vez red ar gwad gant tri zrapig, unan doubl : an [[trapig mintrek]] (''valva atrioventicularis sinistra''), ha daou dric'hement : hini an aortenn hag an hini tribroudek (''valva atrioventicularis dextra'').
Rannet eo ar galon e daou du : an tu-dehou hag an tu-kleiz. A-gleiz hag en nec'h, ar [[kentez kleiz|c'hentez kleiz]] (''atrium sinistrum)'' ha [[kofig kleiz ar galon]] (''ventriculus cordis'') ; a-zehou hag en traoñ, ar [[kentez dehou|c'hentez dehou]] (''atrium dextrum'') ha [[kofig dehou ar galon]].
* [[Poullkreiz]] (''mediastinum''), an tachad e kreiz ar [[brusk]]. Lec'hiet eo e penn araok al livenn gein ha tu zo e rannañ e div lodenn :
** [[kavenn araok ha krenn ar poullkreiz]] (''cavum mediastinale anterius et medius''), e-lec'h ma vez kavet ar galon
** [[kavenn adreñv ar poullkreiz]] (''cavum mediastinale posterius'')
* Treizher (oesophagus)
 
=== Kof ===
* [[Speurennoù ar c'horf]]
 
* [[Speuroù ar c'horfAmpelenn]]
* [[Stomog]]
* [[Ampelenn]] (''peritoneum'')
* [[StomogDaouzegenn]] (''gaster'')
* [[Bouzellenn voan]]
* [[Daouzegenn]] (''duodenum'')
* [[Kolon]]
* [[Bouzellenn voan]] (''intestinum tenue'')
* [[KolonAvu]] (''colon'')
* [[AvuFelc'h]] (''hepar'')
* [[Felc'hIlgreiz]] (''lien'')
* [[IlgreizLounezh]] (''pancreas'')
* [[Gwagrenn us-lounezh]]
* [[Lounezh]] (''ren'')
* [[Kostezenn|Kostezennoù]]
* [[Gwagrenn us-lounezh]] (''glandula suprarenalis'')
|
* [[Kostezenn|Kostezennoù]] (''costae'')
 
=== Lestr ===
* [[Lestr (korfadurezh)|Lestr askornek]]
 
* [[Askorn kroazell]]
* [[Lestr|Lestr askornek]] (''pelvis'')
* [[Askorn kroazellbelost]] (''sacrum'')
* [[Vierez]]où
* [[Askorn belost]] (''os coccygis'')
* [[Korzenn ar grozh]]
* [[Vierezoù]] (''ovarium'')
* [[Korzenn ar grozhKrozh]] (pe : ''tuba uterinamammog'')
* [[Gouin]]
* [[Krozh]] (pe mammog) (''uterus'')
* [[GouinKourzh]] (''vagina'')
* [[Ellig]]
* [[Kourzh]] (''pudendum femininum'')
* [[Garbedenn]]
* [[Ellig]] (''clitoris'')
* [[C'hwezhigell]]
* [[Garbedenn]] (''perineum'')
* [[Kell|Divgell]]
* [[C'hwezhigell]] (''vesica urinaria)''
* [[DivgellKalc'h]] (''testis'')
* [[KalcYoulc'h]] (''penis'')
|
* [[Youlc'h]] (''rectum'')
 
=== Izili ===
* [[Kigenn]]
 
* [[KigennNervenn]] (''musculus'')
* [[Nervenn]] (''nervus'')
* [[Askornoniezh an ezel traoñ]]
* [[Askornoniezh an ezel krec'h]]
* Rannbarzhioù an ezel krec'h
** [[Skoaz|Divskoaz]]
** [[Brec'h|Divrec'h]] (pe brec'hioù) (''brachium'')
** [[Arvrec'h|Divarvrec'h]] (pe arvrec'hioù) (''antibrachium'')
** [[Dorn|Daouarn]] (''manus'')
** [[Eskern an arzorn]] (''carpus'')
** [[Kreizdorn]] (''metacarpus'')
** [[Oeñs|Oeñsoù an daouarn]] (''phalanx'')
* Rannbarzhioù an ezel traoñ
** [[LestrAskorn lez]] (''pelvis'')
** [[Askorn al lezMorzhed]] (''os coxae'')
** [[MorzhedGar|Divhar]] (''femur'')
** [[Troad|Treid]]
** [[Divhar]] (pe [[divesker]]) (''crus'')
** [[TreidEskern ar souk]] (''pes'')
** [[Eskern ar soukKreiztroad]] (''tarsus'')
** [[Oeñs|Oeñsoù an treid]]
** [[Kreiztroad]] (''metatarsus'')
|
** [[Oeñsoù an treid]] (''phalanx'')
[[Restr:Rembrandt Harmensz van Rijn 007 2.JPG|thumb|300px|<center>''Kentel korfadurezh an doktor Nikolaes Tulp''<br />[[Rembrandt van Rijn]], [[1632]]</center>]]
|-
|}
 
[[Rummad:Korfadurezh]]