Deheubarth : diforc'h etre ar stummoù

'''Deheubarth''' (pe ''Dehoubarzh'' e vije hervez doare ar brezhoneg a vremañ) a oa ur rouantelezh e mervent [[Kembre]] (''deheu,'' = "dehou" a dalv kement ha "kreisteiz").

Krouet e voe Deheubarth gant [[Hywel Dda]] war-dro 904 pa gemeras broioù [[Seisyllwg]] ha [[Dyfed]]. En amzer-se en em astenne war [[Dyfed]], [[Ceredigion]] hag [[Ystrad Tywi]]. E gêrbenngêr-benn ae oa [[Dinefwr]].

Gant [[Llywelyn ap Seisyll]] eus [[Rouantelezh Gwynedd|Gwynedd]] e oa staget e 1018 ha gant [[Rhydderch ab Iestyn]] eus [[Morgannwg]] e 1023. [[Gruffydd ap Llywelyn]] a stagas ar vro adarre met goude e faezhidigezh hahag e varvelezhvarv e [[Hereford]] eec'h adkavas renziadremziad [[Dinefwr]] e c'halloud.

Eus 1078 da 1093 e renas [[Rhys ap Tewdur]]. Dont a reas a-benn da ziarbenn meur a daol-arnod d'e zidronañ ha brasaat a reas galloud e rouantelezh. Gourdrouzet e oa gant an [[Normaned-saoz]] ha ganto e voe lazhet e 1093 en ur zifenn [[Brycheinog]]. Goude e varv e voe aloubet an darn vrasañ eus e rouantelezh gant an [[Normaned-saoz]]. E-pad un amzer e voe kaset e vapvab, [[Gruffydd ap Rhys]], d'un tec'hour. Adkemer ul lodenn vihan eus e rouantelezh, war -dro [[Cantref Mawr]], a deuas a-benn d'ober, met ar peurrest a oa bet kemeret gant aotrounez norman.

Un emsavadeg vras a oa a-enep an [[Normaned-saoz]] e 1136 ha kevreañ a reas [[Gruffydd ap Rhys]] gant [[Rouantelezh Gwynedd|Gwynedd]]. Asambles gant [[Owain Gwynedd]] ha [[Cadwaladr ap Gruffydd]] eus Gwynedd e tractrec'has an [[Normaned-saoz]] en [[Emgann Crug Mawr]] e-kichen [[Kardigan]]. FrankizañDieubiñ a rejont [[Ceredigion]] a oaunoa un darn istorel eus Deheubarth. Staget e oa gant Gwynedd, avat, ha [[Gruffydd ap Rhys]] a varvas er bloaz war-lec'h e plegennoù dianav.

Goude e vavelezhvarv e dremenastremenas ar rouantelez d'e vibien [[Anarawd ap Gruffyd|Anarawd]], [[Cadell ap Gruffyd|Cadell]], [[Maredudd ap Guffyd|Maredudd]] andha [[Rhys ap Gruffydd]]. Er c'hontrol diouzh ar pezh a c'hoarvezhehoarveze alies ne vrezeljont ket evit an tron met ren a rejont an eil goude anwar-lerc'h egile. An hini yaouankañ, [[Rhys ap Gruffydd]], a renas eus 1155 da 1197 ha adaloubiñ a reas un darn vras eus rouantelezh e dad.

Goude e varv, avat, e oa rannet Deheubarth etre e vibien. Ar re-mañ a yeas da wizion [[Llelewyn MeurVeur]] [[Rouantelezh Gwynedd|Gwynedd]]. Da get ez eas rouantelezh ''Deheubarth'' da vat e 1234, goude ma voe aotreet gourvibien d'ar roueed kozh da ren war [[Cantref Mawr]] hag [[Ystrad Towi]] betek 1283.

E 1093 e krog aloubidigezh Deheubarth gant an Normaned-saozha-Saozon.

* [[Gruffudd ap Rhys]] (1135 – 1137) (roue war an darn nena oa ket bet aloubet gant ar Normaned)