|
[[Skeudenn:Deheubarth1.PNG|thumb|200px|right|Cyfyngwyd Gruffudd ap Rhys i ran fechan o hen deyrnas ei dad, [[Rhys ap Tewdwr]]. Emañ Cantref Mawr en melen. En louet an douaroù e dalc'h an [[Normaned]]. ]]
'''Gruffudd ap Rhys''' (marvet e [[1137]]), mab da [[Rhys ap Tewdwr]], a oa roue war un darn eus [[Deheubarth]] e mervent [[Kembre]].
Pa oa bet lazhet tad Gruffudd, [[Rhys ap Tewdwr]] e [[1093]], e voe kemeret un darn euse rouantelezh gant an [[Normaned]], ha tremen a reas un darn eus e yaouankiz en harlu en [[Iwerzhon]]. War-dro [[1113]] e tistroas da Gembre, hage-padmeur a vloaz e voe o kantren da dutada vont d'an emgann ouzh an Normaned ha da arsailhañ o c'hestell e [[1116]]. ▼
▲Pa oa bet lazhet tad Gruffudd, [[Rhys ap Tewdwr]] e [[1093]], e voe kemeret un darn euseeus e rouantelezh gant an [[Normaned]], ha tremen a reas un darn eus e yaouankiz en harlu en [[Iwerzhon]]. War-dro [[1113]] e tistroas da Gembre, hagehag e- padmeurpad meur a vloaz e voe o kantren da dutadaduta da vont d'an emgann ouzh an Normaned ha da arsailhañ o c'hestell e [[1116]].
==Mibien==
Daou vab en doe:
*[[Anarawd ap Gruffudd]] (marvet e 1143) a voe roue war e lerc'h,
*[[Cadell ap Gruffudd]], a voe roue war-lerc'h e vreur.
<!--
Cafodd gryn lwyddiant, ond methodd ymosodiad ar [[Aberystwyth]] a gwasgarodd byddin Gruffudd.
Yn ddiweddarach daeth Gruffudd i gytundeb a [[Harri I, brenin Lloegr]] a chaniatawyd iddo reoli rhan fechan o deyrnas ei dad, y [[Cantref Mawr]]. Cyn hir ymosodwyd arno gan yr arglwyddi Normanaidd o'i amgylch, a gorfodwyd ef i ffoi i Iwerddon eto am gyfnod yn [[1127]]. Yn [[1136]] ymunodd Gruffudd ag [[Owain Gwynedd]] a'i frawd [[Cadwaladr ap Gruffudd|Cadwaladr]], meibion [[Gruffydd ap Cynan]] o [[Teyrnas Gwynedd|Wynedd]], mewn ymgyrch yn erbyn y Normaniaid. Tra'r oedd Gruffudd oddi cartref, cododd ei wraig [[Gwenllian ferch Gruffudd ap Cynan|Gwenllian ferch Gruffudd]] fyddin ac ymosododd ar [[Castell Cydweli|gastell Normanaidd Cydweli]], ond gorchfygwyd hi a'i lladd.
Enillodd Gruffudd ei hun, gydag Owain a Chadwaladr, fuddugoliaeth ysgubol dros y Normaniaid yn [[Brwydr Crug Mawr|Mrwydr Crug Mawr]] ger [[Aberteifi]] yr un flwyddyn. Yn [[1137]] cafodd Gruffudd fwy o lwyddiant yn [[Dyfed|Nyfed]], ond bu farw yn fuan wedyn mewn amgylchiadau ansicr.
Yr oedd gan Gruffudd bedwar mab gan Gwenllian, [[Maredudd ap Gruffudd|Maredudd]], [[Rhys ap Gruffudd|Rhys]], Morgan a Maelgwn. Yr oedd ganddo hefyd ddau fab hŷn o briodas flaenorol, [[Anarawd ap Gruffudd|Anarawd]] a [[Cadell ap Gruffudd|Chadell]], ac o leiaf ddwy ferch, Gwladus and Nest. Dilynwyd ef gan ei fab hynaf, Anarawd. Daeth tri arall o'i feibion, Cadell, Maredudd a Rhys (a ddaeth yn adnabyddus yn ddiweddarach fel [[Yr Arglwydd Rhys]]), i deyrnasu ar Ddeheubarth yn eu tro.
-->
{| align="center" cellpadding="2" border="2"
|-
| width="30%" align="center" | War e lerc'h:<br>'''[[Anarawd ap Gruffudd]]'''
|}
[[Rummad:Deheubarth]]
| 