Kroc'hen : diforc'h etre ar stummoù

'''Kroc'hen''' an den zo anezhañ un [[organ]] a zo graet gant meur a wiskad [[danvezgwiad bev(korfadurezh)|gwiadoù]]. Goleiñ ha gwareziñ a ra [[korf]] an den ha gwareziñ anezhañ. Dre vras e c'holo 2 [[metr|m²]] hag e pouezha 5 [[kilogramm|kg]] eo pouez kroc'hen un den en e oad-gour. Etre 1.5 ha 5 mm eo e devder, hervez al lec'hioù goloet gantañ. Da: skouertanav eo tanav war ar [[malvenn]]où ha tev dindan an [[treid]]. Gant ar c'hroc'hen e vez krouetganet danvezioù evel ar [[blev]] pe an [[ivin]]où.

Daou wiad a ya d'ober ar c'hroc'hen : an [[epidermezkroc'hen]] (pe uskroc: ''epiderm''hen)<ref name="MM">Martial Ménard (2012), ''Dictionnaire français-breton'', Palantines, ISBN 978-2-35678-069-0</ref> hag an [[dermtonenn (korfadurezh)|donenn]] (pe iskroc: ''derm''hen)<ref name="MM" />.</br>

AnWar epiderman adiavaez e sko waran ezkroc'hen, setu e c'houzañv ar c'henstok gant an diavaezendro. Ur gwarez kentañ eo evit ar gwiadoù dindanañ dre m'eo dalc'hus ha didreuzus. Ouzhpenn da se ez eo gwevn ha stirennek, kuit da vezañ ur skoilh ouzh fiñvoù ar c'horf. Gwellaet c'hoazh eo gwevnder ar c'hroc'hen gant ur film savet diwar meskaj ar [[sebomsoav (korfadurezh)|soav]] (pe: ''sebom'')<ref name="MM" />, un danvez druz anezhaña zo borc'het gant [[gwagrenn]]où en dermezkroc'h, hag ar [[c'hwez]]. Kaletaet eo gorre an epidermezkroc'hen gant ar [[proteinenn|protein]]oùar [[keratin|c'heratin]] hag a zo niverus ennañ.</br>

AnTevoc'h dermeo zoan tevoc'hdonenn eget an epidermeezkroc'hen. Graet eo gant ur gwiad stirennek pourvezet -mat e [[gwazhiedgwazhiadurezh|wazhied]] hahag e [[nervenn]]où. Pennoù an nervennoù a zastum ar c'hemennoù a zo dielfennet gant skiant ar stekiñ. A-drugarez d'ar gwiennoù[[gwienn]]où [[kollagen]] hag [[elastin]] a zo ennañ e c'hell ar c'hroc'hen astenn-diastenn. En dermdonenn ivez emañ kigennoù lufr ar c'hroc'hen, gwagrennoù ar sebomsoav hag ar c'hwez ha sac'higoùhag ar [[bolc'h blev]].

Dindan ar c'hroc'hen (epidermezkroc'hen ha dermtonenn) emañ anar [[hipodermgoudonenn|c'houdonenn]], ur gwiad laosk a vez dalcendalc'het ennañh ul lodenn vat eus [[druzoni]] ar c'horf. Ar gwiskad druz-se a ya d'ober ur gwarez diouzh ar stroñsoù hag ar c'holl gwrez.

Koshaat a ra ar c'hroc'hen., Lakaetar eopezh anata arzo c'hoshadur-mañanataet gant ar [[roufenn]]où. Digreskiñ a ra ivez an niver a wiennoù elastin ha war zispennaat ec'h a ar c'hollagen en dermdonenn. Diwar-se e teukoll ar c'hroc'hen daun vezañnebeud nebeutoc'heus e stirennekstirennegezh.

10- [[StratumGwiskad corneumkarnek]]<br />

11- Gwiskad pigmantetliveget<br />

14- [[Kigenn houpersonner]]<br />

15- [[Gwagrenn ar sebomsoav]]<br />

16- [[SacBolc'highenn ar blev]]vlevenn<br />

1- [[Toullig (kroc'hen)|Toullig ar c'hwez]]<br />

2- Liamm dermtonenn-epidermezkroc'hen<br />

4- [[Epiderm]]Ezkroc'hen<br />

5- [[Derm]]Tonenn<br />

6- [[Hipoderm]]Goudonenn<br />

7- [[Gwazhienn]]<br />

8- [[Talmerenn]]

Implijet e vez ar ger ''kroc'hen'' evel [[kunujenn]] ha [[sakreadenn]] evel-mañ amañ:

* ''Kroc'hen ac'hanout !'' , da lavarout eo [[gast]] ;

* ''Daonet 'vo kroc'hen ma ene !'' (pe ''kroc'hen ma eskern'' !, pe ''kroc'hen ma c'hazh'' !)