Magnus Clemens Maximus : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Kempenn
Kempenn c'hoazh
Linenn 1:
[[Skeudenn:Solidus Magnus Maximus-constantinople Dep 38-7.jpg|thumb|300px|Magnus Maximus.]]
 
'''Magnus Clemens Maximus Augustus''', pe '''Maximus''' pe ''Maximianus'', ([[335]]? – [[28 a viz Eost]] [[388]]), anavezet e [[Bro-Gembre]] evel [[Macsen Wledig]], a oa ur jeneral roman e Kembre.
 
Lakaet e oa bet da impalaer an [[Impalaeriezh roman ar C'hornôg]] gant e armeoù eus [[383]] betek an 31 a viz Eost [[384]]. Goude se e teuas da vezañ kenimpalaer hervez reizh en Impalaeriezh roman ar c'hornôg betek e varv e [[388]], pa voe lazhet war urzh an impalaer [[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]].
 
==E vuhez==
Linenn 11:
Dont a reas da vezañ jeneral an arme roman e Proviñs [[Britannia]], en [[Enez Vreizh]] (pe [[Preden]]), [[Breizh-Veur]] hiziv. Dimeziñ a reas da [[Elena]] e [[Seguntium]] ([[Caernarfon]]), a vije bet merc'h d'ur penn brezhon anvet [[Octavius]].
 
Anvet e vije bet da roue ar [[Brezhoned|Vrezhoned]] hervez ar vojenn. Un mab anvet Flavius Victor en dije bet.
 
Pa guitaas Breizh-Veur en dije fiziet e rouantelezh e [[Caradocus]] .
 
===E Galia===
Anvet e oa bet da impalaer gant e arme e Breizh e 383. Treuziñ a reas [[Mor Breizh]] en nevezamzer. Trec'h e oa bet war an impalaer [[Gratianus]] e-kichen Pariz, ha tapet e voe gantañ ha lazhet e [[Lugdunum]] ([[Lyon]] hiziv) d'ar [[25 a viz Eost]] [[383]].<br />
 
Mestr e oa Maximus war Galia, ma voe anavezet evel impalaer ar C'hornôg hag '''[[augustus]]''' (dies imperii) gant impalaer ar Reter [[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]] d'an [[31 a viz Eost]] [[384]], da-geñver un emgav e [[Beroae]], en hanternoz da [[Trakia|Vro-Drakia]]. En ''[[Augusta Treverorum]]'' ([[Trier]]) en [[Galia]] e tiazezas e gêr-benn. <br />
 
Erru mat e oa d'an dud, heskinañ a reas an disivouderien. Lakaat a reas lazhañ an disivouder [[Priscillianus]] ha reiñ harp d'ar gristeniezh reizhkredennek.
Linenn 30:
E 387 e voe trec'h Maximus war [[Valentinian II]], ha kemer a reas Roma hag Italia a-bezh.
 
Aet e oa Maximus d'ober brezel da [[Valentinian II]] ha da [[Teodosius Iañ|Teodosius {{Iañ}}]], e [[387]]. Kemer a reas Roma hag Italia penn-da-benn. Valentinian a eas da repuiñ da-gichen Teodosius I{{añ}}, impalaer roman ar reter, a savas a-du gantañ.
 
==Daou enebour==
Neuze en em glevas Teodosius ha Valentinian d'ober brezel a-enep Maximus o-daou en hañvezh [[388]].<br />
Trec'het e voe Maximus en [[emgann ar Save]], a-hed ar stêr [[Save]], adstêr d'an [[Danau]], nepell diouzh [[Emona]]). [[Andragathius]], ''[[magister equitum]]'' Maximus, an hini en devoa lazhet [[Gratianus]], a voe trec'het e-kichen [[Siscia]], e vreur Marcellinus e [[Poetovio]].
 
Tec'hel a reas Maximus da-vetek [[Aquilonia]], goulenn a reas truez, met dibennet e voe d'an 28 a viz Eost [[388]]. E wreg hag e ziv verc'h a voe lezet e buhez.
 
E vab [[Victor (impalaer roman)|Victor]], a voe trec'het ha lazhet nebeut amzer goude en [[Augusta Treverorum]] gant ''[[magister peditum]]'' [[Valentinian II|Valentinian]], [[Arbogast (jeneral roman)|Arbogast]] e fin ar bloavezh-hont.
 
E-touez e ziskennidi e oa [[Olybrius]], impalaer en [[472]], meur a gonsul hag a eskob evel [[Ennodius|Saint Magnus Felix Ennodius]] eskob [[Pavia]] (514-21).
 
== Mojennoù ==
Hervez '''[[Historia regum Britanniae]]'' gant [[Jafrez Menoe]] (diazezet war mojennoù kembraek ha saoznek), e oa deuet Maximus da vout [[Roue ar Vrezhoned]] goude marv [[Octavius]], hag e oa niz d'ar roue [[Coel Hen]] dre e vreur Ioelinus. Kement-se zo diaes da grediñ: ganet e oa Maximus war-dro 335, ha marvet Coel Hen e 440.<br />
 
Hervez mojennoù ar ''[[Mabinogi]]'', ha dreist-holl ''[[Hunvre Macsen|Breuddwyd Macsen]]'' (''Hunvre Macsen''), e timezas Maximus da Elen Luyddog, merc'h da unan eus pennoù ''Segontium'' (a zo Caernarfon hiziv; {{en}} [[:en:Segontium|Fort de Segontium]]). <br />
Kement-se a glot gant istor Jafrez pa skriv e oa Octavius, roue ar Vrezhoned, o klask dimeziñ e verc'h d'un den galloudus hanter- roman ha hanter-vrezhon vrezhon ha reiñ rouantelezh Breizh evel argouroù d'he fried.
 
==Pennad kar==