Sofonisba : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
D Bot: Migrating 15 interwiki links, now provided by Wikidata on d:Q241210
Kempenn
Linenn 5:
 
== He buhez ==
[[Merc'h]] e oa da [[Hasdrubal Gisco]], jeneral en arme Kartada. Da gentañ e oa bet prometet da v-Massinissa, roue [[Numidia]] ar reter ([[Massylian]]) , pa oa yaouankik. Met e [[-206|206 kent JK]] ez eas Massinissa a-du gant Roma. Neuze e klaskas Hasdrubal un emglev all gant [[Sifaks]], roue Numidia ar c'hornoghornôg ([[Masaeisylian]]), a oa bet e-tu ar Romaned a-raok. Dimeziñ a reas Sofonisba da skoulmañ an emglev etre renerien Kartada ha Numidia.
 
Pa voe trec'het [[Sifaks]] gant Massinissa, e [[-203|203]] hag ar Romaned unanet ec'h orgedas Massinissa outi hag e timezas dezhi. Kement-se ne blijas ket d'ar jeneral roman [[Scipio Africanus|Scipio]], a c'houlennas groñs ma vije roet ar briñsez dezhañ da gemer perzh en e [[trec'hlid|drec'hlid]] e [[Roma]]. Muioc'h a aon en doa Masinissa rak ar Romaned eget a garantez ouzh e wreg nevez. Neuze ez eas d'he c'havout, e touas e kare anezhi, met n'halle ket, emezañ, he dieubiñ nag he diwall diouzh konnar ar Romaned. Neuze e c'houlennas diganti mervel evel ur gwir briñsez eus Kartada.<br />
Linenn 18:
* gant [[Cassius Dio]] (Zonaras 9.11).
* gant [[Ploutarc'hos]].
 
<!--
Polybius, however, never refers to Sophonisba by name in his allusions to her marriage to Syphax, and in his extensive account of Laelius' maneuvers against Syphax. The historian had met [[Masinissa]]. Nevertheless, it has been proposed that Polybius' account provides the basis for the Sophonisba story.[http://www.barca.fsnet.co.uk/sophonisbe.htm] When Polybius does refer to her, he uses the diminutive in a tone that may be less than flattering. In one passage, Polybius ridicules Syphax for being less courageous than his own "child bride."
 
 
Tras la batalla de Cirta, Sofonisba cayó en las manos del conquistador Masinisa,
 
==Plays and operas==
Her story became the subject of tragedies (and later operas) from the 16th to the 18th centuries.
 
 
The story of Sophonisbe also served as subject for works by [[John Marston]] (1606), [[Nathaniel Lee]] (1676), [[Daniel Caspar von Lohenstein]], [[Emanuel Geibel]], [[Antonio Caldara]], [[Henry Purcell]], [[Christopher Gluck]], [[Ferdinando Paer]] (1805),
 
Sophonisba also appears in Carmine Gallone's 1937 epic movie ''Scipio the African: The Defeat of Carthage'', about Roman commander [[Scipio Africanus]]'s victory over Hannibal.
 
 
Some years after writing a play called the aforementioned James Thomson authored the still-current patriotic British song "[[Rule, Britannia!]]"; Sophonisba's proud defiance and refusal to submit to slavery might have inspired that song's famous refrain "Britons never, never will be slaves!".
Fille d'Hasdrubal, fiancée à Masinissa, puis mariée à Syphax, elle poussa celui-ci à combattre Rome. À la prise de Cirta (203), elle tomba aux mains des Romains et de Masinissa qui l'épousa. Devant les exigences de Rome, Masinissa dut lui envoyer une coupe de poison.
 
 
 
Sofonisba, por su parte, jugó una parte activa en la guerra, y gracias a su influencia consiguió que Sifax, destruido su campamento por Escipión en Útica, reclutara un nuevo ejército para enfrentarse con los romanos.
 
-->
 
== El lennegezh ==
* [[Francesco Petrarca]] a skrivas un nebeud gwerzennoù latin diwar-benn Sofonisba ha Massinissa en e oberenn ''Africa'' , Levrenn V, vv. 1 – 773. Ur meulgan diwar-benn an eil brezel punek ha Scipio eo, skrivet etre 1339 ha 1342, reizhet ha kempennet goude.
* Kentañ trajedienn a voe skrivet diwarni eo hini ar skrivagner italian [[Galeotto Del Carretto]] (war-dro 1470–1530), savet e 1502, met embannet war-lerc'h e varv e 1546.
* Kentañ a voe embannet avat eo hini [[Gian Giorgio Trissino]] e 1524
* Kentañ a voe embannet avat eo hini [[Gian Giorgio Trissino]] e 1524 <!--which, “in codifying the forms of Italian classical tragedy, helped consign Del Carretto's Sofonisba to oblivion.”<ref>[http://hal9000.cisi.unito.it/wf/ATTIVITA_C/Pubblicazi/levia/english/CONTENTS-A/indicee2000.htm_cvt.htm Abstract] of the article “Galeotto Del Carretto’s ‘Sofonisba’” by Lovaniano Rossi, in ''Levia Gravia'' (2000). Universities of Turin and of Piemonte Orientale.</ref> -->
 
* [[Mellin de Saint-Gelais]] a lakaas e galleg en 1556 un drajedienn anvet ''Sophonisbe'' diwar ar skrivagner italian [[Trissino]] , c'hoariet e kastell [[Bleaz]] dirak lez ar roue gall.
* [[Claude Mermet]] a embannas un droidigezh all eus ''Sophonisbe'' Trissino, e 1584 .
Linenn 59 ⟶ 32:
* [[Voltaire]] a skrivas an drajedienn moulet e 1770 ha c'hoariet e 1774.
* [[Vittorio Alfieri]] a skrivas ur pezh anvet [[Sofonisba (Alfieri)|Sofonisba]] e 1789.
 
 
==C'hoarigan==
* ''Sofonisba'' gant [[Tommaso Traetta]] (1762)
* ''Sofonisba'' gant [[Antonio Boroni]] (1764)
* ''[[Sofonisba (Paër)|Sofonisba]]'' gant [[Ferdinando Paër]] (1805), skrid gant Giovanni Schmidt, 1805, Bologna)
==Arz==
Meur a livour zo bet awenet gant istor Sofonisba
* ''[[Sofonisba (Mantegna)|Sofonisba]]'' (1495-1505) taolenn gant [[Andrea Mantegna]]
* ''Sofonisba'' gant [[Gian Giorgio Trissino]] (1524)
* ''[[Artemisia riceve le ceneri di Mausolo|Sofonisba riceve la coppa avvelenata]]'' gant [[Rembrandt Harmenszoon van Rijn|Rembrandt]] 1634
* ''Sofonisba riceve il veleno'' gant [[Mattia Preti]] (1670)
* ''Sofonisba si avvelena'' gant [[Andrea Casali]] (1736)
 
===Livadurioù===
 
<gallery>
File:Preti-sophonisba-Lyon.jpg|Mattia Preti
</gallery>