João VI : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
'''João VI''' (Lisboa 1767-1826), a oa roue Portugal hag an [[Algarvoù]], roue Brazil ha goude impalaer.
 
 
 
 
 
 
 
 
Après quelques années d'occupation française, le Portugal est définitivement libéré de l'occupant français en 1811 mais Jean refuse toutefois de rentrer en Europe. Le 16 décembre 1815, il proclame au contraire le « Royaume uni de Portugal, du Brésil et des Algarves », ce qui confirme la nouvelle place du Brésil au sein de l'ensemble portugais. Monté sur le trône en 1816, le souverain doit pourtant bientôt affronter l'opposition très vive des Portugais, qui se soulèvent pour obtenir le retour de la famille royale en Europe, et d'une partie des Brésiliens, qui refusent de voir leur pays rétrogradé au rang de simple colonie. Sous la pression populaire, Jean VI et son entourage rentrent donc finalement à Lisbonne le 3 juillet 1821, non sans avoir nommé auparavant le prince Pierre de Portugal régent du Brésil.
 
En Europe, Jean VI est à la fois victime des luttes de pouvoirs qui opposent libéraux et conservateurs et des conspirations de sa femme, la reine d'origine espagnole Charlotte-Joachime, avec qui il entretient des relations mouvementées depuis le début de son mariage. Il assiste par ailleurs, impuissant, à la montée du nationalisme brésilien et à la proclamation d'indépendance du pays par son propre fils aîné le 7 septembre 1822. Contraint à reconnaître la sécession brésilienne en 1825, Jean VI est néanmoins proclamé empereur titulaire du pays par la même occasion. Six mois plus tard, le souverain s'éteint dans des conditions mystérieuses, sans que sa succession soit réellement assurée, ouvrant ainsi la voie à une longue crise successorale.
 
 
 
 
 
==E vuhez==
Ganet e oa e Lisboa, kêr-benn Portugal, d'an 13 a viz Mae 1767, hag eno e varvas d'an 10 a viz Meurzh 1826. Ren a reas e [[Rouantelezh Unanet Portugal]], Brazil hag an Algarvoù, etre 1816 ha 1822, ha goude e rouantelezh Portugal hekenhepken adal 1822 betek e varv e 1826.
 
En [[1788]] e varvas José, mab henañ ar roue, ha setu João lakaet da bennhêr kurunenn Portugal. Neuze e voe anvet da ''briñs Brazil'' ha da 17vet [[dug Braganza]]. <br />
Gant [[feur-emglev Rio de Janeiro]] e 1825 e oa bet anavezet dizalc'hted Brazil, hag anvet e oa bet João VI da impalaer Brazil, met e vab henañ, an impalaer [[Pedro Iañ]] , an hini a oa e penn ar vro e gwirionez.
Entre [[1788]] ha [[1816]], e veze graet ''priñsez Brazil'' eus e bried Carlota. En amzer-se e oa Spagn dindan dreid gant armeoù [[Napoleone Buonaparte]], hag ar rouaned [[Carlos IV]], e dad-kaer, ha [[Fernando VII]], e vreur-kaer, a oa prizoniet e Bro-C'hall.
Dre ma oa eil mab ar rouanez [[Maria Iañ]] hag he fried ar roue [[Pedro III]] ne oa ket da wiskañ kurunenn ar rouantelezh tamm ebet. Hogen mab pennhêr e teuas da vezañ en 1788, ha rejant ar vro e oa abalamour ma oa krog e vamm da goll he spered.
 
===Dispac'h gall===
Dimezet e oa d'an infantez spagnol [[Carlota Joaquina de Borbón]] (1775-1830).
Goude kroget an Dispac'h gall en doa diskleriet ar brezel da Vro-C'hall en 1793. Faezhet e voe e arme, ha gwelloc'h e kavas Bro-Spagn tennañ he skoazell dezhañ evit ober ar peoc'h gant ar C'hallaoued, e 1795. Bec'h a oa war Bortugal, lakaet gant Napoleon, ha gant Spagn a gave gwell ober selloù flour d'hec'h amzeg kreñvañ.
Gant [[Brezel an Orañjez]] e 1801 e teuas Spagn a-benn da ziframmañ Olivença digant Portugal. Hogen war washaat ez ae an traoù entre Pariz ha Lisboa en 1807, pa voe aloubet ar vro gant arme Napoleon, renet gant ar jeneral Junot.
 
==E vuhez e Brazil==
[[File:DomJoao6 CarlotaJoaquina.jpg|thumb| João VI hag e bried, ar rouanez Carlota.]]
Ne oa ket ar priñs João evit stourm, ha tec'hel a reas gant e diegezh, e c'houarnamant hag e lez, da Vrazil, ar pinvidikañ eus trevadennoù Portugal. Etre 500 ha 15 000 den a oa gantañ pan eas da chom da [[Rio de Janeiro]] d'ar 7 a viz Meurzh 1808. Gant e guzulerien e voe aozet modernaat ar vro hag he digerién d'ar c'henwerzh etrevroadel , gant ensavadurioù stabil.
En [[1788]] e varvas José, mab henañ ar roue, ha setu João lakaet da bennhêr kurunenn Portugal. Neuze e voe anvet da ''briñs Brazil'' ha da 17vet [[dug Braganza]]. <br />
 
Entre [[1788]] ha [[1816]], e veze graet ''priñsez Brazil'' eus Carlota. En amzer-se e oa Spagn dindan dreid gant armeoù [[Napoleone Buonaparte]], hag ar rouaned [[Carlos IV]], e dad-kaer, ha [[Fernando VII]], e vreur-kaer, a oa prizoniet e Bro-C'hall.
 
E 1807 e voe aloubet Portugal gant ar soudarded c'hall.
===Goude Napoleon===
Gant [[feur-emglev Rio de Janeiro]] e 1825 e oa bet anavezet dizalc'hted Brazil, hag anvet e oa bet João VI da [[impalaer Brazil]], met e vab henañ, an impalaer [[Pedro Iañ]] , an hini a oa e penn ar vro e gwirionez.
 
 
==E vugale==
Dimezet e oa d'an infantez spagnol [[Carlota Joaquina de Borbón]] (1775-1830). Nav bugel eno doe, c'hwec'h merc'h ha tri mab (daou a voe rouaned Portugal).
 
# e [[1793]] [[Maria Teresa de Bragança]].