Kaezouregezh : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Kempenn + skeudennoù
Linenn 1:
En ur ster ledanoc'hledan eo ar '''gaezouregezh''' an oad ma krog korf ur bugel da gemm gemmañ evit dont da vezañ un den gouest da engehentañ. Krennarded[[Krennard]]ed ha krennardezed a vez graet eus an dud erru en oad-se mui-pe-vui.<br />
[[Rummad:Revelezh]]
En ur ster strizh ez eo ar gaezouregezh stad ar grennarded hag ar c'hrennardezed neuze.
 
Ar '''gaezouregezh''', en ur ster strizh, eo stad ar [[gaezoureien]] ha '''kaezouregezed'''.
 
En ur ster ledanoc'h eo an oad ma krog korf ur bugel da gemm evit dont da vezañ un den gouest da engehentañ. Krennarded ha krennardezed a vez graet eus an dud erru en oad-se mui-pe-vui.
 
EnTamm-ha-tamm em ziorren ae ratiorro ar gaezouregezh tamm-ha-tamm, o kregiñ gant kemmoù neuronel ener [[hipotalamusgouzerc'hvel]], ha drezedrezo e vez kenderc'het hormonoù hag a gas sinoùarhentoù etre an [[empenn]] hag an organoù [[ardivink-genel]] hag a ya war gresk da heul en ur broduiñgenderc'hañ steroidoù[[steroid]]où reizhel d'o zro hag a gas da gemmoù er c'horf.
KemmañKemm-digemm kalze a ravez an oad ma krog ar gaezouregezh hervez an eil den pe egile, hag ivez dindan levezon faktorioùelfennoù resis evel ar boued, an endro hag all.
 
Daoust hag d'ar c'hemmoù degaset gant ar gaezouregezh a zobezañ psikologelbredoniel ha fizikel, sklaeroc'h eo ar c'hemmoù fizikel hag aesoc'h da zeskrivañ a-benn tizouttizhout un termenadur rik.
 
==Kemmoù er merc'hed==
[[Restr:Tanner scale-female.svg|thumb|<center>Diorroadur ar merc'hed</center>]]
 
===Diorroadur an divronn===
Unan eus kemmoù fizikel kentañ eo hennezh, pa grog an [[bronn|divronn]] da greskiñ tro-dro da 10,5 vloaz. Pemp fazennpazenn zo ken na vez tizhet ar vent diwezhañ.
 
===Kaezour (blev moudennek)===
Peurliesañ e teu war wel ar blev tro-dro d'an diweuz diouzhtu pa grog an divronn da greskiñ. A-wechoù e teu war wel a-raok ma krog an divronn da greskiñ (30% eus ar merc'hed). War-lerc'h e vez gwelet stankoc'h-stankañ ar blev o kreskiñ tro-dro d'ar [[Moudenn|voudenn]], dindan aran [[divgazel]] hag ivez war an [[divhar]].
===Organoù Ardivink-genel===
 
Kemmañ a ra ivez ar [[gouhin]] abalamour d'an [[estrogen]] a vez produetkenderchet muicmuioc'h-mui gant ar c'horf, o: vonttevaat wara devaatra, ha dont a ra da vezañ roz-sklaer e liv. Kreskiñ a ra ivez e-pad daou vloaz war-lerc'h ar [[mammog]] hag ar [[Vierez|vierezioù]].
===Organoù genel===
Kemmañ a ra ivez ar [[gouhin]] abalamour d'an [[estrogen]] a vez produet muic'h-mui gant ar c'horf, o vont war devaat ha dont a ra da vezañ roz-sklaer e liv. Kreskiñ a ra ivez e-pad daou vloaz war-lerc'h ar [[mammog]] hag ar [[Vierez|vierezioù]].
 
===Amzerioù ha strujusted===
Great e vez ''[[menarcheMenarche]]'' a vez graet eus an amzerioù kentañ hag, a deu war wel tro-dro da 12-13 vloaz, ; direolek er penn-kentañ e teuont da vezañ miziek mui-pe-vui war-lerc'h. Viadur a c'hell c'hoarvezout pe get ernen amzerioù kentañ ivez, met daou vloaz goude an amzerioù kentañ e vez vetviet meur a wezh bep bloaz gant an darn vrasañ eus ar maouezed.
 
===Stumm ar chorf===
Abalamour ivez d'an estrogen, kemmañivez ae rakemm lodenn izelañ an [[askorn kaezour]], oa vontya war ledanaat evit ma c'hellfe genel aesetocaezetoc'h. War uhelaat aez raa ivez ar c'hementad a danvezennzanvezenn druz er c'horf dre vras, muioc'h evit gant ar baotred, o reiñ stumm d'an divronn, an divlez hag an divorzhed.
 
===Ment===
Kregiñ a ra ar merc'hed da vrasaat pa grog an divrenndivronn da gemmañ abalmourabalamour d'an [[estrogen]] produet gant o c'horfoù. Unan eus sinoùarouzioù kentañ kaerouregezh ar merc'hed eo ar c'hresk prim-se, oa kregiñ da genatñgrog en treid hag en divrec'h hag a c'hell dont da vezañ hir-tre e-keñver ar peurrest eus o c'horf hag a ya war gresk da heul.
 
===Kemmoù all===
Dre efed an [[Hormon|hormonoù]] e teu dakemmoù gemme c'hwezh an dour-c'hwezhhwez, ha druzocdrusoc'h e teu da vezañ ar c'hroc'hen o kas da gudennoù [[aknebog]] gwall alies.
 
==Kemmoù er baotred==
[[Restr:Tanner scale-male.svg|thumb|<center>Diorroadur ar baotred</center>]]
===Organoù Ardivink-genel===
Kemm fizikel kentañ ar gaezouriezh er baotred eo kresk an [[divgell]] peurliesañ. Kregiñ a ra an divgell da greskiñ adal ma vez ganet ur paotr, o kreskiñ buanoc'h-buanañ da vare ar gaezouriezh en un doare splann e-pad ur 6c'hwec'h vloaz bennak. Gant an divgell e vez produetkenderc'het [[sper]] hag [[hormonoù]] (an [[testosteron]] dreist-holl).
 
Mont war gresk a ra ar [[kalc'h|c'halc'h]] tamm-ha-tamm adal ma vez tizhet e bevar bloaz gant ur paotr betek ar gaezouregezh. Un nebeutnebeud mizioù goude ma krog an [[Kell (organ-genel)|divgell]] da greskiñ e krog ivez ar c'halc'h da vont war hiraat ha war devaat. Kenderc'hel da greskiñ ra betek an 18 vloaz mui-pe-vui.<br />
===Organoù genel===
Aliesoc'h ivez e tihod, gwall alies hep tamm kontroll ebet, ha gouest e teuer da vezañ da strinkañ [[sper]], a-wechoù ivez hep ma vefe klasket ober gant hini pe hini hag alies a-walacwalc'h diouzh an noz pa vezer o kousket. Er penn-kentañ n'eo ket gwall stank ar sper produet gant an divgell.
Kemm fizikel kentañ ar gaezouriezh er baotred eo kresk an divgell peurliesañ. Kregiñ a ra an divgell adal ma vez ganet ur paotr, o kreskiñ buanoc'h-buanañ da vare ar gaezouriezh en un doare splann e-pad ur 6 vloaz bennak. Gant an divgell e vez produet [[sper]] hag [[hormonoù]].
 
Mont war gresk a ra ar c'halc'h tamm-ha-tamm adal ma vez tizhet e bevar bloaz gant ur paotr betek ar gaezouregezh. Un nebeut mizioù goude ma krog an [[Kell (organ-genel)|divgell]] da greskiñ e krog ivez ar c'halc'h da vont war hiraat ha war devaat. Kenderc'hel da greskiñ ra betek an 18 vloaz mui-pe-vui.
Aliesoc'h ivez e tihod, gwall alies hep tamm kontroll ebet, ha gouest e teuer da vezañ da strinkañ [[sper]], a-wechoù ivez hep ma vefe klasket ober gant hini pe hini hag alies a-walac'h diouzh an noz pa vezer o kousket. Er penn-kentañ n'eo ket gwall stank ar sper produet gant an divgell.
 
===Kaezour (blev moudennek)===
Alies e teu war wel ar c'haezour nebeut goude ma krog an organoù genel da greskiñ, peurliesañ tro-dro d'ar c'halc'h da gentañ-penn. Kreskiñ a ra war-lerc'h stankoc'h-stankañ war an divc'hardivhar ha betek ar [[begel]].<br />
 
Gwelet a vez blev o kregiñ da greskiñ dindan an divgazel, tro-dro d'ar [[fraezh]], war an diweuz, ar groñj hag an divjod.
 
===Ar vouezh===
Abalamour d'an [[androgen|androgenoù]] ec'h a war vrasaat an [[KornailhennKorzailhenn|gornailhenngorzailhenn]] ken hini ar botred hagha hini ar vercmerc'hed. Er baotred avat e kresk kalz muioc'h ha kemmañ a ra ar vouezh o vont war izelaatvoutaat. Er penn-kenatñkentañ e c'hell kemmañ ar vouezh kemmañ a-daol -trumm o vont war izelaatvoutaat ha neuze o pignat skiltrus.
 
===Ment===
Ne gresk ket ar baotred na ken buan na ken a-bred evit ar merc'hed dre vras, met padout a ra pelloc'h. Peurliesañ e krog korf ar boatredbaotred da vont war vrasaat 9nav miz bennak goude ma krog an divgell da greskiñ, ha kreskiñ a ra buanoc'h-buanañ ar c'horf tro-dro da daou vloaz gouidegoude ma krogaskrog ar gaezouregezh.
 
===Stumm ar c'horf===
Da diwezh prantad ar gaezouregezh e teu [[Askorn|eskern]] ar botredbaotred da vezañ pounenerocpounneroc'h ha gant div wezh muicmuioc'h a danvezennzanvezenn [[Kigenn|gigennek]]. Kregiñ a ra ar c'higennoù da gregiñ da vat da diwezh aran prosezargerzh tamm-ha-tamm.
 
===Kemmoù all===
Dre efed an [[Hormon|hormonoù]] e teu dakemmoù gemme c'hwezh an dour-c'hwezhhwez, ha druzocdrusoc'h e teu da vezañ ar c'hroc'hen da vezañ, o kas da gudennoù [[aknebog]] gwall alies.
 
===Kresk an divronn er baotred===
Abalamour d'an [[estradiol]] e c'hell kreskiñ ivez divronn ar baotred kreskiñ ivez da varevezh ar gaezouregezh, ma reer [[ginecomastiaginekomastia]] outañ. Peurliesañ ne greskont ket kalz ha mont a reont war vihanaat en-dro da diwezh ar gaezouriezh. Gwezhoù allGwezhioù all avat, alies abalamour d'un devder betek re[[teuc'hder]], e c'hell ment an divronn dont da vezañ ur gudenn ment an divronn hag e c'hell bezañ oberataet, dres evel ma teu war wel kalz a varvbarv war ar merc'hed.
 
==ArAn prosezargerzh neuronel hag hormonel==
Kregiñ a ra ar c'hemmoù neuronel hag hormonel etre 1-2 vloaz a-raok ma krog ar c'hemmoù a c'heller gwelet er c'horf.
 
Kregiñ a ra ar c'hemmoù neuronel hag hormonel etre 1-2 vloaz a-raok ma krog ar c'hemmoù a c'heller gwelet er c'horf.
 
{{Porched revelezh}}
 
[[Rummad: engehentañEngehentañ]]
[[Rummad:Revelezh]]