Korf-egor : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Astenn |
|||
Linenn 1:
<!--Skramm 1280 x 1024-->
[[Restr:Crab Nebula.jpg|thumb|<center>Nivlenn ar C'hrank (M 1)</center><center><small>''Luc'h. Teleskop-egor Hubble (2005)</small></center>]]
Ur '''c'horf-egor''' zo ur [[planedenn|blanedenn]], ul [[loarenn]] a dro tro-dro d'ur blanedenn, ur [[steredenn]], pe c'hoazh un [[asteroidenn]].<br />
Pa vez meur a gorf-egor bodet en ul lec'h en [[egor]] e stummont [[galaksienn]]où, [[steredeg]]où, [[gronnad stered|gronnadoù stered]] ha [[Nivlenn c'halaksiel|nivlennoù galaksiel]] ivez.
Er pennad-mañ e kavor ur roll eus ar c'horfoù-egor anavezetañ ; un toullad mat anezho a c'haller arsellet pa vez du ha digoumoul an noz, gant al lagad, gevellunedoù pr un teleskop bihan. Ne gavor ket avat korfoù-egor [[koskoriad an Heol]], a c'haller gouzout hiroc'h diwar o fenn er pennadoù a zo gouestlet dezho.
== Steredegoù ==
* ''Gwelit ivez :'' [[Steredeg]].
Setu amañ roll an 88 steredeg a zo anavezet gant [[Unaniezh Steredoniel Etrebroadel]]. <ref>[http://www.iau.org/ ''IAU''] {{en}}</ref>
Dindan anv latin pep steredeg e kavor e [[Genitivel (Troad)|droad genitivel]], a vez arveret evit envel ar steredennoù a zo er steredeg.<br />
Da skouer : er steredeg ''Centaurus'' (Cen) emañ ar steredenn anvet ''Toliman'', a anver ''Alpha Centauri'' ivez, a verraer en ''α Cen''.
{| class="wikitable sortable"
|-
! !! Anv latin !! Troidigezh<ref>[http://www.lexilogos.com/latin/gaffiot.php?p=0 Geriadur Gaffiot (1934)] {{la}} {{fr}}</ref> !! ''Talabao'' 8<ref>Yanna Seubil-Kernaodour (1988), ''Kantreadenn dre ar Stergann'', Kazetenn ''Talabao'' niv. 8 (Meurzh/Ebrel 1988), An Here {{br}}</ref> !! ''Loargann''<ref>''Kartenn an oabl – Hantervoul Norzh'', Kevredigezh Steredoniezh Kerne "Loargann'', Kemper {{br}} – [http://loargann.info/ ''Loar Gann''] {{fr}}</ref> !! DFBMM<ref>Martial Ménard (2012), ''Dictionnaire français-breton'', Palantines, ISBN 978-2-35678-069-0 {{fr}} {{br}}</ref>
|-
| align="center" | [[Restr:Andromeda constellation map.svg|100px]] || '''''Andromeda''''' (And)<br />''andromedae'' || ([[Andromeda]]) || Eselt || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Antlia constellation map.svg|100px]] || '''''Antlia''''' (Ant)<br />''antliae'' || "Pomp" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Apus constellation map.svg|100px]] || '''''Apus''''' (Aps)<br />''apodis'' || "Gwennili" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Aquarius constellation map.svg|100px]] || '''''Aquarius''''' (Aqr)<br />''aquarii'' || "Douger dour" || Hoc'h<br />Skuilher Dour (ar) || Skuilher-Dour || Skuilher-dour (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Aquila constellation map.svg|100px]] ||'''''Aquila''''' (Aql)<br />''aquilae'' || "Erer" || Erer (an) || Erer || Erer (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Ara constellation map.svg|100px]] || '''''Ara''''' (Ara)<br />''arae'' || "Aoter" || — || — || Aoter (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Aries constellation map.svg|100px]] || '''''Aries''''' (Ari)<br />''arietis'' || "Maout" || Tourzh (an) || Tourz || Tourz (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Auriga constellation map.svg|100px]] || '''''Auriga''''' (Aur)<br />''aurigae'' || "Paotr-karr" || — || Toucher || Paotr-karr (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Boötes constellation map.svg|100px]] || '''''Bootes''''' (Boo)<br />''bootis'' || "Bugul" || KerDual<br />KerDudwall || Bugul || —
|-
| align="center" | [[Restr:Caelum constellation map.svg|100px]] || '''''Caelum''''' (Cae)<br />''caeli'' || "Engraver" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Camelopardalis constellation map.svg|100px]] || '''''Camelopardalis''''' (Cam)<br />''camelopardalis'' || "Jirafenn" || Ninian || Jirafenn || Jirafen (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Cancer constellation map.svg|100px]] || '''''Cancer''''' (Cnc)<br />''cancri'' || "Krank" || Gwiz (ar W.)<br />Krank (ar C'h.) || Krank || Krank (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Canes Venatici constellation map.svg|100px]] || '''''Canes Venatici''''' (CVn)<br />''canum venaticorum'' || "Kon-chase" || Kon Hemolc'h || Chas || Chas (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Canis Major constellation map.svg|100px]] || '''''Canis Major''''' (CMa)<br />''canis majoris'' || "Ki bras" || Ki Bras || Ki Bras || Ki Bras (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Canis Minor constellation map.svg|100px]] || '''''Canis Minor''''' (CMi)<br />''canis minoris'' || "Ki bihan" || Ki Bihan || Ki Bihan || Ki Bihan (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Capricornus constellation map.svg|100px]] || '''''Capricornus''''' (Cap)<br />''capricorni'' || "Korn bouc'h" || Bouc'h (ar) || Gavr || Gavr (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Carina constellation map.svg|100px]] || '''''Carina''''' (Car)<br />''carinae'' || "Kof-lestr" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Cassiopeia constellation map.svg|100px]] || '''''Cassiopeia''''' (Cas)<br />''cassiopeiae'' || ([[Kassiopeia]]) || Lez Don || Cassiopeia || —
|-
| align="center" | [[Restr:Centaurus constellation map.svg|100px]] || '''''Centaurus''''' (Cen)<br />''centauri'' || "Den-marc'h" || Denvarc'h (an) || Den-marc'h || Den-marc'h (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Cepheus constellation map.svg|100px]] || '''''Cepheus''''' (Cep)<br />''cephei'' || ([[Kefeüs]]) || Marzhin || Cepheus || —
|-
| align="center" | [[Restr:Cetus constellation map.svg|100px]] || '''''Cetus''''' (Cet)<br />''ceti'' || "Balum" || Morvil || Balum || Balum (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Chamaeleon constellation map.svg|100px]] || '''''Chamaeleon''''' (Cha)<br />''chamaeleontis'' || "Hudc'hlazard" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Circinus constellation map.svg|100px]] || '''''Circinus''''' (Cir)<br />''circini'' || "Kelc'hier" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Columba constellation map.svg|100px]] || '''''Columba''''' (Col)<br />''columbae'' || "Koulm" || — || Koulm || Koulm (ar G.)
|-
| align="center" | [[Restr:Coma Berenices constellation map.svg|100px]] || '''''Coma Berenices''''' (Com)<br />''comae Berenices'' || "Blev Berenis" || Pennad-Blev Heulwenn || Blev Berenice || Blev Berenis
|-
| align="center" | [[Restr:Corona Australis constellation map.svg|100px]] || '''''Corona Australis''''' (CrA)<br />''coronae australis'' || "Kurunenn ar Su" || — || Kurunenn ar Su || Kurunenn ar Su
|-
| align="center" | [[Restr:Corona Borealis constellation map.svg|100px]] || '''''Corona Borealis''''' (CrB)<br />''coronae borealis'' || "Kurunenn an Norzh" || Arc'hanrod || Kurunenn an Norzh || Kurunenn an Norzh
|-
| align="center" | [[Restr:Corvus constellation map.svg|100px]] || '''''Corvus''''' (Crv)<br />''corvi'' || "Bran" || Bran (ar V.) || Bran || Bran (ar V.)
|-
| align="center" | [[Restr:Crater constellation map.svg|100px]] || '''''Crater''''' (Crt)<br />''crateri'' || "Kib" || Grall (ar) || Kib || —
|-
| align="center" | [[Restr:Crux constellation map.svg|100px]] || '''''Crux''''' (Cru)<br />''crucis'' || "Kroaz" || — || — || Kroaz ar Su
|-
| align="center" | [[Restr:Cygnus constellation map.svg|100px]] || '''''Cygnus''''' (Cyg)<br />''cygni'' || "Alarc'h" || Alarc'h (an)<br />Kroaz (ar G.) || Alarc'h || Alarc'h (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Delphinus constellation map.svg|100px]] || '''''Delphinus''''' (Del)<br />''delphini'' || "Delfin" || Morhoc'h || Delfin || Delfin (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Dorado constellation map.svg|100px]] || '''''Dorado''''' (Dor)<br />''doradus'' || "Aouredenn" || — || — || Aouredenn (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Draco constellation map.svg|100px]] || '''''Draco''''' (Dra)<br />''draconis'' || "Aerouant" || Dragon (an) || — || Dragon (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Equuleus constellation map.svg|100px]] || '''''Equuleus''''' (Equ)<br />''equulei'' || "Ebeul" || Ebeul an) || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Eridanus constellation map.svg|100px]] || '''''Eridanus''''' (Eri)<br />''eridani'' || (ar stêr [[Po]]) || Stêr (ar) || Stêr Eridan ||
|-
| align="center" | [[Restr:Fornax constellation map.svg|100px]] || '''''Fornax''''' (For)<br />''fornacis'' || "Fornell" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Gemini constellation map.svg|100px]] || '''''Gemini''''' (Gem)<br />''geminorum'' || "Gevelled" || Gevelled (ar C'h.)<br />Kazeg (ar G.) || Gevelled || Gevelled (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Grus constellation map.svg|100px]] || '''''Grus''''' (Gru)<br />''gruis'' || "Garan" || — || — || Garan (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Hercules constellation map.svg|100px]] || '''''Hercules''''' (Her)<br />''herculis'' || ([[Herakles]]) || Keur (ar C'h.) || Harkul || —
|-
| align="center" | [[Restr:Horologium constellation map.svg|100px]] || '''''Horologium''''' (Hor)<br />''horologii'' || "Horolaj" || — || — || Horolaj (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Hydra constellation map.svg|100px]] || '''''Hydra''''' (Hya)<br />''hydrae'' || "Aerouantez" || Aerouant || Parez Aerouant || Aerouantez (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Hydrus constellation map.svg|100px]] || '''''Hydrus''''' (Hyi)<br />''hydri'' || "Aerouant" || — || — || Aerouant (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Indus constellation map.svg|100px]] || '''''Indus''''' (Ind)<br />''indi'' || "Indian" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Lacerta constellation map.svg|100px]] || '''''Lacerta''''' (Lac)<br />''lacertae'' || "Glazard" || Glazard (ar) || Glazard || Glazard (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Leo constellation map.svg|100px]] || '''''Leo''''' (Leo)<br />''leonis'' || "Leon" || Lev<br />Leon<br />Morgazh || Leon || Leon (al)
|-
| align="center" | [[Restr:Leo Minor constellation map.svg|100px]] || '''''Leo Minor''''' (LMi)<br />''leonis minoris'' || "Leon bihan" || Kolen Kazh (ar C'h.) || Leon Bihan || Leon Bihan (al)
|-
| align="center" | [[Restr:Lepus constellation map.svg|100px]] || '''''Lepus''''' (Lep)<br />''leporis'' || "Gad" || Kammed Heulwenn || Gad || —
|-
| align="center" | [[Restr:Libra constellation map.svg|100px]] || '''''Libra''''' (Lib)<br />''librae'' || "Mentel" || Mentel (ar V.) || Balañsoù || Mentel (ar V.)
|-
| align="center" | [[Restr:Lupus constellation map.svg|100px]] || '''''Lupus''''' (Lup)<br />''lupi'' || "Bleiz" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Lynx constellation map.svg|100px]] || '''''Lynx''''' (Lyn)<br />''lyncis'' || "Lins" || Liñs || Liñs || Lins
|-
| align="center" | [[Restr:Lyra constellation map.svg|100px]] || '''''Lyra''''' (Lyr)<br />''lyrae'' || "Lourenn" || Telenn (an D.) || Lourenn || Lourenn (al)
|-
| align="center" | [[Restr:Mensa constellation map.svg|100px]] || '''''Mensa''''' (Men)<br />''mensae'' || "Taol" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Microscopium constellation map.svg|100px]] || '''''Microscopium''''' (Mic)<br />''microscopii'' || "Mikroskop" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Monoceros constellation map.svg|100px]] || '''''Monoceros''''' (Mon)<br />''monocerotis'' || "Unkorneg" || Unkorneg (an) || Unkorneg || Unkorneg (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Musca constellation map.svg|100px]] || '''''Musca''''' (Mus)<br />''muscae'' || "Kelienenn" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Norma constellation map.svg|100px]] || '''''Norma''''' (Nor)<br />''normae'' || "Reolenn" || — || — || Skouer (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Octans constellation map.svg|100px]] || '''''Octans''''' (Oct)<br />''octantis'' || "Oktant" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Ophiuchus constellation map.svg|100px]] || '''''Ophiuchus''''' (Oph)<br />''ophiuchi'' || "Naeretaer" || Naerataer<br />Peredur || Naerataer || Naeretaer (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Orion constellation map.svg|100px]] || '''''Orion''''' (Ori)<br />''orionis'' || ([[Orion]]) || Kastell (ar C'h.)<br />Ri (ar)<br />Roue (ar) || Orion || —
|-
| align="center" | [[Restr:Pavo constellation map.svg|100px]] || '''''Pavo''''' (Pav)<br />''pavonis'' || "Paun" || — || — || Paun (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Pegasus constellation map.svg|100px]] || '''''Pegasus''''' (Peg)<br />''pegasi'' || ([[Pegasos]]) || Marc'h || Marc'h Askellek || —
|-
| align="center" | [[Restr:Perseus constellation map.svg|100px]] || '''''Perseus''''' (Per)<br />''persei'' || ([[Perseüs]]) || Drestan || Perseus || —
|-
| align="center" | [[Restr:Phoenix constellation map.svg|100px]] || '''''Phœnix''''' (Phe)<br />''phoenicis'' || "Fenis" || — || — || Fenis (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Pictor constellation map.svg|100px]] || '''''Pictor''''' (Pic)<br />''pictoris'' || "Livour" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Pisces constellation map.svg|100px]] || '''''Pisces''''' (Psc)<br />''piscium'' || "Pesked" || Eoged (an) || Pesked || Pesked (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Piscis Austrinus constellation map.svg|100px]] || '''''Piscis Austrinus''''' (PsA)<br />''piscis austrini'' || "Pesk ar Su" || Roue Pesketaer (ar) || Pesk ar Su || —
|-
| align="center" | [[Restr:Puppis constellation map.svg|100px]] || '''''Puppis''''' (Pup)<br />''puppis'' || "Aros" || Aros (an) || Aros || Aros (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Pyxis constellation map.svg|100px]] || '''''Pyxis''''' (Pyx)<br />''pyxidis'' || "Koufrig" || — || Kompaz Martolod || Kompaz Martolod (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Reticulum constellation map.svg|100px]] || '''''Reticulum''''' (Ret)<br />''reticuli'' || "Rouedenn" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Sagitta constellation map.svg|100px]] || '''''Sagitta''''' (Sge)<br />''sagittae'' || "Saezh" || Bir (ar) || Saezh || Saezh (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Sagittarius constellation map.svg|100px]] || '''''Sagittarius''''' (Sgr)<br />''sagittarii'' || "Gwareger" || Gwareger (ar) || Saezhataer || Saezhataer (ar)
|-
| align="center" | [[Restr:Scorpius constellation map.svg|100px]] || '''''Scorpius''''' (Sco)<br />''scorpii'' || "Krug" || Krug (ar G.) || Krug || Krug (ar G.)
|-
| align="center" | [[Restr:Sculptor constellation map.svg|100px]] || '''''Sculptor''''' (Scl)<br />''sculptoris'' || "Kizeller" || Kizeller (ar C'h.) || — || Kizeller (ar C'h.)
|-
| align="center" | [[Restr:Scutum constellation map.svg|100px]] || '''''Scutum''''' (Sct)<br />''scuti'' || "Skoed" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Serpens constellation map.svg|100px]] || '''''Serpens''''' (Ser)<br />''serpentis'' || "Naer" || Naer || Naer || Naer (an)
|-
| align="center" | [[Restr:Sextans constellation map.svg|100px]] || '''''Sextans''''' (Sex)<br />''sextantis'' || "C'hwedant" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Taurus constellation map.svg|100px]] || '''''Taurus''''' (Tau)<br />''tauri'' || "Tarv" || Maen-Forn (ar)<br />Tarv (an) || Tarv || Tarv (an)
|-
|align="center" | [[Restr:Telescopium constellation map.svg|100px]] || '''''Telescopium''''' (Tel)<br />''telescopii'' || "Teleskop" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Triangulum constellation map.svg|100px]] || '''''Triangulum''''' (Tri)<br />''trianguli'' || "Tric'horn" || Tric'horn (an) || Tric'horn an Norzh || Tric'horn an Norzh
|-
| align="center" | [[Restr:Triangulum Australe constellation map.svg|100px]] || '''''Triangulum Australe''''' (TrA)<br />''trianguli australis'' || "Tric'horn ar Su" || — || — || Tric'horn ar Su
|-
| align="center" | [[Restr:Tucana constellation map.svg|100px]] || '''''Tucana''''' (Tuc)<br />''tucanae'' || "Toukan" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Ursa Major constellation map.svg|100px]] || '''''Ursa Major''''' (UMa)<br />''ursae majoris'' || "Arzhez vras" || Karr Arzhur<br />Karr (Kamm) Bras<br />Lost Arar<br />Seizh Ejen (ar) || Kastell Karr Kamm Bras || Arzh Bras (an) <ref>Un tamm anezhañ o vout anvet "Ar C'harr kamm Bras", "Karr Arzhur", "Ar Seizh Ejen Arat", "Al Lost Arar".</ref>
|-
| align="center" | [[Restr:Ursa Minor constellation map.svg|100px]] || '''''Ursa Minor''''' (UMi)<br />''ursae minoris'' || "Arzhez vihan" || Karr Ahez<br />Karr (Kamm) Bihan || Kastell Karr Kamm Bihan || Arzh Bihan (an) <ref>Un tamm anezhañ o vout anvet "Ar C'harr kamm Bihan".</ref>
|-
| align="center" | [[Restr:Vela constellation map.svg|100px]] || '''''Vela''''' (Vel)<br />''velorum'' || "Gouelioù (ur vag)" || — || — || –
|-
| align="center" | [[Restr:Virgo constellation map.svg|100px]] || '''''Virgo''''' (Vir)<br />''virginis'' || "Gwerc'hez" || Gwerc'hez (ar W.) || Gwerc'hez || Gwerc'hez (ar W.)
|-
| align="center" | [[Restr:Volans constellation map.svg|100px]] || ''[Piscis]'' '''''Volans''''' (Vol)<br />''volantis'' || "Pesk-nij" || — || — || —
|-
| align="center" | [[Restr:Vulpecula constellation map.svg|100px]] || '''''Vulpecula''''' (Vul)<br />''vulpeculae'' || "Louarnig" || Louarn (al) || — || Louarnig (al)
|-
|}
== Steredennoù ==
* ''Gwelit ivez :'' [[Steredenn]]
[[Restr:Ursa Minor constellation map.png|thumb|<center>Ar steredeg ''Ursa Minor'' (UMi)</center><center><small>[[Steredenn an Norzh]] eo ''Polaris''</small></center>]]
Lod steredennoù zo bet badeziet, evel ''Toliman / α Centauri'', lod arall n'o deus anv divoutin ebet : dre lizherennoù pe sifroù e vezont anvet.<br />
Zoken pa 'z int bet badeziet o devez ar steredennoù un anv arall, gant ul lizherenn [[gresianeg|c'hresianeg]] a lakaer dirak berradur anv ar steredeg m'emaint.<br />
Da skouer, er steredeg ''Ursa Minor'' (UMi) emañ ar steredenn ''Polaris'', a anver ''Alpha Ursa Minoris'' (α UMi).
;''Al lizherennoù gresianek :''
<center>
'''α''' ''alpha'', '''β''' ''bêta'', '''γ''' ''gamma'', '''δ''' ''delta'', '''ε''' ''epsilon'', '''ζ''' ''dzêta'', '''η''' ''êta'', '''θ''' ''thêta'', '''ι''' ''iota'', '''κ''' ''kappa'', '''λ''' ''lambda'', '''μ''' ''mu'',<br />'''ν''' ''nu'', '''ξ''' ''ksi'', '''ο''' ''omicron'', '''π''' ''pi'', '''ρ''' ''rhô'', '''σ''' ''sigma'', '''τ''' ''tau'', '''υ''' ''upsilon'', '''φ''' ''phi'', '''χ''' ''khi'', '''ψ''' ''psi'', '''ω''' ''omega''.
</center>
=== Steredennoù a zo bet roet un anv divoutin dezho ===
{|
|- bgcolor="#e6e6e6"
| colspan="3" | <dd>'''Alc'hwez :'''<br />
<dd>'''A''' = steredenn argemmus ha steredennoù doubl fallaennaouek<br />
<dd>'''D''' = stederenn doubl ha lies<br />
<dd>'''G''' = goursteredenn ruz<br />
<dd>'''Kr''' = korrsteredenn ruz (un elfenn eus ur steredenn '''D''')<br />
<dd>'''Kw''' = korrsteredenn wenn (un elfenn eus ur steredenn '''D''')
|- valign="top"
|
{| class="wikitable sortable"
|-
! Doare !! Anv !! Berr.
|-
| || '''''Acamar''''' || θ Eri
|-
| || '''''Achernar''''' || α Eri
|-
| '''D''' || '''''Acrux''''' || α Cru
|-
| || '''''Acubens''''' || α Cnc
|-
| || '''''Adara''''' || ε CMa
|-
| || '''''Adhafera''''' || ζ Leo
|-
| || '''''Agena''''' || β Cen
|-
| '''D''' || '''''Akrab''''' || β Sco
|-
| '''D''' || '''''Alamak''''' || γ And
|-
| '''D''' || '''''Albireo''''' || β Cyg
|-
| || '''''Alchita''''' || α Crv
|-
| || '''''Alcor''''' || 80 UMa
|-
| || '''''Alcyone''''' || η Tau
|-
| || '''''Aldebaran''''' || α Tau
|-
| || '''''Alderamin''''' || α Cep
|-
| || '''''Alfard''''' || α Hya
|-
| || '''''Algenib''''' || γ Peg
|-
| || '''''Algenib''''' || α Per
|-
| '''D''' || '''''Algieba''''' || γ Leo
|-
| || '''''Algiedi''''' || δ Cap
|-
| '''A''' || '''''Algol''''' || β Per
|-
| || '''''Algorab''''' || δ Crv
|-
| || '''''Alioth''''' || ε UMa
|-
| || '''''Alkalurops''''' || μ Boo
|-
| || '''''Alkes''''' || α Crt
|-
| || '''''Alnilam''''' || ε Ori
|-
| '''D''' || '''''Alnitak''''' || ζ Ori
|-
| || '''''Alrami''''' || α Sgr
|-
| '''D''' || '''''Al Rischa''''' || α Psc
|-
| || '''''Alshain''''' || β Aql
|-
| || '''''Alsuhail''''' || λ Vel
|-
| || '''''Altair''''' || α Aq
|-
| || '''''Aludra''''' || η CMa
|-
| || '''''Alwaid''''' || β Dra
|-
| '''D''' || '''''Alya''''' || θ Ser
|-
| || '''''Ancha''''' || θ Aqr
|-
| '''G''' || '''''Antares''''' || α Sco
|-
| || '''''Arcturus''''' || α Boo
|-
| || '''''Arkab Posterior''''' || β<sub>2</sub> Sgr
|-
| || '''''Arkab Prior''''' || β<sub>1</sub> Sgr
|-
| || '''''Asellus Australis''''' || δ Cnc
|-
| || '''''Asellus Borealis''''' || γ Cnc
|-
| || '''''Asterion''''' || β CVn
|-
| || '''''Asterope''''' || 21 Tau
|-
| '''A''' || '''''Astre Grenat''''' || μ Cep
|-
| || '''''Atiks''''' || ο Per
|-
| || '''''Atlas''''' || 27 Tau
|-
| || '''''Azelfafage''''' || Π<sub>1</sub> Cyg
|-
| || '''''Azha''''' || η Eri
|-
| || '''''Baten Kaitos''''' || ζ Cet
|-
| || '''''Beid''''' || ο<sub>1</sub> Eri
|-
| || '''''Bellatrix''''' || γ Ori
|-
| || '''''Benetnash''''' || η UMa
|-
| '''G''' || '''''Betelgeuse''''' ||
|-
| || '''''Botein''''' || δ Ari
|-
| || '''''Canopus''''' || α Ari
|-
| || '''''Capella''''' || α Aur
|-
| || '''''Caph''''' || β Cas
|-
| '''D, Kr''' || '''''Castor''''' || α Gem
|-
| || '''''Celaeno''''' || 16 Tau
|-
| '''A''' || '''''Cih''''' || γ Cas
|-
| '''D''' || '''''Cor Caroli''''' || α CVn
|-
| || '''''Coxa''''' || θ Leo
|-
| || '''''Cursa''''' || β Eri
|-
|}
|
{| class="wikitable sortable"
|-
! Doare !! Anv !! Berr.
|-
| || '''''Dabih''''' || β Cap
|-
| || '''''Deneb''''' || α Cyg
|-
| || '''''Deneb Kaitos''''' || β Cet
|-
| || '''''Deneb Okab''''' || δ Aql
|-
| || '''''Denebola''''' || β Leo
|-
| '''D''' || '''''Diadem''''' || α Com
|-
| || '''''Dschubba''''' || δ Sco
|-
| || '''''Dubhe''''' || α UMa
|-
| || '''''Electra''''' || 17 Tau
|-
| || '''''Enif''''' || ε Peg
|-
| '''A, G''' || '''''Erakis''''' || μ Cep
|-
| || '''''Etamin''''' || γ Dra
|-
| || '''''Fomalhaut''''' || α PsA
|-
| || '''''Furud''''' || ζ CMa
|-
| || '''''Gemma''''' || α CrB
|-
| || '''''Gianfar''''' || λ Dra
|-
| || '''''Gienah''''' || ε Cyg
|-
| || '''''Gomeisa''''' || β Cmi
|-
| '''D''' || '''''Grafias''''' || ζ Sco
|-
| '''D''' || '''''Gredi''''' || α Cap
|-
| || '''''Grumium''''' || ξ Dra
|-
| || '''''Hamal''''' || α Ari
|-
| || '''''Haris''''' || γ Boo
|-
| || '''''Heka''''' || λ Ori
|-
| || '''''Heze''''' || ζ Vir
|-
| '''D''' || '''''Izar''''' || ε Boo
|-
| || '''''Kajam''''' || ω Her
|-
| || '''''Kaus Australis''''' || ε Sgr
|-
| || '''''Kaus Borealis''''' || λ Sgr
|-
| || '''''Kaus Medius''''' || δ Sgr
|-
| || '''''Kelb Alrai''''' || β Oph
|-
| || '''''Kochab''''' || β UMi
|-
| || '''''Kraz''''' || β Crv
|-
| || '''''Ksora''''' || δ Cas
|-
| '''D''' || '''''Kuma''''' || ν Dra
|-
| '''D''' || '''''Lesath''''' || ν Sco
|-
| || '''''Maasym''''' || λ Her
|-
| || '''''Maia''''' || 20 Tau
|-
| || '''''Markab''''' || α Peg
|-
| || '''''Matar''''' || η Peg
|-
| || '''''Megrez''''' || δ UMa
|-
| || '''''Menkar''''' || α Cet
|-
| || '''''Menkhib''''' || ζ Per
|-
| || '''''Merak''''' || β UMa
|-
| || '''''Merope''''' || 23 Tau
|-
| '''D''' || '''''Mesarthim''''' || γ Ari
|-
| || '''''Metallah''''' || α Tri
|-
| || '''''Miaplacidus''''' || β Car
|-
| || '''''Minelaruva''''' || δ Vir
|-
| || '''''Minkar''''' || ε Crv
|-
| || '''''Mintaka''''' || δ Ori
|-
| '''A, G''' || '''''Mira''''' || ο Cet
|-
| || '''''Mirach''''' || β And
|-
| || '''''Miram''''' || η Per
|-
| || '''''Mirzam''''' || β CMa
|-
| || '''''Misam''''' || κ Per
|-
| || '''''Mizar''''' || ζ UMa
|-
| || '''''Mufrid''''' || η Boo
|-
| || '''''Muliphein''''' || γ CMa
|-
| || '''''Naos''''' || ζ Pup
|-
| || '''''Nash''''' || γ Sgr
|-
| || '''''Nath''''' || β Tau
|-
| || '''''Nekkar''''' || β Boo
|-
| || '''''Nunki''''' || σ Sgr
|}
|
{| class="wikitable sortable"
|-
! Doare !! Anv !! Berr.
|-
| || '''''Peacock''''' || α Pav
|-
| || '''''Phekda''''' || γ UMa
|-
| || '''''Pherkad''''' || γ UMi
|-
| || '''''Pleione''''' || 28 Tau
|- bgcolor=#ffd39b
| || <u>'''''[[Steredenn an Norzh|Polaris]]'''''</u> || '''α UMi'''</span>
|-
| || '''''Pollux''''' || β Gem
|-
| '''D''' || '''''Porrima''''' || γ Vir
|-
| '''D, Kw''' || '''''Procyon''''' || α CMi
|-
| '''Kr''' || '''''Proxima Centauri''''' || (Cen)
|-
| || '''''Rana''''' || δ Eri
|-
| || '''''Ras Algeti''''' || α Her
|-
| || '''''Ras Alhague''''' || α Oph
|-
| || '''''Ras Elased Australis''''' || ε Leo
|-
| || '''''Ras Elased Borealis''''' || μ Leo
|-
| || '''''Reda''''' || γ Aql
|-
| || '''''Regulus''''' || α Leo
|-
| || '''''Rigel''''' || β Ori
|-
| || '''''Rotanev''''' || β Del
|-
| || '''''Rutilicus''''' || β Her
|-
| || '''''Sabik''''' || η Oph
|-
| || '''''Sadalachbia''''' || γ Aqr
|-
| || '''''Sadalmelek''''' || α Aqr
|-
| || '''''Sadalsud''''' || β Aqr
|-
| || '''''Sadir''''' || γ Cyg
|-
| || '''''Saiph''''' || κ Ori
|-
| || '''''Sarin''''' || δ Her
|-
| || '''''Sceptrum''''' || 53 Eri
|-
| '''A, G''' || '''''Scheat''''' || β Peg
|-
| || '''''Schedir''''' || α Cas
|-
| || '''''Segin''''' || ε Cas
|-
| || '''''Sham''''' || α Sge
|-
| || '''''Shaula''''' || λ Sco
|-
| '''A''' || '''''Sheliak''''' || β Lyr
|-
| || '''''Sheratan''''' || β Ari
|-
| '''D, Kw''' || '''''Sirius''''' || α CMa
|-
| || '''''Sirrah''''' || δ And
|-
| || '''''Skat''''' || β Aqr
|-
| || '''''Spica''''' || α Vir
|-
| || '''''Subra''''' || ο Leo
|-
| || '''''Sulaphat''''' || γ Lyr
|-
| || '''''Svalocin''''' || α Del
|-
| || '''''Tabit''''' || Π<sub>3</sub> Ori
|-
| || '''''Taygeta''''' || 19 Tau
|-
| || '''''Theemin''''' || ν<sub>2</sub> Eri
|-
| || '''''Thuban''''' || α Dra
|-
| '''D''' || '''''Toliman''''' || α Cen
|-
| '''D''' || '''''Trapez''''' || θ Ori
|-
| || '''''Tureis''''' || ι Car
|-
| || '''''Unuk Elhaia''''' || α Ser
|-
| '''Kw''' || '''''Van Maanen''''' || (Psc)
|-
| || '''''Vega''''' || α Lyr
|-
| '''Kr''' || '''''Velox Barnardi''''' || (Oph)
|-
| || '''''Vindemiatrix''''' || ε Vir
|-
| || '''''Wezen''''' || δ CMa
|-
| || '''''Yed Posterior''''' || ε Oph
|-
| || '''''Yed Prior''''' || δ Oph
|-
| || '''''Zaurak''''' || γ Eri
|-
| || '''''Zavijah''''' || β Vir
|-
| || '''''Zibal''''' || ζ Eri
|-
| || '''''Zosma''''' || δ Leo
|-
| || '''''Zuben el Akrab''''' || γ Lyr
|-
| || '''''Zuben el Genubi''''' || α Lib
|-
| || '''''Zuben el Schemali''''' || β Lib
|-
|}
|-
|}
=== Steredennoù a zo bet anvet dre lizherennoù pe sifroù hepken ===
{|
|- valign="top"
|
{| class="wikitable sortable"
|-
! Doare !! Anv !! Berr.
|-
| '''D''' || '''''Beta Monocerotis''''' || β Mon
|-
| '''D''' || '''''Beta Tucanae''''' || β Tuc
|-
| '''D''' || '''''gamma Delfini''''' || γ Del
|-
| '''D''' || '''''gamma Velorum''''' || γ Vel
|-
| '''A, G''' || '''''Delta Cephei''''' || δ Vel
|-
| '''A, G''' || '''''Epsilon Aurigae''''' || ε Aur
|-
| || '''''Epsilon Eridani''''' || ε Eri
|-
| '''D''' || '''''Epsilon Lyrae''''' || ε Lyr
|-
| '''D''' || '''''Zeta Aquarii''''' || ζ Aqr
|-
| '''D''' || '''''Zeta Cancri''''' || ζ Cnc
|-
|}
|
{| class="wikitable sortable"
|-
! Doare !! Anv !! Berr.
|-
| '''D''' || '''''Zeta Piscium''''' || ζ Psc
|-
| '''A''' || '''''Eta Aquilae''''' || η Aql
|-
| '''A''' || '''''Eta Carinae''''' || η Car
|-
| '''D''' || '''''Iota Trianguli''''' || ι Tri
|-
| '''A''' || '''''Lambda Tauri''''' || λ Tau
|-
| '''D, Kr, Kw''' || '''''Omikron 2 Eridani''''' || ο<sub>2</sub> Eri
|-
| '''A''' || '''''Rho Cassiopeiae''''' || ρ Cas
|-
| || '''''Sigma Octantis''''' || σ Oct
|-
| || '''''Tau Ceti''''' || τ Cet
|-
| '''A''' || '''''Khi Cygni''''' || χ Cyg
|-
|}
|
{| class="wikitable sortable"
|-
! Doare !! Anv !! Berr.
|-
| || '''''AE Aurigae''''' || AE Aur
|-
| '''A, G''' || '''''L2 Puppis''''' || L<sub>2</sub> Pup
|-
| || '''''NP 0532''''' <ref>[[Pulsar]] en [[Nivlenn ar C'hrank|M 1]].</ref> || (Tau)
|-
| '''A, G''' || '''''R Aquarii''''' || R Aqu
|-
| || '''''R Coronae Borealis''''' || R CrB
|-
| '''A, G''' || '''''R Hydrae''''' || R Hya
|-
| '''A, G''' || '''''VV Cephei''''' || VV Cep
|-
| '''D''' || '''''61 Cygni''''' || 61 Cyg
|-
| '''D''' || '''''70 Ophiuchi''''' || 70 Oph
|-
|}
|-
|}
== Korfoù-egor hewelus ==
=== Steredennoù ===
{|
|- valign="top"
|
{| class="wikitable"
|+ Steredennoù skedus
| colspan="4" | <small><dd>• Sked manat ur c'horf-oabl eo e ''veurez''.<br />Seul vihanoc'h an niver, seul skedusoc'h ar steredenn.</small>
|-
! Anv !! Berr. !! Meurez !! Lit
|-
| '''''Sirius''''' || α CMa || –1,4 || gwenn
|-
| '''''Arcturus''''' || α Boo || –0,06 || orañjez
|-
| '''''Vega''''' || α Lyr || 0,04 || gwenn
|-
| '''''Capella''''' || α Aur || 0,06 || melen
|-
| '''''Aldebaran''''' || α Tau || 0,86 || orañjez
|-
| '''''Antares''''' || α Sco || 0,92 || melen-ruz
|-
| '''''Betelgeuse''''' || α CMa || 0,2–1,2 || melen-ruz
|-
|}
| rowspan="2" |
{| class="wikitable"
|+ Steredennoù doubl ha lies
| colspan="6" | <small><dd>• Ar c'horn etre ar bannoù gouloù a zo etre lagad an den ha div elfenn eo ar ''c'hornhed''.<br />• 5 [[metr|cm]] eo treuzkiz an teleskop a zo rekis.</small>
|-
! Anv !! Berr. !! Livioù an elfennoù !! Meurezioù !! Kornhed !! Gwelusted
|-
| '''''Mizar''''' + '''''Alcor''''' || ζ UMa + 80 UMa || gwenn o-div || 2,4 + 4,0 || 11,8´ || lagad
|-
| '''''Mizar''''' || ζ UMa || gwenn o-div || 2,4 + 4,0 || 14,4´´ || teleskop
|-
| '''''Gredi''''' || α Cap || gwenn o-div || 3,8 + 4,5 || 6,4´ || lagad
|-
| '''Epsilon Lyrae''' || ε Lyr || gwenn o-div || 4,5 + 4,7 || 3,5´ || lagad
|-
| '''''Albireo''''' || β Cyg || orañjez ha glas || 3,1 + 5,1 || 34,3´´ || gevellunedoù
|-
| '''''Toliman''''' || α Cen || gwenn o-div || 0,0 + 1,2 || 20´´ || teleskop
|-
| '''''Cor Caroli''''' || α CVn || gwenn o-div || 2,9 + 5,6 || 19,6´´ || teleskop
|-
| '''''Trapez''''' || θ Ori || gwenn an holl || 5,4 + 6,8 + 8,0 + 6,3 || 19´´–9´´ || teleskop
|-
| '''''Alamak''''' || γ And || orañjez ha glas-gwer || 2,1 + 5,1 || 10´´ || teleskop
|-
| '''''Mesarthim''''' || γ Ari || gwenn o-div || 4,8 + 4,8 || 7,8´´ || teleskop
|-
| '''''Algieba''''' || γ Leo || orañjez ha melen || 2,1 + 3,4 || 4,7´´ || teleskop
|-
| '''''Acrux''''' || α Cru || gwenn o-div || 1,4 + 1,9 || 4,4´´ || teleskop
|-
|}
|-
|
{| class="wikitable"
|+ Steredennoù argemmus
| colspan="4" | <small><dd>• Ar skalfad etre ar meurez bihanañ hag an hini brasañ<br />eo an ''argemm''.<br />• An niver a zevezhioù ma pad an argemm eo an ''trovezh''.</small>
|-
! Anv !! Berr. !! Argemm !! Trovezh
|-
| || δ Cep || 3,6–4,3 || 5,4
|-
| '''''Astre Grenat''''' || μ Cep || 3,7–5,0 || direol
|-
| '''''Sheliak''''' || β Lyr || 3,4–4,1 || 12,9
|-
| '''''Algol''''' || β Per || 2,1–3,4 || 2,9
|-
| '''''Mira''''' || ο Cet || 3–9 || 231
|-
|}
|-
|}
=== Gronnadoù stered ===
''Gronnad stered'' a reer eus un hollad stered a zo bet ganet a-gevret, hag a zo liammet kenetrezo dre ar [[gravitadur|c'herc'hellerezh]].
:''Digor'' e vez ur gronnad stered pa vez dizingal e stumm ; nebeut a steredennoù zo ennañ, ha yaouank eo ar steredennoù-se peurliesañ ((war-dro 100 milion a vloavezhioù).
:''Boulek'' e vez ur gronnad stered pa vez pellennek e stumm ; milionoù a steredennoù zo enno, an darn vuiañ anezho bodet er c'hreiz ; koshoc'h eget 10 milmilion a vloavezhioù eo lod gronnadoù stered boulek.
* '''M''' = katalog [[Charles Messier|Messier]], bet krouet e [[1774]].
* '''NGC''' = ''[[New General Catalogue|New General Catalogue]] of Nebulae and Clusters of Stars'', bet krouet e [[1888]] ha hizivaet ez-reoliek abaoe.
* "Sked" : ar meurez manat (<sup>m</sup>) evel ma vez gwelet gant un den war an [[Douar (planedenn)|Douar]] eo ; –26,5<sup>m</sup> eo sked an [[Heol]], –12,6 hini al [[Loar|loargann]], ha +30 hini ar c'horfoù-oabl teñvalañ bet arsellet gant an [[teleskop]] [[Hubble (teleskop egorel)|Hubble]].
{|
|- valign="top"
|
{| class="wikitable"
|+ Gronnadoù digor
! Anv(ad) !! Berr. !! Steredeg !! Perzhioù !! Kornventoù !! Gwelusted
|-
| '''''Pleiades''''' || M 45 || ''Taurus'' || ec'hon, skedus-kenañ || 100´ || lagad
|-
| '''Gronnad doubl''' || χ, « h » || ''Perseus'' || skedus-kenañ || 35´ + 35´ || lagad
|-
| '''''Praesepe''''' || M 44 || ''Cancer'' || sked hollek 4,5<sup>m</sup> || 80´ || lagad
|-
| || '''M 35''' || ''Gemini'' || sked hollek 5,5<sup>m</sup> || 30´ || gevellunedoù
|-
| || '''M 7''' || ''Scorpio'' || 50 steredenn 7–11<sup>m</sup> || 60´ || gevellunedoù
|-
| '''''Kappa Crucis''''' || NGC 4755 || ''Crux'' || 50 steredenn 6–10<sup>m</sup> || 10´ || gevellunedoù
|-
| || '''M 11''' || ''Scutum'' || 200 steredenn 11–14<sup>m</sup> || 12´ || gevellunedoù
|-
|}
|
{| class="wikitable"
|+ Gronnadoù boulek
! Anvad !! Steredeg !! Meurez !! Treuzkiz manat !! Gwelusted
|-
| '''M 13''' || ''Hercules'' || 5,7 || 23´ || gevellunedoù
|-
| '''M 5''' || ''Serpens'' || 6,2 || 13´ || gevellunedoù
|-
| '''M 15''' || ''Pegasus'' || 6,5 || 12´ || gevellunedoù
|-
| '''''ω Centauri''''' || ''Centaurus'' || 4 || 30´ || lagad
|-
|}
|-
|}
=== Nivlennoù galaksiel ===
[[Restr:Andromeda Galaxy (with h-alpha).jpg|thumb|300px|<center>Galaksienn Veur Andromeda</center>]]
[[Restr:NGC 3132.jpg|thumb|300px|<center>NGC 3132</center>]]
''Nivlenn c'halaksiel'' a reer eus ur gronnad [[gaz]]où, pe gazoù hag eufl, a zo en egor e diabarzh ur [[galaksienn|c'halaksienn]].
:''Nivlenn blanedennel'' a reer eus ur mell gwiskad gazoù a zo tro-dro d'ur steredenn domm-kenañ. Alies e vez gwelet e stumm ur gantenn, evel ur [[planedenn|blanedenn]], alese an anv.
:''Nivlenn amstrew'' a reer eus un nivlenn pa vez dizingal he stumm.
{| class="wikitable"
|-
! Anv !! Anvad !! Steredeg !! Meurez !! Treuzkiz manat !! Gwelusted
|-
| colspan="6" align="center" | '''''Nivlennoù galaksiel'''''
|-
| '''M 31''' || Galaksienn Veur en Andromeda || ''Andromeda'' || 5 || 160´ x 40´ || lagad
|-
| '''M 51''' || Galaksienn ar C'hon-Hemolc'h || ''Canes Venatici'' || 8 || 10´ || teleskop
|-
| '''M 81''' || || ''Ursa Major'' || 8 || 18´ x 10´ || teleskop
|-
| '''M 83''' || || ''Hydra'' || 8 || 10´ x 8´ || teleskop
|-
| '''''LMC'''''<ref>''Large Magellan Cloud''.</ref> || Koumoulenn Vras Magellan || ''Dorado'' || 1 || 6° || lagad
|-
| '''''SMC'''''<ref>''Small Magellan Cloud''.</ref> || Koumoulenn Vihan Magellan || ''Tucana'' || 1,5 || 3,5° || lagad
|-
| colspan="6" align="center" | '''''Nivlennoù planedennel'''''
|-
| '''M 27''' || "Halter", ''Dumb-Bell'' || ''Vulpecula'' || 8 || 8´ x 5´ || gevellunedoù
|-
| '''M 57''' || Nivlenn walennek || ''Lyra'' || 9 || 80´´ x 60´´ || teleskop
|-
| '''NGC 3132''' || || ''Vela'' || 8 || 84´´ x 52´´ || teleskop
|-
| colspan="6" align="center" | '''''Nivlennoù amstrew'''''
|-
| '''M 42''' || Nivlenn vras || ''Orion'' || 5 || 65´ || lagad
|-
| '''M 8/NGC 6523''' || ''Nebula Laguna'' || ''Sagittarius'' || 5 || 83´ x 40´ || gevellunedoù
|-
| '''M 17''' || ''Omega'' || ''Sagittarius'' || 6 || 45´ x 35´ || gevellunedoù
|-
| '''M 1''' || Nivlenn ar C'hrank <ref>Dismantroù ur ''[[supernova]] eo.''</ref> || ''Taurus'' || 9 || 5´ x 3´ || teleskop
|-
| '''NGC 2070''' || ''Tarentula'' <ref>Un elfenn eus ''LMC'' eo.</ref> || ''Dorado'' || 5 || 20´ || lagad
|-
|}
== Pennadoù kar ==
* [[Koskoriad an Heol]]
== Notennoù ==
<references />
[[Rummad:Steredoniezh]]
| |||