|
'''Svalbard''' a zo un [[enezeg]] e [[Meurvor Arktika]], en norzh da [[Europa]], hanter-hent etre [[Norvegia]] ha [[Pennahel an Norzh]]. Ur strollad [[enez|inizi]] eo, lec’hietlec'hiet etre 74º ha 81º [[ledred]] norzh hag etre 10º ha 32° [[hedred]] reter. Stag eo an enezeg ouzh [[Rouantelezh]] [[Norvegia]]. Teir [[enez]]enn a zo tud o chom warno : [[Spitsbergen]], an hini vrasañ, [[Bjørnøya]] ha [[Hopen]]. [[Longyearbyen]] eo ar [[gêr]] vrasañ hag ar [[kêr-benn|gêr-benn]]. Gant [[Emglev Svalbard]], sinet e [[1920]], e voe anavezet [[riegezh]] Norvegia war an enezeg. Gant [[Feur-emglev Svalbard]] e [[1920]], e teuas da vezañ ul lodenn eus Rouantelezh Norvegia (deuet en he [[kerzh|c'herzh]] e [[1925]]), met bez ez eo c’hoazhc'hoazh unan eus ar pevar [[tiriad|ziriad]] er bed a zo anavezet o statud arbennik gant [[feur-emglev etrebroadel|emglevioù etrebroadel]]. Gwechall e veze anvet an holl enezeg ''Spitsbergen'' (Spitzberg e [[galleg]]) diwar anv an enezenn vrasañ. ''Spitsbergen'' a zo evit "[[pikern|menez pikerniet]]".
== Istor ==
Marteze eoe oa bet dizoletkavet inizi Svalbard gant ar [[Vikinged]] er {{XIIvet kantved}} pa'z eus anv eus ''Svalbard''(= [[ribl]]enn yen) er [[saga]]ioù [[hennorvegeg]], met lod a soñj e c'hell bezañ ur riblenn yen all evel enez [[Jan Mayen]] pe ar [[Greunland]].<br />
En ur doare suroc'h e c'heller tennañ kont eus anar dizoloadenngavadenn graet gant an ergerzher [[Izelvroioù|izelvroat]] [[Wilem Barentz]] e [[1596]]. Er {{XVIIvet}} hahag en {{XVIIIvet kantved}} e voe korvoet Enez Spitsbergen evel un annez etrebroadel evit ar balmumeta ken ez eas da get [[balum]] ar Greunland. Gant listri an Izelvroiz, an [[Danmark|Daned]], [[Breizh-Veur|Breizhveuriz]], ar [[Bro-C'hall|C'hallaoued]] hag anha Norvegiz e voe chaseet ar balumed ha {{formatnum:60000}} anezho gant Izelvroiz hepken.<br />E bae Madalen (Magdalenefjorden), ul lec'h brav-eston e Norzh Enez Spitsbergen, e kaver un toullad bezioù chaseourien balumed hag ur monumant bihan e koun Euskariz marvet eno. Anv Santez [[Madalen]] a vefe bet roet d'ar fjord en o enor.
Ul lec'h evit mont da ergerzhout Arktika eo bet ivez p'emañ e kreiz [[Meurvor Arktika]].<br />
E 1839 un ergerzhadeg skiantel gall renet gant [[Joseph Paul Gaimard]] (1796-1858) a yeas betek ar Svalbard war alar gorvetenn ''La Recherche''. War vourzh al lestr e oa al livour [[Francois Auguste Biard]] (1798-1882) ha danvez e wreg, ar skrivagnerez [[Léonie Thévenot d'Aunet]]. Livet ez eus bet un toullad taolennoù diwar-benn ar Svalbard ha Bro ar [[Sami]] gant [[François Auguste Biard]]. Enbannet eo bet danevell veaj Léonie D'Aunet, ''Voyage d'une femme au Spitzberg'', e ti Hachette e 1855. Roet eo bet anv ''La Recherche'' d'ur fjord war enezenn Spitsbergen (Recherchefjorden war Wedel Jarlsberg Land).
Kalz ergerzherion a loc'has eus [[Ny Alesund]] e daeroù an XXvet kantved ([[Roald Amundsen]],[[Umberto Nobile]], [[Lincoln Ellswoth]], [[an amiral Byrd]] war -du pennahel an Norzh pe pelloc'h. E 1926 e kuitaas aerlestr Amundsen ha Nobile , an ''Norge'', Ny Alesund evit tizhout an [[Alaska]]. Daou vloaz war -lerc'h e klaskas Nobile ober memes beaj gant an ''Italia''. Kollet e voe. Amundsen hag e skipailh a varvas o vont d'e glask. Nobile a voe adkavet goude...
d'e glask. Nobile a voe adkavet goude...
E deroù an {{XXvet kantved}} e krogas [[embregerezh]]ioù eus meur a vro da gleuziañ [[mengleuz glaou|mengleuzioù glaou]]. Gant ar "Feur-emglev o tennañ da Spitsbergen" sinet e 1920 e voe anavezet riegezh Norvegia, met gant gwirioù bevennet. Chom a rae pep a stal gorvoiñ evel m'emaint (mengleuzioù glaou peurvuiañ) ha ne oa ket aotreet da Norvegia da staliañ he [[lu]].<br />
| 