Pedro Iañ Kastilha : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 4:
 
==E vuhez==
Ganet e oa e tour manati Santa María la Real de Las Huelgas, en kêr [[Burgos]]. Mab e oa da [[Alfonso XI]] ha da [[Maria Portugal]]. E vamm a oa merc'h da [[Afonso IV]], [[roue Portugal]], ha savet e voe ganti en [[alcázar Sevilla]], pa veze e dad o vevañ gant e serc'h [[Leonor Núñez de Guzmán‎]].
 
Hervez ar c'hanseller ha kroniker Pero López de Ayala, e oa morlivet e zremm, glas e lagad, ha melen e vlev. Bras e oa (1.83 m) ha kreñv. Kustum e oa da labourat kalz, ha nay e oa gant ar merc'hed. Desket e oa, gwareziñ a rae an arzoù, hag en e yaouankiz e prizie sonerezh ha barzhoniezh.
 
 
==Derou e ren==
Ren a reas adalek Meurzh 1350, pa n'en doa ket tapet e seitek vloaz c'hoazh. EnKaoz amzer-se ea oa becd'he etrezimeziñ arda cJoan, merc'hostezennoùh ada bep[[Edward seurtIII]], a[[roue oa enBro-droSaoz]] d'ar; galloud:war arhe vugalehent enda doaGastilha betavat are rouetreuzas Alfonsokêrioù XIma gantrene ar [[Leonor dear Guzmán[[vosenn]], anen infanteddesped [[Kurunennd'an Aragon|aragonat]],dud kendirviaz arlavare roue,dezhi hagtremen e-biou. vamm,Ma tapas Joan ar rouanezvosenn ha [[Mariama Portugal]]varvas da-heul.
 
En amzer-se e oa bec'h etre ar c'hostezennoù a bep seurt a oa en-dro d'ar galloud: ar vugale en doa bet ar roue Alfonso XI gant [[Leonor de Guzmán]], an infanted [[Kurunenn Aragon|aragonat]], kendirvi ar roue, hag e vamm, ar rouanez [[Maria Portugal]].
 
Da gentañ edo ar galloud gant kostezenn ar rouanez-vamm hag ar Portugalad [[Juan Alfonso de Alburquerque]], a oa bet kelenner dezhi. Hennezh, gant aon rak itrikoù [[serc'h]] kozh ar roue Alfonso, [[Leonor de Guzmán]], a alies ar roue Pedro da vac'hañ e vreudeur, ar c'hont [[Enrique II Kastilha|Enrique de Trastámara]] ha [[Mestr Meur]] [[Urzh Santiago]] [[Fadrique Alfonso de Castilla]], ar pezh a reas d'ar re-se fuloriñ hag emsevel. Koulskoude e voe pardonet gant ar roue nevez, dre ma tostae da [[Sevilla]], d'ar re a oa oc'h ambroug korf e dad ha gant e vamm ez eas d'o arbenn pellik diouzh kêr.
 
War-dro hanter Eost 1350 en em gavas Pedro gwall glañv. Kaoz a oa eus lakaat e genderv da roue war e lerc'h, an infant [[Fernando de Aragón y Castilla]], [[Tortosa|markiz Tortosa]] sobrino da Alfonso XI. Tud all a gave gwell [[Juan Núñez III de Lara|Juan Núñez de Lara]], diskennad eus [[infanted La Cerda]] dre ar baotred, petra bennak m'o devoa embannet dilezel o gwirioù evit kaout domanioù bras en o lec'h, en amzer tad-kozh Pedro, [[Fernando IV Kastilha]]. Digleñvel a reaseure ar roue yaouank avat, ma voe savet ar seziz diwar [[Gibraltar]] hag ehanet ar brezel ouzh [[Al-Andalus]]. Chom a reas Pedro en Sevilla da beurbareañ betek derou 1351.
 
==Bizkaia==
Ar roue, goude, a heskinas Nuño Díaz de Haro, ur bugel tri bloaz, mab da Juan Núñez de Lara ha marvet e dad, evit tennañ digantañ aotouniezh Bizkaia. ne deuas ket a-benn da gregiñ ennañ met kemer a reas douaroù Las Encartaciones, aloubet gant Fernán Pérez de Ayala, tad ar c'hronikour Pero López de Ayala.
 
Mervel a reas Nuño Díaz de Haro ur pennadig goude. Juana de Lara hag Isabel, div c'hoar ar bugelig, <!--a fueronvoe entregadasdroukroet ada PedroBedro. Bizkaia, Lerma ha Lara, conha otraskêrioù villasha ykastilli castillosall, sea incorporaronvoe alstaget dominioouzh realdomani ar roue. Dimeziñ a reas Juana da hantervreur bastard Pedro, Tello de Castilla, hag Isabel d'an infant Juan de Aragón y Castilla (1330–1358), kenderv d'ar roue Pedro, ha breur d'an infant Fernando de Aragón.
 
Fernando a voe drouklazhet un toullad bloavezhioù goude, war urzh Pedro IV Aragón. Juana hag Isabel Núñez de Lara, an infant Juan de Aragón ha mamm an infanted aragonat Juan ha Fernando ha moereb Pedro Iañ, a voe drouklazhet mare pe vare dre urzh Pedro Iañ Kastilha. Piv a dennas gounid eus an torfedoù-se, nemet mab bastard ar roue Alfonso, an hini a vo Enrique II Kastilha, a en em gave en hevelep lec'h eus Aragón ma voe drouklazhet an infant Fernando ha breur Enrique, Tello de Castilla, aotrou kenseurt Bizkaia, a guzhas drouklazh e bried Juana de Lara, itron Bizkaia, diwar zorn Pedro.
 
<!--
 
Though at first controlled by his mother, Peter emancipated himself with the encouragement of the minister Alburquerque.[4] Becoming attached to María de Padilla, he married her in secret in 1353. María turned him against Alburquerque.
 
In the summer of 1353, the young king was practically coerced by his mother and the nobles into marrying Blanche of Bourbon; he deserted her at once. This marriage necessitated Peter's denying that he had married María, but his relationship with her continued and she bore him four children. He also apparently went through the form of marriage with a lady of the family of Castro (who bore him a son who died young, after Peter's death), then deserted her. A period of turmoil followed in which the king was for a time overpowered and in effect imprisoned. The dissension within the party striving to coerce him enabled him to escape from Toro, where he was under observation, to Segovia.[4]
 
In 1361, Queen Blanche died at Medina Sidonia. Legend claims that Peter murdered her: one version of the story says she was poisoned, another that she was shot with a crossbow.[5]
 
-->
 
== Cortes Valladolid ==
Linenn 32 ⟶ 46:
Por petición, Pedro ratificó lo pactado en las [[Partidas]] sobre la inviolabilidad de los [[procurador de los tribunales|procurador]]es de las ciudades y villas, prohibiendo a los Tribunales «conocer de las querellas que ante ellos dieren de los Procuradores durante el tiempo de su procuración, hasta que sean tornados a sus tierras.»
 
En las mismas Cortes confirmó, enmendándolo, el [[Ordenamiento de Alcalá]], leylezenn deleus tiempo deamzer Alfonso XI que daba fuerza legal a las Partidas; sancionó de nuevo el ''[[Fuero Viejo de Castilla]]'' que publicó en 1356, y con la intervención del rey se aprobaron leyes contra los malhechores, se reorganizó la administración de justicia, se dictaron las disposiciones para el fomento del [[comercio]], laal [[agriculturalabour-douar]] yhag laar [[ganadería]]sevel loened, se rebajaron los encabezamientos de los pueblos por haber disminuido el valor de las fincas, se procuró reprimir la desmoralización pública, no menos que la relajación de costumbres en [[clérigo]]s y legos, y se trató de aliviar la suerte de los [[judío]]s, permitiéndoles que en las villas y ciudades ocupasen barrios apartados y que nombraran [[alcalde]]s que entendieran en sus pleitos.
 
Con todo ello el rey afirmó su alianza gant ar c'hêrioù, lo que los nobles entendieron como un ataque a sus privilegios, aumentando su enemistad con el rey. Kuitaat a eure Valladolid e dibenn Meurzh 1352, da vont da [[Ciudad Rodrigo]] d'en em gavout gant e dad-kozh, tad e vamm, [[roue Portugal]], [[Afonso IV]], a roas kuzulioù fur dezhañ en e c'houarnamant, recomendándole especialmente que viviera en paz con sus hermanos.
 
Con todo ello el rey afirmó su alianza gant ar c'hêrioù, lo que los nobles entendieron como un ataque a sus privilegios, aumentando su enemistad con el rey.
-->
Con todo ello el rey afirmó su alianza gant ar c'hêrioù, lo que los nobles entendieron como un ataque a sus privilegios, aumentando su enemistad con el rey. Kuitaat a eure Valladolid e dibenn Meurzh 1352, da vont da [[Ciudad Rodrigo]] d'en em gavout gant e dad-kozh, tad e vamm, [[roue Portugal]], [[Afonso IV]], a roas kuzulioù fur dezhañ en e c'houarnamant, recomendándoleoc'h especialmenteerbediñ queanezhañ vivierada envevaén paze conpeoc'h susgant hermanose vreudeur.
 
 
== Derou an emsavadeg ==
[[file:Retrato-151-Rey de Castilla-León-Pedro I.jpg|thumb| Poltred Pedro Iañ el levr ''Retratos de los reyes de España'', en 1788]]
Linenn 45 ⟶ 61:
 
En 1354, ha goude an emsavadeg, destituyó al alguacil mayor y a los demás depositarios de la autoridad real nombrados por Alburquerque, reemplazándolos por los Padilla, sus nuevos favoritos. Terriñ a eure [[Juan Núñez de Prado (Mestr Urzh Calatrava)|Juan Núñez de Prado]] eus e garg a Vestr Urzh Calatrava, ha reiñ ar garg da [[Diego García de Padilla]], breur María, ha hennezh a lakeas e ziaraogad d'ar marv en [[kastell Maqueda]], a oa d'an urzh, labour kaset da benn gant [[Diego López de Porras]].