C'hasidegezh : diforc'h etre ar stummoù
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
Diverradenn ebet eus ar c'hemm |
||
Linenn 3:
E ziazezoù ideologel hag istorel a vez liammet peurliesañ ouzh [[Israel ben Eliezer]], anvet [[Ba'al Shem Tov]] (« Mestr an Anv Mat » ; berrradur « Besht »), ha d'e gelennadurezh.
Emled buan ar c'hasidegezh hag ar fed en em santfe stag-kenañ e izili outi o deus sikouret anezhi da stourm ouzh un enebiezh padus. Kreñv oa an enebiezh-se anvet [[
Ma keñverier gant C'
Unan eus daou skourr kreñvañ ha pennañ an ortodoksiezh yuzev eo ar c'hasidegezh hirie an deiz (gant ar
Linenn 29:
Ne blijas ket ar sell nevez d'ar re a oa an aotroniezh relijiel ganto,
ar re a gemero an anv a [[''
Un toullad ''admored'', evel an trede admor [[Loubavitch]] (an Tséma'h Tsédéq) a anzavas levezon yael an enebiezhoù evit mirout ar c'hasidegourein da vont re bell ganti, en o emzalc'h e-keñver al lezenn peurgetket.
Mont a reas an enebiezh betek diskuilhañ ar c'hentañ c'
War wellaat da vat ez eas an darempredoù e-kerzh eil lodenn an XIXvet kantved.
Linenn 39:
====Aozadur====
Meur a rann a gaver er c'hasidegezh. An emsav [[Loubavitch]] a zo unan eus ar re vrudetañ. N'int ket skourroù teologel
Anvet e vez ar rabin a zo e penn pep rann ''admor'' (Adoneinou, Moreinou Verabbeinou : « hon Aotrou, Mestr ha Rabin
Remziadoù a zo eus an ''admored''(admorim). Pep''admor'' a anv e warlerc'hiad, unan eus e vibien peurliesañ pe un ezel all eus e diegezh.
E-touez ar
====Harlu ha lazhadegoù====
Kalz rummadoù a veze kavet e-rouez ar c'hasided. Alies e teue anv ar rummad eus ar gêr pe ar gêriadenn eus Reter Europa ma oant bet krouet. E touez re all e c'heller menegiñ :
*Re [[Loubavitch]], oberiant-kaer en holl kumuniezhioù yuzev; gouezet o deus kreskiñ o levezon.
*Re [[Gour|C'hour]] (pe Ger), o deus kemeret perzh e krouidigezh ar strollad Agoudat Israel e [[1912]] e [[Polonia]]. Miret o deus ul levezon bras ennañ.
*Re Satmar, anavezet evit o enebiezh garv e-keñver ar [[sionouriezh]] a zo evito ur pec'hed spontus.
*Re [[Bobov|Vobor]].
*Re Amchinov .
*Re Vreslav, oberiant-kenañ e meur a gumuniezh ivez.
*Hag ouzhpenn : re Aleksander, Apta-Koupichnitz, Ashlag, Belz, Berditchev, Bitchikev, Chernobyl-Dkever, Dinov-Bluzhov, Dinov-Mounkatch, Hanipol, Houst, Kaliv, Karline-Stoline, Kossov-Viznitz, Kotsk, Krechniff, Liadi, Mézéritch, Modzhitz, Nadvorna, Nechiz-Novominsk, Premychlane-Nadverna, Radomsk, Ropchitz, Salenter, Sanz, Slonim, Spinke, Vilna, Worki-Amchinov.
Etre [[1880]] ha [[1930]] e voe 4 milion a Yuzevien o kuitaat Reter Europa etrezek ar Stadoù-Unanet, Kornôg Europa ha [[Palestina]) zoken. Tec'hout a raen dirak an [[enepyuzevegezh]] ha diaesterioù ar vuhez pemdeziek. Ar c'humuniezhioù C'haredek o vezañ mirouroc'h a guitaas nebeutoc'h Reter Europa. Un toullad a zeas kuit koulskoude ha gwelet e voe strolladoù bihan oc'h ober o annez er broioù bet meneget.
Etre an daou vrezel e kreskas niver an harluidi abalamour d'ur saviad politikel distabil (dispac'h ar [[Bolcheviked|Volcheviked]], dizalc'hidigezh [[Polonia]], [[Hungaria]],[[Tchekoslovakia]]...) hag emled an enepyuzevegezh (e [[Polonia]], en [[Alamagn]]...). Klask a reas an dec'hidi repu er [[Stadoù-Unanet]] hag e [[Palestina]] dreist-holl.
Tizhet spontus e voe Yuzevien Reter Europa gant ar [[Shoah]] hag en o-zouez ar C'hasided. Bodet niverus e lec'hioù zo, troc'het diouzh ar bed a oa en-dro dezho e vezent aes da gavout hag abalamour da se skoet muioc'h eget re all gant ar ouennlazh. Kalz strolladoù a voe distrujet mik. Re all, kreñv gwechall, a zeus da vezañ bihan-tre. Peur zistrujet e voe ar c'humuniezhioù-se gant ar renadur komunour abalamour d'e bolitikerezh enep relijion.
| |||