Arthur Le Moyne de La Borderie : diforc'h etre ar stummoù

Levezoniñ kalz a raio an emsav rannvroelour ha da c'houde an hini Broadelour. Moien zo da lar en deus c’hoazh ul levezon brazbras iziv d'e-touez ar vretonedvrezhoned da gompren gwelloc'h kompren o istor. Setu e labour ramzel kaset a-benn gantañ: e 6 levrenn (miledou a bajennou) pellgargapl war lec’hienn bibnum. Univ Rennes2.(hag o zrugarekaat a rankomp evit al labour skaniñ).

Goude studiou gwir e skolveur roazhon e za da Skol Chartes. An hini kentañ (gwellañ) d’an arnodennou e 1852. En dieloudiellou departamant Naoned e labouro eus 1853 da 1859. Seveniñ a raio kevredigezh arkeologiezh hag istorel il ha gwilun, bez e vo prezidan eus 1863 betek 1890, e labouriou fonus, war amzeriou kozh Breizh a roio brud hag enorvad dezhañ da vezhañ enored istorour meur Breizh.

Diskouachañ a rai diellou liez war an amzer -grenn hag o studiañ donspis a benn displegañ darvoudou ar rouantelezh hag an dugelez Brezhon. Hervez en defe klasket kuzat ha diverkañ alies levezon ar franked hag ar c’hallaoued war an ensavaduriou breizhad. Levezoniñ kalz a raio an emsav ranvroelour o tont hag da c'houde an hini Broadelour betek iziv an deiz. NerzNerzh a gaso d’an enklaskou war kemenkemmen dachen ha levezoniñ rai ur bern tud war aro sell eus istor Breizh. RenerRenner oa eus ar gelaouenn en devoa krouet d’an oad a 25 bloaz : Revue de Bretagne et Vendée embannet adal 1867 betek 1900.

Dilennet e vo d’ar c’huzul departaman il ha gwilun eus 1864 dabetek 1871 hag adal ar memes bloavez dilennet kannad e Vitre betek 1876. Kirieg e vo eus ar c’homision studi parlamantel biskrivet entre 1872 hag bet embaned e 1874, o labourat war actou ar gouarnamant difenn broadel, spisoc’h c'hoaz war Kamp-bac’h Konli: lec’h ma voe dalc’het prizonidi brezhon en ur c’hamp bac’h un 50 mil bennak, stanket e doareou spontus ha dizennel e 1871, ha ma varvo gant an naon hag eus ar c’leñvejou bern anezho. (un engravadur brudet eus kamp-bac’h Konli zo da welet e mirdi Kemper, graet gant Jan Moulin). Eus an tu deou ez oa, katolek ha rouelour, ne c’hwitae ket an tu bevech da flemm pe da vurutellañ ar pennaenou republikan gall. E 1875 e voto henep d’ar kraf a anv Wallon hag a gadarnao ar stumm republikan an ensavaduriou, ne gemero ket perzh er votadegou al lezennou bonreizhel ha zeuio da heul. N’em ginigo ket adare e 1876.

E 1873 ec’h adsavo ar gevredigezh brezhon hag a voa bet dispennet gantdindan rennad ar gouarnamant napoleons III e 1859, rak en devoa douetans outi.

Setu amañ e labour miliedou a bajennou war istor Breizh, aez da belgargañ :