Kouezhadenn Saigon : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Dishual (kaozeal | degasadennoù)
Kempenn
Linenn 1:
{{Infoboest Brezelioù
|brezel=Kouezhadenn Saigon
|tammeus=[[Brezel Viêt Nam]] etre [[Talbenn broadelBroadel dieubidigezhDieubidigezh Su VietnamViêt Nam]] ha [[Norzh VietnamViêt Nam]] ouzh [[SUA]] ha [[Su-Vietnam Viêt Nam]]
|skeudenn=[[Skeudenn:CH-53 landing at Defense Attaché Office compound, Operation Frequent Wind.jpg|200px]]
|titl=E-kerzh an oberiadenn ''Frequent Wind''
|titl=
|deiziad= [[29 Ebrel|29 a viz Ebrel]] - [[30 Ebrel|30 a viz Ebrel]] [[1975]]
|lec'h= Saigon ([[Hô-Chi-Minh-Ville]] bremañ), [[Viêt Nam]]
|casus=
|tiriad=
|disoc'h=trec'h peurglok [[Talbenn broadel dieubidigezh Su VietnamViêt Ham]] ha [[Norzh VietnamViêt Nam]], gant harp [[SUA]]
|emganner1= [[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Norzh VietnamViêt Nam]]
[[Skeudenn:FNL Flag.svg|22px]] [[Talbenn broadelBroadel dieubidigezhDieubidigezh]] <br />
|emganner2=[[Skeudenn:Flag of South Vietnam.svg|20px]] [[Su Viêt Nam]]<br />• ''Frequent Wind'' : {{SUA}}
|jeneral1= [[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Văn Tiến Dũng]]<br />[[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Trần Văn Trà]]<br />[[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Hoàng Cầm]]<br /> [[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Le Duc Anh]]<br />[[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Dinh Duc Thien]]<br />[[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Vu Lang]]<br />[[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Nguyễn Hữu An]]
|emganner2jeneral2= [[Skeudenn:Flag of South Vietnam.svg|20px]] [[SuPhạm Văn Đồng (ARVN)|Phạm Văn Đồng]]<br />[[Skeudenn:Flag of South Vietnam.svg|20px]] [[Nguyễn Văn Toàn]]<br />
<br /> perzh dister [[Skeudenn:Flag of the United States.svg|24px]][[SUA]]
[[Skeudenn:Flag of South Vietnam.svg|20px]] [[Phạm Văn Đồng (ARVN)|Phạm Văn Đồng]]<br />
[[Skeudenn:Flag of South Vietnam.svg|20px]] [[Nguyễn Văn Toàn]]<br />
[[Skeudenn:Flag of South Vietnam.svg|20px]] [[Nguyen Hop Doan]]
|nerzh1= [[Skeudenn:Flag of Vietnam.svg|24px]] [[Norzh VietnamViêt Nam]]<br />[[Skeudenn:FNL Flag.svg|24px]] [[Talbenn broadel dieubidigezh]] 450&nbsp;000
|nerzh2=[[Skeudenn:FNL Flag of South Vietnam.svg|24px20px]] [[TalbennSu broadel dieubidigezhVietnam]] 450 35&nbsp;000
|nerzh2=[[Skeudenn:Flag of South Vietnam.svg|20px]] [[Su Vietnam]] 35 000
|Tud marvet1=
|Tud marvet2=
}}
'''Kouezhadenn Saigon''' pe "'''Dieubidigezh Saigon'''" (evit [[Komunouriezh|komunourien]] Viêt Nam) a reer eus kemeridigezh kêr [[Saigon]], kêr-benn [[Republik Su Viêt Nam]], gant [[Lu Norzh Vietnam|lu Norzh Viêt Nam]] harpet gant Arme dieubidigezh Su Viêt Nam ([[Viet Cong]]) d'an [[30 a viz Ebrel]] [[1975]].<br />
<gallery>
An oberiadenn vilourel-se a zegasas fin [[brezel Viêt Nam|brezel Viêt Nam]] ha fin Republik Su Viêt Nam, hag a voulc'has an hent etrezek adunvanidigezh Viêt Nam dindan stumm ur Republik sokialour gant ar Strollad Komunour en he fenn.
Fall of saigon 1975.jpg|Kouezhadenn Saigon soudarded al lu Norzh Vietnamian o tegouezhout, 1975.
</gallery>
'''Kouezhadenn Saigon''' pe "'''Dieubidigezh Saigon'''" (evit komunourien Vietnam) a zo bet pakadur ker Saigon, Kerbenn [[Republik Su Vietnam]] gant [[Lu Norzh Vietnam]] harpet gant Arme dieubidigezh ar Su Vietnam ([[Viet Cong]]) d'an 30 a viz ebrel 1975. An oberiadur brezel-se en deus degaset fin [[brezel Vietnam]], fin Republik Su Vietnam hag a voulc'h an hent etrezek adunvaniñ bro Vietnam dindan stumm ur Republik sokialour gant ar Strollad Komunour en he fenn .
 
[[Skeudenn:Vietnamese refugees on US carrier, Operation Frequent Wind.jpg|thumb|left|200px|Repuidi viêtnamat e-kerzh an oberiadenn ''Frequent Wind'']]
Kouezhadenn Saigon a zo bet araokaet gant un tec'hadeg vras d'eus an holl Amerikaned, pe dost, soudarded ha sivil staliet e kerbenn ar Su Vietnam. Ouzhpenn da-se e vezo un terc'hadeg ramzel gant degadoù a milieroù a su vietnamiz dreist-holl ar re engouestlet gant gournamant Republik Su Vietnam pe harperien d'an Amerikaned e [[brezel Vietnam]].
A-raok kouezhadenn Saigon e oa tec'het kuit an holl [[Stadoù-Unanet Amerika|Amerikaned]] pe dost, soudarded ha trevourien, a oa staliet e kêr-benn Su Viêt Nam.<br />
An terc'hadeg-se a zo bet d'an uhelañ gant an obererezh brezel [[Frequent Wind]], an implij terc'h brashañ gant bisaskellioù en istor mab-den.
Ouzhpenn-se e voe un dec'hadeg ramzel, degadoù a viliadoù a Viêtnamiz ar Su, dreist-holl ar re a oa engouestlet gant [[gournamant]] Republik Su Vietnam pe a oa harperien d'an Amerikaned e [[brezel Vietnam]]. Barr an dec'hadeg-se e voe an oberiadenn-vrezel ''[[Frequent Wind]]'', ma voe graet ar brasañ implij eus [[biñsaskell]]où en Istor mab-den.
 
== Istor Kouezhadenn Saigon ==
D'eusDiouzh unan eil tu, [[lu Norzh Vietnam|lu Norzh Viêt Nam]] dindan urzhioù ar jeneral Văn Tiến Dũng ha, d'eusdiouzh unan tu all , [[Lu_Republik_Su_Vietnam_(ARVN)|lu Republik Su VietnamViêt Nam]] (ARVN) dindan urzhioù ar jeneral Nguyễn Văn Toàn.
 
D'eus un tu [[lu Norzh Vietnam]] dindan urzhioù ar jeneral Văn Tiến Dũng ha d'eus un tu all [[Lu_Republik_Su_Vietnam_(ARVN)|lu Republik Su Vietnam]] (ARVN) dindan urzhioù ar jeneral Nguyễn Văn Toàn.
 
== Goude Kouezhadenn Saigon ==
Goude ma vefevoe kouezhetkemeret Saigon kerbenne ar Su Vietnam ez eovoe echu gant [[Republik Su Vietnam]]Viêt Nam hag an holl strolladoù liammet ganti, [[Lu_Republik_Su_Vietnam_(ARVN)|lu Republik Su Vietnam (ARVN)]] en o touezhzouez. Ouzhpenn da-se e gendalckendalc'hhas annezidi ar gêrkêr Saigon da vont etrezek ar maezioù a-benn pellaat ouzhdiouzh nerzh ar Strollad Komunour a oa e- penn an traoù. Kement-mañ gantha an terctec'hadeg vras d'an 30 a viz ebrelEbrel 1975 a lakaoziazezas ar gergêr nevez anvet [[Ho Chi Minh.|Hồ DarChí 7Minh aVille]] viz("Kêr maeHồ 1975Chí eMinh").<br vez lakaet e plas ur vanifestadeg-vras a-benn lidañ an trec'h gant ar gouarnamant nevez./>
D'ar [[7 a viz Mae 1975]] e voe aozet gant ar gouarnamant nevez ur vanifestadeg vras a-benn lidañ an trec'h.
 
Er bloavezh [[1977]], hervez an ''National Review'', eze eo betvoe istimetbrasjedet ez eus bet kement ha 30,&nbsp;000 a Vietnamiz suar VietnamSu a zo bet lazhadeget gant [[Lu_Norzh_Vietnam|al lu Norzh Vietnamian]]Vietnamat adal; diwar implij listennlistennoù anbet titourien o labouratsavet evit ar [[CIA]] betha laosketlezet e Saigon gant labourerien kannadkannadti ar Stadoù-Unanet eez Saigoneur deuet d'an niver-se.
Goude ma vefe kouezhet Saigon kerbenn ar Su Vietnam ez eo echu gant [[Republik Su Vietnam]] hag an holl strolladoù liammet ganti [[Lu_Republik_Su_Vietnam_(ARVN)|lu Republik Su Vietnam (ARVN)]] en o touezh. Ouzhpenn da-se e gendalc'h annezidi ar gêr Saigon da vont etrezek ar maezioù a-benn pellaat ouzh nerzh ar Strollad Komunour e-penn an traoù. Kement-mañ gant an terc'hadeg vras d'an 30 a viz ebrel 1975 a lakao ar ger nevez anvet Ho Chi Minh. Dar 7 a viz mae 1975 e vez lakaet e plas ur vanifestadeg-vras a-benn lidañ an trec'h gant ar gouarnamant nevez.
 
Un devezh dilabour anvet ''Devezh an Adunvaniezh'' pe c'hoazh ''Devezh an Dieubidigezh'' (''Ngày Giải Phóng'' e vietnameg) eo an 30 a viz Ebrel e Viêt Nam hiziv, abaoe an [[2 a viz Gouere]] [[1976]] hepken avat.
Er bloavezh 1977, hervez an National Review ez eo bet istimet ez eus bet 30,000 Vietnamiz su Vietnam a zo bet lazhadeget gant [[Lu_Norzh_Vietnam|al lu Norzh Vietnamian]] adal implij listenn an titourien o labourat evit ar [[CIA]] bet laosket e Saigon gant labourerien kannad ar Stadoù-Unanet e Saigon.
 
An 30 a viz ebrel a zo un devezh dilabour dindan an anv ''devezh an adunvaniñ'' (padal e vo ret gortoz an 2 a viz gouere 1976 evit kement-mañ) pe c'hoazh ''Devezh an dieubidigezh'' e vietnameg ''Ngày Giải Phóng''.
 
== Kouezhadenn Saigon hiziv an deiz ==
[[File:Vietnamese Black April (Tháng Tư Đen) Democracy, Human Rights Rally 63.jpg|thumb|left|Vietnamiz o vanifestiñ e-kerzh an ebrel du (''Tháng Tư Đen)'', o c'houlenn groñs demokratelezh ha gwirioù Mab-den ere Viêt VietnamNam.]]
<gallery>
UrUn simbolarouez bev buhezek eze eochom c'hoazhdevezh kouezhadenn Saigon. Lidadennhiziv simbolan deiz c'hoazh : lidadeg ofisiel ''devezhDevezh an dieubidigezhDieubidigezh'' eo hervez renad komunour Republik Vietnam.Viêt OuzhNam an tu all; lidadennlidadeg un deiziad kañv eo avat hervez repuidi Republik Su VietnamViêt Nam hag enebourien ar renad komunour, arpa vro evit ar re-mañ ez eolakaont an 30 a viz ebrelEbrel anda ''[[ebrelTháng du]]Tư Đen'' ("Ebrel Du").
Vietnamese Black April (Tháng Tư Đen) Democracy, Human Rights Rally 63.jpg|Vietnamiz o vanifestiñ e-kerzh an ebrel du (Tháng Tư Đen) o c'houlenn groñs demokratelezh ha gwirioù Mab-den er Vietnam.
{{clear}}
</gallery>
Ur simbol bev buhezek ez eo c'hoazh kouezhadenn Saigon. Lidadenn simbol ofisiel ''devezh an dieubidigezh'' hervez renad komunour Republik Vietnam. Ouzh an tu all lidadenn un deiziad kañv hervez repuidi Republik Su Vietnam hag enebourien renad komunour ar vro evit ar re-mañ ez eo an 30 a viz ebrel an ''[[ebrel du]]''.
 
== Levrlennadurezh ==
*{{fr}} [[Jean Lartéguy]], ''L'Adieu à Saïgon'', Embannadurioù Presses de la Cité, Pariz, Bro-C'hall, 1975. – ASIN: B004QYYJT4
=== e [[galleg]] ===
* [[Jean Lartéguy]], ''L'Adieu à Saïgon'', Embannadurioù Presses de la Cité, Pariz, Bro-C'hall, 1975.
 
[[Rummad:Istor Vietnam]]