Skingomz : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 17:
Kavadenn ar radio zo un oberenn stroll, he doa kroget gant dizoloadenn ar gwagennoù tredanwarellek, gant kavadenn ar pellskriver, hag a zegouezhas da grouiñ an ardivinkoù kentañ evit kehentiñ hep fun :
 
* [[1841]] : Samuel Morse a ijin ar pellskriver tredan. Krouet e voe ar c'hod « Morse » gant e skoazeller, Ernest Vail.
* [[1866]] : kemennet eo gant Mahlon Loomis eo deuet a-benn da aozañ an treuzkas kentañ hep fun e Virginia.
* [[1883]] : Krouet eo ar gorzenn c'houllo gant div elektrodenn pe diod gant Thomas Edison, hep dezhañ meizhañ an holl c'hounidoù pe implijoù posupl anezho, en o zouez, eeunañ ar red pebeilad. Muioc'h a briz a zoug Edison ouzh implij ar red untu evit ar goulaouiñ.
* [[1886-1888]] : Heinrich Rudolf Hertz a lak ar gwagennoù skingomz war wel dre an arnod « Hertz ». En e enor e vo graet gwagennoù « hertzian » anezho.
* [[1889]] : Krouet eo ur ganer frekañsoù uhel gant Tesla (15KHz) ; e 1893 e lak ar c'hehentiñ kentañ dre skingomz e pleustr.
* [[1890]] : Branly a zizolo ar pennreolenn treuzkas dre skinoù ha peursevel a ra an dizoloer gwagennoù kizidik kentañ, an treuzkaser skinoù a dapo anv koheror Branly, en desped an ijinour. Orin ar ger «koheror» a zo saoz, ar verb «to cohere» a sinifi stagañ... rik evel a rae ar greun bleud houarn a oa staget an eil gant egile e-barzh an treuZkaser skinoù.
* [[1891 ha 1893]] : Tesla a enroll hag a vreoua ar sistem hep fun Tesla (radio pellskriver) ha kempenn a ra al lamp elektronek yen.
* [[1893 : ar c'helenner Alexandre Popov deus Sant-Petersbourg, a zizolo penaennpennaenn ar stign a aotreo liammoù dre skingomz a bell. Diwezhatoc'h e tizolo hep teurel evezh outo efedoù ar songreskiñ hanter luc'heüs (war-dro 40 bloaz a raok kavadenn ar skingomzer)
* [[1895]] : Guglielmo Marconi a arnod al liammoù hertzian kentañ en ur genkiz e Griffone en Italia hag e verk ur bazenn arouezusarouezius eus ar skinbellskrivañskinbellskriver hep fun e Salvan (Valais) en Alpoù suisadsuis, e-pad an hañv 1895.
* [[1897]] : Daoust da c'hGuglielmo Marconi bezañ bet anavezet da gentazñ evel kaver ar skingomz, ar pezh a vez kredet gant an darn vrasañ eus an dud hiziv c'hoazh, lezioù-barn Amerika o doa nullet brevedoù Marconi e 1943 ha prouet e oa bet e oa Tesla a oa kaver gwirgwirion ar skingomz.
 
Prouet eo bet gant Tesla ez eo ar sinaloùsinalioù radio ur frekañs, he deus ezhomm ur c'haser hag ur paker. Tesla en doa disklêriet daou vreved e 1897, a oa bet nullet e 1904 en erbed da vMarconi.
1883 : Krouet eo ar gorzenn c'houllo gant div elektrodenn pe diod gant Thomas Edison, hep dezhañ meizhañ an holl c'hounidoù pe implijoù posupl anezho, en o zouez, eeunañ ar red pebeilad. Muioc'h a briz a zoug Edison ouzh implij ar red untu evit ar goulaouiñ.
 
* [[1898]] : D'an 3 a viz Eost, gant minist ar Meurvor, e kas al leutanant a vor Camille Tissot al liammoù skingomz oberiat gall kentañ war vor : 1 800 m etre ar Borda hag arouezva Porzh an Duged e Brest. Kendrec'het eo ar ministr gant labourioù Camille Tissot, a vo arc'hantaethantet.
1886-1888 : Heinrich Rudolf Hertz a lak ar gwagennoù skingomz war wel dre an arnod « Hertz ». En e enor e vo graet gwagennoù « hertzian » anezho.
e miz Here Eugène Ducretet a ra ar liammañ pellskriver hertzian kentañ etre an tour Eiffel hag ar Pantheon Parise Pariz, pevar c'hilometr pell an eil diouzh egile.
 
1889 : Krouet eo ur ganer frekañsoù uhel gant Tesla (15KHz) ; e 1893 e lak ar c'hehentiñ kentañ dre skingomz e pleustr.
 
1890 : Branly a zizolo ar pennreolenn treuzkas dre skinoù ha peursevel a ra an dizoloer gwagennoù kizidik kentañ, an treuzkaser skinoù a dapo anv koheror Branly, en desped an ijinour. Orin ar ger «koheror» a zo saoz, ar verb «to cohere» a sinifi stagañ... rik evel a rae ar greun bleud houarn a oa staget an eil gant egile e-barzh an treuZkaser skinoù.
1891 ha 1893 : Tesla a enroll hag a vreoua ar sistem hep fun Tesla (radio pellskriver) ha kempenn a ra al lamp elektronek yen.
1893 : ar c'helenner Alexandre Popov deus Sant-Petersbourg, a zizolo penaenn ar stign a aotreo liammoù dre skingomz a bell. Diwezhatoc'h e tizolo hep teurel evezh outo efedoù ar songreskiñ hanter luc'heüs (war-dro 40 bloaz a raok kavadenn ar skingomzer)
 
1895 : Guglielmo Marconi a arnod al liammoù hertzian kentañ en ur genkiz e Griffone en Italia hag e verk ur bazenn arouezus eus ar skinbellskrivañ hep fun e Salvan (Valais) en Alpoù suisad, e-pad an hañv 1895.
 
1897 : Daoust da c'hGuglielmo Marconi bezañ bet anavezet da gentazñ evel kaver ar skingomz, ar pezh a vez kredet gant an darn vrasañ eus an dud hiziv c'hoazh, lezioù-barn Amerika o doa nullet brevedoù Marconi e 1943 ha prouet e oa bet e oa Tesla a oa kaver gwir ar skingomz.
 
Prouet eo bet gant Tesla ez eo ar sinaloù radio ur frekañs, he deus ezhomm ur c'haser hag ur paker. Tesla en doa disklêriet daou vreved e 1897, a oa bet nullet e 1904 en erbed da vMarconi.
1898 : D'an 3 a viz Eost, gant minist ar Meurvor, e kas al leutanant a vor Camille Tissot al liammoù skingomz oberiat gall kentañ war vor : 1 800 m etre ar Borda hag arouezva Porzh an Duged e Brest. Kendrec'het eo ar ministr gant labourioù Camille Tissot, a vo arc'hantaet.
e miz Here Eugène Ducretet a ra ar liammañ pellskriver hertzian kentañ etre an tour Eiffel hag ar Pantheon Paris, pevar c'hilometr pell an eil diouzh egile.
D'an 8 a viz Du, e Madison Square Garden, Tesla a ginnig patrom ar vag pellurzhiet.
* [[1900]] : e Frañs, ar c'habiten Gustave Ferrié a sav un dinoer elektrolitek. Kizidikoc'h eo eget treuzkaser skinoù Branly, gantañ e c'haller selaou ar c'hemennadoù pellskriver gant un tokarn.
* [[1901]] : Marconi a a gas da benn ar c'hehentiñ treuzatlantel kentañ etre an Douar-Nevez ha Kerneveur.
* [[1906]] : kasadenn gentañ ar vouezh dre ar skingomz a ya de benn vat, er Stadoù-Unanet, gant Reginald Fessenden da noz Nedeleg.
* [[D'an 30 a viz Eost 1906]] : Greenleaf Whittier Pickard a zisklêr ur breved a vo kadarnaet d'an 20 a viz Du 1965 evit un dizoloer strink simploc'h eget dizoloer Gustave Ferrié. Goude, gant Dunwoody, Pickard a ijin ar post galen, gantañ e vo savet ar postoù kentañ evit ar skingomz.
* [[1907 : An Amerikan Lee De Forest a ijin al lamp amplaatamplat kentañ gant katod tomm (triod) e vo loc'hhet diwarni holl embregerezh ar skin-elektronek.
 
An implijoù kentañ
[[Image:RadioPreparation1918.gif|thumb|200px|right|Arnod skingomz e [[skol-veur New-York]] e 1918 ]]
 
Arnod skingom e skol-veur New-York e 1918
 
* [[1899]]] :
alAl letanant a vor Camille Tissot a akipaave ar Morlu broadel gant an THF (Treuzkas Hep Fun). Goude, savlec'h Eusa a ra treuzkasoùtreuzkasadennoù hep fun gant Morlu broadel Brest.
An arload heverk kentañ gant ar pellskriverehzpellskriverezh hep fun eo ar diogel meurvor. E penn-kentankentañ an XXvet kantvet, ar mordreizherioù a vez akipetaveet gant teknik ar skinbellskriverezh.
Adalek 1904 :
savlec'h THF Eusa, gant an igorell FFU, a gas liammoù dre skinbellskriverezh war hirder gwagenn a 600 metr gant ul lestraz a 80 mordreizher.
AAl liamm kenwerzhel treuzatlantel kentañ a ya endro e 1907 etre Iwerzhon hag an Douar-Nevez.
 
Daou beñse brudet o deus diskouezet efedusted ar skingomz.
 
E* [[1909,]] : 920 treizhad zo saveteet e-pad ar stokad République-Florida a drugarez d'an THF.
An Titanic a implij evit ar wezh kentañ ar c'hod SOS e 1912, 700 treizhiadtreizhad a zo saveteet gant ar vag Carpathia.
War-dro 1913, ar bandennoù radio kentañ rannet etre servijoù a zeu war wel.
Goude ar brezel bed kentañ, e 1918, an embregerezh Telefunken he deus krouet eur skourr anvet Transradio, a verko an istor dre ziorren an treuzkas daouduekdaoudu, e 1919. Savet he deus ur savlec'h bras e Batavia, a ya en dro gant ur galloudegezh bihan.
Savet he deus ur savlec'h bras e Batavia, a ya en dro gant ur galloudegezh bihan.
 
« An Ajañs kazetenniñ Treuzmeurvor » hagha « Europa Radio » an Alamaned a implij ar memes teknologiezh. Er Stadoù Unanet, e vo roet lañs d'an « Transradio Press Service » gant Herbert Moore, staliet e New York. E Bro-C'hall, « kompagnunezh hollek an THF » a gemer perzh e-barzh « Transradio Arc'hantina », a gorvoegorvo ar c'hehentiñ dre skingomz etrebroadel.
 
E 1920, ar programmoù skingomz pemdeziek kentañ a grog e Bro-Saoz (embregerezh Marconi), er Stadoù Unanet e Washington, D.C. (KDKA), e Pittsburgh, e giz en URSS.
 
E miz kerzu 1921 skingomz an Tour Eiffel a skign ar sonadeg kentañ gant ur skigner 900 W a hirder gwagennoù 2650m. Roet eo lañs d'ar BBC e 1922.