Wikipedia

Skingomz : diforc'h etre ar stummoù

Merdeiñ etreoberiat en istor
← Kemm kentKemm nevesoc'h →
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
GweletWikitestenn
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
== Istor ar radio ==▼
{{Labour zo}}
[[Skeudenn:SABA Radiogeraet.jpg|thumb|right|150px|Ur skingomzer kozh (1950)]]
[[Skeudenn:Radio.jpg|thumb|right|150px|Ur skingomzer arnevez ( e 2000)]]
Ar '''skingomz''' a zo bet ijinet e penn-kentañ an [[XXvet kantved]]. Hervez lod e oa ar [[mediaoù|media]] kentañ a oa gouest da dizhout an dud a-vilionoù.
 
▲== Istor ar radio ==
Taolenn
# Diaraogerien
# An implijoù kentañ
# An THF
# An eil brezel bed
# Ar bloavezhioù 1950
# Ar skingomzer
# Levrlennadur▼
 
=== Diaraogerien ===
Linenn 31 ⟶ 21:
 
* [[1898]] : D'an 3 a viz Eost, gant minist ar Meurvor, e kas al leutanant a vor Camille Tissot al liammoù skingomz oberiat gall kentañ war vor : 1 800 m etre ar Borda hag arouezva Porzh an Duged e Brest. Kendrec'het eo ar ministr gant labourioù Camille Tissot, a vo arc'hantet.
eE miz Here Eugène Ducretet a ra ar liammañ pellskriver hertzian kentañ etre an tour Eiffel hag ar Pantheon e Pariz, pevar c'hilometr pell an eil diouzh egile.
D'an 8 a viz Du, e Madison Square Garden, Tesla a ginnig patrom ar vag pellurzhiet.
* [[1900]] : e Frañs, ar c'habiten Gustave Ferrié a sav un dinoer elektrolitek. Kizidikoc'h eo eget treuzkaser skinoù Branly, gantañ e c'haller selaou ar c'hemennadoù pellskriver gant un tokarn.
Linenn 43 ⟶ 33:
 
 
Al* [[1899]] : al letanant a vor Camille Tissot a ave ar Morlu broadel gant an THF (Treuzkas Hep Fun). Goude, savlec'h Eusa a ra treuzkasadennoù hep fun gant Morlu broadel Brest.▼
* [[1899]]] :
▲Al letanant a vor Camille Tissot a ave ar Morlu broadel gant an THF (Treuzkas Hep Fun). Goude, savlec'h Eusa a ra treuzkasadennoù hep fun gant Morlu broadel Brest.
An arload heverk kentañ gant ar pellskriverezh hep fun eo ar diogel meurvor. E penn-kentañ an XXvet kantvet, ar mordreizherioù a vez aveet gant teknik ar skinbellskriverezh.
 
Adalek 1904 :
* [[Adalek ]]1904 : savlec'h THF Eusa, gant an igorell FFU, a gas liammoù dre skinbellskriverezh war hirder gwagenn a 600 metr gant ul lestraz a 80 mordreizher.
Al liamm kenwerzhel treuzatlantel kentañ a ya endro e 1907 etre Iwerzhon hag an Douar-Nevez.
 
Daou beñse brudet o deus diskouezet efedusted ar skingomz. :
 
* [[1909]] : 920 treizhad zo saveteet e-pad ar stokad République-Florida a drugarez d'an THF.
An Titanic a implij evit ar wezh kentañ ar c'hod SOS e 1912, 700 treizhad a zo saveteet gant ar vag Carpathia.
 
* [[War-dro 1913]], ar bandennoù radio kentañ rannet etre servijoù a zeu war wel.
Goude ar brezel bed kentañ, e 1918, an embregerezh Telefunken he deus krouet eur skourr anvet Transradio, a verko an istor dre ziorren an treuzkas daoudu, e 1919. Savet he deus ur savlec'h bras e Batavia, a ya en dro gant ur galloudegezh bihan.
 
« An Ajañs kazetenniñ Treuzmeurvor » ha « Europa Radio » an Alamaned a implij ar memes teknologiezh. Er Stadoù Unanet, e vo roet lañs d'an « Transradio Press Service » gant Herbert Moore, staliet e New York. E Bro-C'hall, « kompagnunezh hollek an THF » a gemer perzh e-barzh « Transradio Arc'hantina », a gorvo ar c'hehentiñ dre skingomz etrebroadel.
 
E* [[1920]], ar programmoù skingomz pemdeziek kentañ a grog e Bro-Saoz (embregerezh Marconi), er Stadoù Unanet e Washington, D.C. (KDKA), e Pittsburgh, e giz en URSS.
 
E miz kerzuKerzu 1921 skingomz an Tour Eiffel a skign ar sonadeg kentañ gant ur skigner 900 W a hirder gwagennoù 2650m. Roet eo lañs d'ar BBC e 1922.
 
E miz here 1922, embregerezh gall ar skingomz tredan a zo roet an aotre dezhi da gas da benn, d'ul live arnodek, skignañ abadennoù skingomz pemdeziek.
 
Adalek ar 6 a viz Du 1922 e vez aozet sonadegoù Radiola a zo o vont da lakaat ur publik ledan da zizoleiñ ar skingas. Ar skingasadennoù Radiola a zo sevenet a-drugarez d'ur post skingomz-tredan gant al labouradeg S.F.R (Kevredigezh Gall ar SkinbellgomzerSkinbellgomz) e Levallois gant ur galloudegezh skingasadenn 2 gilowatt.
 
E* [[1925,]] : ar radio a zo implijet evit ar wech gentañ evit ur c'houlzad evit an dilennadegoù gant Herbert Hoover.
 
 
E* [[1938,]] : Orson Welles a skign un skingasadenn radio-gwirvoud diwar-benn un argad gant meurzidiMeurzhidi, ken gwirheñvel e tiskenn tiskenno ar selaouerien bennfollet er straed.
 
=== An eil brezel bed ===
E pad an eil brezel bed, labourvaoù ar vellerien a barfet un implij nevez :
Ar radar diorret gant an Alamaned, ar Saozon hag an Amerikaned, n'en deus ket bedbet amzer da gemenn anun argad nij e koulz : argadhini Pearl Harbor.
 
Istor ar radar
 
Ar skinmerdeiñ, gant ar goniometr emgefreek e stern kroaziet, al LORAN, ar C'HONSOL, hag an DECCA.
Ar skinbrellañ, lakaet e pleustr en eur mod sistematek war Skingomz Londrez
Ar rinegañc'hodiñ gant ar rinegerc'hoder brudet Enigma lestrsplujerienlestr-splujerien alamanek.
An Talkie-walkie a servij d'ober liammoù skingomzabell o vont war droad.
 
Miliadoù a skingasoùskingaser-dastumer hezoukskinbaker hezoug a ave ar gweturioù, kirri-nij ha batimantoù gourc'hemenn. Ar gudenn boueta e 12V ha 24V a zo diskoulmet dre an amdroer-dro "dynamotor" pe gant amdroerioùamdroerien daskrenañ ha treuzfurmerioù.
 
Ar skingomz a servijoutservij d'ober propandapropaganda, evel skingomz ar Reich, GroBdeutscher Rundfunk, padal e vez selaouet ar BBC e-pad ar c'heulfe, hag a dreuzkas war ar skingomz Londrez keleier riginetkodet davet ar ResitañsResistañs.
Daou lugan a zo skignet dre ar BBC :
« Radio Pariz a lavar gaou, Radio Pariz a lavar gaou, Radio Pariz zo Alaman. » gant Pierre Dac.
« AmanAmañ Londrez, ar cC'hallaoued a gomz d'ar cC'hallaoued... »
ha « galv an 18 a viz Mezheven 1940 » gwall vrudet,gant ar Jeneral De Gaulle a lako ar skingomz da vezañvont brudettre en istorIstor.
 
=== Ar bloavezhioù 1950 ===
[[Image:5tubes-radio.jpg|thumb|right|Radio 1950]]
 
P'emañ gouest ar garourien skingomz da vezañ aveet gant miliadoù a gaserien hag a bakerien diglaset gant al lu, e-barzh an « dreistadoù », er « fug » en Alamagn hag e « command set » amerikanAmerika, diorren ar skingomz evit ur publik ledan a ya war-raok hag ar paker evit an holl a vez skoueriekaet.
 
Ur paker «  pep gwagenn » o c'holeiñ GB (Gwagennoù Bras), Gb (Gwagennoù bihan), Gbe (Gwagennoù berr) a vez e-barzh an holl diegezhioù. Ur gourheterodin eo, gant 5 pe 6 korzenn a stern reterabl diabarzh, un drobarzhell moned « pick-up » evit selaou an ervennigoù kentañ, ul lagad hud evit reizhañ fin ar frekañsoù, un dremm gant spilhenn ha sifelenn o ren ur fetisaer argemmenn klotaatklokaat, un talbenn gwiad ha koad gwerniset. An dremm a verk anv ar chadennoù evel Radio Pariz, Pariz Inter, BBC, Radio-Luxembourg, etc pa vez diskouezhdiskouez ar chadenn rakdibabet gant ar spilhenn.
Ar pakerioù « pep red » hep treuzfurmer, zo skañvoc'h hag, a-drugarez d'ur re gorzennoù arbennik gant neudennoù a-steud dreist-holl, zo katgouest da vezañ bouetaet gant ur red 110 V untu. Karterioù zo e Pariz o deus c'hoazh tredan gant ur red untu e 1950.
An tuellennoù munut a eillec'h an tuellennoù oktal, ar skingomzoù-karr zo krouet, gant un eñvoriñ ardivinkel eus ar chadennoù.
Ar skingomzer hiniennel (transistor)
Unan eus ar skingomzerioù hiniennel kentañ e 1959
Ar skingomzer kentañ gant transistor er bloavezhioù 1960, a vo anvet « transistor » gant an dud buan-tre, a ro tu da selaou ar skingomz e pep lec'h, war al lec'h vakañsiñ, er straed, war an aod, er "surboum", n'eo ket mui ar skingomz un ardivingardivink evit an tiegezh met unan hiniennel.
Er bed micherel, an transistor a erlec'h an tuellennoù tamm-ha-tamm, ha da c'houde e vo posupl ober gant an amred enframmet, fiñvaüsfiñvus, etc... Istor ar skingomz a zeu da vezañ hini skingomz arnevez.
 
Levrlennadur
▲#=== Levrlennadur ====
25 blizenn d'an T.S.F, kevredigezh Frañs skingomz-dredan, Pariz 1935
Jean François Remonté, an blizenn skingomz, L'arpenteur 1989
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/wiki/Skingomz »