Skingomz : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 7:
Kavadenn ar radio zo un oberenn stroll, he doa kroget gant dizoloadenn ar gwagennoù tredanwarellek, gant kavadenn ar pellskriver, hag a zegouezhas da grouiñ an ardivinkoù kentañ evit kehentiñ hep fun :
 
* [[1841]] : [[Samuel Morse]] a ijin ar pellskriver tredan. Krouet e voe ar c'hod « Morse » gant e skoazeller, [[Ernest Vail]].
* [[1866]] : kemennet eo gant [[Mahlon Loomis]] eo deuet a-benn da aozañ an treuzkas kentañ hep fun e [[Virginia]].
* [[1883]] : Krouet eo ar gorzenn c'houllo gant div elektrodennelektrod pe diod gant [[Thomas Edison]], hep dezhañ meizhañmeizañ an holl c'hounidoù pe implijoù posupl anezho, en o zouez, eeunañ ar red pebeilad. Muioc'h a briz a zoug [[Edison]] ouzh implij ar red untu evit ar goulaouiñ.
* etre[[1886-]] ha [[1888]] : [[Heinrich Rudolf Hertz]] a lak ar gwagennoù skingomz war wel dre an arnod « [[Hertz]] ». En e enor e vo graet gwagennoù « hertzian » anezho.
* [[1889]] : Krouet eo ur ganer frekañsoù uhel gant [[Tesla]] (15KHz) ; e 1893 e lak ar c'hehentiñ kentañ dre skingomz e pleustr.
* [[1890]] : [[Branly]] a zizolo ar pennreolenn treuzkas dre skinoù ha peursevel a ra an dizoloer gwagennoù kizidik kentañ, an treuzkaser skinoù a dapo anv koheror [[Branly]], en desped an ijinour. Orin ar ger «koheror» a zo saoz, ar verb «to cohere» a sinifi stagañ... rik evel a rae ar greun bleud houarn a oa staget an eil gant egile e-barzh an treuZkasertreuzkaser skinoù.
* [[1891 ha 1893]] : [[Tesla]] a enroll hag a vreouavreou ar sistem hep fun [[Tesla]] (radio pellskriver) ha kempenn a ra al lamp elektronek yen.
* [[1893]] : ar c'helenner [[Alexandre Popov]] deuseus Sant-Petersbourg, a zizolo pennaenn ar stign a aotreo liammoù dre skingomz a -bell. Diwezhatoc'h e tizolo hep teurel evezh outo efedoù ar songreskiñ hanter luc'heüs (war-dro 40 bloaz a raok kavadenn ar skingomzer).
* [[1895]] : [[Guglielmo Marconi]] a arnod al liammoù hertzian kentañ en ur genkiz e [[Griffone]] en [[Italia]] hag e verk ur bazenn arouezius eus ar skinbellskriver hep fun e [[Salvan]] ([[Valais]]) en [[Alpoù]] suis, e-pad an hañv [[1895]].
* [[1897]] : Daoust da c'hGuglielmoh[[Guglielmo Marconi]] bezañ bet anavezet da gentazñgentañ evel kaver ar skingomz, ar pezh a vez kredet gant an darn vrasañ eus an dud hiziv c'hoazh, lezioù-barn Amerika o doa nullet brevedoù [[Marconi]] e [[1943]] ha prouet e oa bet e oa [[Tesla a oa]] kaver gwirion ar skingomz.
 
Prouet eo bet gant [[Tesla]] ez eo ar sinalioùsinal radio ur frekañs, he deus ezhomm ur c'haser hag ur paker. [[Tesla]] en doa disklêriet daou vreved e 1897, a oa bet nullet e 1904 en erbed da vMarconiv[[Marconi]].
 
* [[1898]] : D'an 3 a viz Eost, gant minist ar Meurvor, e kas al leutanant a vor Camille Tissot al liammoù skingomz oberiat gall kentañ war vor : 1 800 m etre ar Borda hag arouezva Porzh an Duged e Brest. Kendrec'het eo ar ministr gant labourioù Camille Tissot, a vo arc'hantet.
Linenn 26:
* [[1901]] : Marconi a a gas da benn ar c'hehentiñ treuzatlantel kentañ etre an Douar-Nevez ha Kerneveur.
* [[1906]] : kasadenn gentañ ar vouezh dre ar skingomz a ya de benn vat, er Stadoù-Unanet, gant Reginald Fessenden da noz Nedeleg.
* [[D'an 30 a viz Eost [[1906]] : Greenleaf Whittier Pickard a zisklêr ur breved a vo kadarnaet d'an 20 a viz Du 1965 evit un dizoloer strink simploc'h eget dizoloer Gustave Ferrié. Goude, gant Dunwoody, Pickard a ijin ar post galen, gantañ e vo savet ar postoù kentañ evit ar skingomz.
* [[1907]] : An Amerikan Lee De Forest a ijin al lamp amplat kentañ gant katod tomm (triod) e vo loc'het diwarni holl embregerezh ar skin-elektronek.
 
=== An implijoù kentañ ===
Linenn 35:
An arload heverk kentañ gant ar pellskriverezh hep fun eo ar diogel meurvor. E penn-kentañ an XXvet kantvet, ar mordreizherioù a vez aveet gant teknik ar skinbellskriverezh.
 
* [[Adalek [[1904]]1904 : savlec'h THF Eusa, gant an igorell FFU, a gas liammoù dre skinbellskriverezh war hirder gwagenn a 600 metr gant ul lestraz a 80 mordreizher.
Al liamm kenwerzhel treuzatlantel kentañ a ya endro e 1907 etre Iwerzhon hag an Douar-Nevez.
 
Linenn 43:
An Titanic a implij evit ar wezh kentañ ar c'hod SOS e 1912, 700 treizhad a zo saveteet gant ar vag Carpathia.
 
* [[War-dro [[1913]], ar bandennoù radio kentañ rannet etre servijoù a zeu war wel.
Goude ar brezel bed kentañ, e 1918, an embregerezh Telefunken he deus krouet eur skourr anvet Transradio, a verko an istor dre ziorren an treuzkas daoudu, e 1919. Savet he deus ur savlec'h bras e Batavia, a ya en dro gant ur galloudegezh bihan.
 
« An Ajañs kazetenniñkazetennenoù Treuzmeurvor » ha « Europa Radio » an Alamaned a implij ar memes teknologiezh. Er Stadoù -Unanet, e vo roet lañs d'an « Transradio Press Service » gant Herbert Moore, staliet e New York. E Bro-C'hall, « kompagnunezh hollek an THF » a gemer perzh e-barzh « Transradio Arc'hantina », a gorvo ar c'hehentiñ dre skingomz etrebroadel.
 
* [[1920]], ar programmoù skingomz pemdeziek kentañ a grog e Bro-Saoz (embregerezh Marconi), er Stadoù Unanet e Washington, D.C. (KDKA), e Pittsburgh, e giz en URSS.
 
E miz Kerzu [[1921 ]] skingomz an Tour Eiffel a skign ar sonadeg kentañ gant ur skigner 900 W a hirder gwagennoù 2650m. Roet eo lañs d'ar BBC e [[1922]].
 
E miz here [[1922,]] embregerezh gall ar skingomz tredan a zo roet an aotre dezhi da gas da benn, d'ul live arnodek, skignañ abadennoù skingomz pemdeziek.
 
Adalek ar 6 a viz Du [[1922]] e vez aozet sonadegoù Radiola a zo o vont da lakaat ur publik ledan da zizoleiñ ar skingas. Ar skingasadennoù Radiola a zo sevenet a-drugarez d'ur post skingomz-tredan gant al labouradeg S.F.R (Kevredigezh Gall ar Skinbellgomz) e Levallois gant ur galloudegezh skingasadenn 2 gilowatt.
 
* [[1925]] : ar radio a zo implijet evit ar wech gentañ evit ur c'houlzad evit an dilennadegoù gant Herbert Hoover.
Linenn 64:
Ar radar diorret gant an Alamaned, ar Saozon hag an Amerikaned, n'en deus ket bet amzer da gemenn un argad nij e koulz : hini Pearl Harbor.
 
Ar skinmerdeiñskin-merdeiñ, gant ar goniometr emgefreek e stern kroaziet, al LORAN, ar C'HONSOL, hag an DECCA.
Ar skinbrellañskin-brellañ, lakaet e pleustr en eur mod sistematek war Skingomz Londrez
Ar c'hodiñ gant ar c'hoder brudet Enigma lestr-splujerien alamanek.
An talkie-walkie a servij d'ober liammoù skingomzabellskingomz oa-bell en ur vont war droad.
 
Miliadoù a skingaser-skinbaker hezoug a ave ar gweturioù, kirri-nij ha batimantoù gourc'hemenn. Ar gudenn boueta e 12V ha 24V a zo diskoulmet dre an amdroer-dro "dynamotor" pe gant amdroerien daskrenañ ha treuzfurmerioù.
Linenn 88:
Ar pakerioù « pep red » hep treuzfurmer, zo skañvoc'h hag, a-drugarez d'ur re gorzennoù arbennik gant neudennoù a-steud dreist-holl, zo gouest da vezañ bouetaet gant ur red 110 V untu. Karterioù zo e Pariz o deus c'hoazh tredan gant ur red untu e 1950.
 
An tuellennoù munut a eillecerlec'h an tuellennoù oktal, ar skingomzoù-karr zo krouet, gant un eñvoriñ ardivinkel eus ar chadennoù.
 
=== Ar skingomzer hiniennel (transistor)===