Fyodor Dostoyevskiy : diforc'h etre ar stummoù

Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Brezhoneg e-lec'h saozneg
Linenn 1:
[[Restr:Dostoevsky.jpg|right|thumb|200px|Fyodor Dostoyevskiy]]
 
'''Fyodor Mic'haylovitch Dostoyevskiy''' ([[ruseg]] Фёдор Миха́йлович Достое́вский, [[romanekadur|treuzskrivet]] ivez '''Fedor Dostoievski''') a oa ur skrivagner [[Rusia|rusian]] bet ganet e [[Moskov]] d'an [[30 a viz Here]] (hervez an [[deiziadur juluan]]/[[11 a viz Du]]) [[1821]] ha marvet e [[Sant-Petersbourg]] d'an [[28 a viz Genver]] (pe [[9 a viz C'hwevrer]]) [[1881]]. Sellet e vez outañ e vez evel unan eus ar [[romant|romantourien]] vrasañveurañ eus e amzer. Levezonet en deus kalz skrivagnerien ha [[prederouriezh|prederourien]].
 
Mab ur surjian eus an arme e oa. Goude ur vugaleaj diaes ez eas war ar studi en Akademiezh ijinourezh milourel Sant-Petersbourg hag ec'h echuas isletanant.<br />
Mab ur surjian eus an arme e oa. Goude ur vugaleaj diaes ez eas war ar studi en Akademiezh ijinourezh milourel Sant-Petersbourg hag ec'h echuas isletanant. Klañv e oa gant [[Drougsant|droug Sant-Yann]] abaoe e 26 vloaz. Adalek 1842 e labouras evit ministrerezh an difenn evel tresour. E 1844 e roas e zilez da'n em ouestlañ d'e romant kentañ, ''An dud paour'', hag ec'h embannas romant [[Honoré de Balzac|Balzac]] ''[[Eugénie Grandet]]''. E [[1849]] e voe arestet ha kondaonet d'ar marv abalamour ma oa ezel eus ur strollad frankizour - ar [[Kelc'h Petrachevsky|C'helc'h Petrachevsky]] . D'ar mare diwezhañ e voe digastizet gant an [[Tsar]] hag harluet da [[Omsk]] en ur prizon eus [[Siberia]], e-doug pevar bloavezh. Echuiñ a reas e gastiz e [[1854]] hag anvet e oa da ofiser en ur rejimant eus Siberia. Dimeziñ a ra eno gant Maria Dmitrievna Isaieva e 1857. E [[1859]] hepken e oa roet e ditloù noblañs dezhañ en-dro hag e oa aotreet da embann. E 1860 e roas e zilez eus an arme hag e tistroas da Sant-Petersbourg. E-pad meur a vloavezh e veajas en Europa. En em ouestlañ a rae a-zevri da sevel levrioù. Klask a rae gounit arc'hant o c'hoari met berniañ a reas del war e chouk. Un temz-spered teñval en doa. E-pad e veajoù e teuas da vezañ ur "frankizour" entanet evit e vro ha dreist-holl ur brogarour. Dont a reas da vezañ brudet pa zistroas da [[Rusia]] e 1871 goude embannadur e oberenn ''Torfedoù ha kastizoù'' e 1866 hag hini ''An Diod'' e 1868 a zigor e brantad meürded ma skrivo e oberennoù gwellañ : ''Ar pried peubadus'' (1870), ''An drouksperedoù'' (1871) hag ''Ar breudeur Karamazov'' (1880).
Klañv e oa gant [[Drougsant|droug Sant-Yann]] abaoe e 26 vloaz. Adalek [[1842]] e labouras evit ministrerezh an Difenn evel tresour. E [[1844]] e roas e zilez da'n em ouestlañ d'e romant kentañ, ''An dud paour'', hag ec'h embannas romant [[Honoré de Balzac|Balzac]] ''Eugénie Grandet''.<br />
En dienez e varvas met goude e varv e oa graet dezhañ un interamant broadel.
E [[1849]] e voe arrestet ha [[kastiz ar marv|kondaonet d'ar marv]] abalamour ma oa ezel eus ur strollad [[frankizouriezh[frankizour]] - ar [[Kelc'h Petrachevsky|C'helc'h Petrachevsky]]. D'ar mare diwezhañ e voe digastizet gant an [[Tsar]] hag harluet da [[Omsk]] en ur prizon [[Siberia|siberian]], e-doug pevar bloavezh. Echuiñ a reas e gastiz e [[1854]], hag anvet e voe da ofiser en ur rejimant eus Siberia.<br />
E [[1857]] e timezas eno gant Maria Dmitrievna Isaieva. E [[1859]] hepken e voe adroet e ditloù noblañs dezhañ, hag aotreet e voe da embann. E [[1860]] e roas e zilez eus an arme hag e tistroas da Sant-Petersbourg.<br />
E-pad meur a vloavezh e veajas dre [[Europa]]. En em ouestlañ a rae a-zevri da sevel levrioù. Klask a rae gounit arc'hant dre c'hoari met berniañ a reas dle war e chouk. Un temz-spered teñval en doa.<br />
E-pad e veajoù e teuas da vezañ ur frankizour entanet evit e vro ha dreist-holl ur brogarour. Dont a reas da vezañ brudet pa zistroas da Rusia e [[1871]] goude embannadur e oberenn ''Torfedoù ha kastizoù'' e [[1866]], ha hini ''An Diod'' e [[1868]] a zigoras e brantad meurded ma skrivas e oberennoù gwellañ : ''Ar pried peubadus'' ([[1870]]), ''An drouksperedoù'' ([[1871]]) hag ''Ar vreudeur Karamazov'' ([[1880]]).
 
En dienez e varvas, met goudeobidoù ebroadel varva e oavoe graet dezhañ un interamant broadel.
== E oberennoù ==
[[Restr:Dostoevskij 1872.jpg|thumb|right|280px|Fiodor Dostoievski, poltredet gant Vassilij Grigorovič Perov e 1872]]
 
== E oberennoù ==
N'eus bet embannet nemet ur gontadenn diwar bluenn Dostoievski e [[brezhoneg]] : ''[[Hunvre un den lu]]'', troet diwar ar rusianeg gant [[André Markowicz]] ha [[Yann-Varc'h Thorel]], [[An Treizher]], 2006 (anv orin : ''Son smeshnogo cheloveka'', e [[rusianeg]] Сон смешного человека).
[[Restr:Dostoevskij 1872.jpg|thumb|right|280px|Fiodor DostoievskiDostoyevskiy, poltredet gant Vassilij Grigorovič Perov e 1872]]
N'eus bet embannet nemet ur gontadenn diwar bluenn DostoievskiDostoyevskiy e [[brezhoneg]] : Сон смешного человека ''Son smeshnogo cheloveka'' "[[Hunvre un den lu]]''," troet<ref>Troet diwar ar rusianeg gant [[André Markowicz]] ha [[Yann-Varc'h Thorel]], [[An Treizher]], 2006 (anv orin : ''Son smeshnogo cheloveka'', eISBN [[rusianeg]] Сон смешного человека)978-2-9137-1203-4.</ref>
=== Romantoù ===
* (1846) ''Bednye lyudi'' (Бедные люди); ''[["Tud Paour]]''paour"
* (1846) ''Dvojnik'' (Двойник. Петербургская поэма); ''[["An Doubl: Ur varzhoneg eus Petersbourg]]''"
* (1849) ''Netochka Nezvanova'' (Неточка Незванова); ''[["Netochka Nezvanova (novel)|Netochka Nezvanova]]''" (diechu)
* (1859) ''Dyadyushkin son'' (Дядюшкин сон); ''"Hunvre an eontr''"
* (1859) ''Selo Stepanchikovo i ego obitateli'' (Село Степанчиково и его обитатели); ''[["Kêriadenn Stepanchikovo]]''"
* (1861) ''Unizhennye i oskorblennye'' (Униженные и оскорбленные); English"Ar translation:re ''[[Theizelaet Insultedha and Humiliated]]''kunujennet"
* (1862) ''Zapiski iz mertvogo doma'' (Записки из мертвого дома); ''[["Ti ar Rere Varv]]''varv"
* (1864) ''Zapiski iz podpolya'' (Записки из подполья); ''[["Notennoù eus Dindan Zouar]]''danzouar"
* (1866) ''Prestuplenie i nakazanie'' (Преступление и наказание); ''[["Torfed ha Kastiz]]''kastiz"
* (1867) ''Igrok'' (Игрок); English translation: ''[["Ar C'hoarier]]''"
* (1869) ''Idiot'' (Идиот); English translation: ''[["An diod]]''"
* (1870) ''Vechnyj muzh'' (Вечный муж); ''"Ar Gwaz Peurbadel''peurbadel"
* (1872) ''Besy'' (Бесы); English"Ar translation:re ''[[Thezaonet" Possessed (novel)|The Possessed]]''
* (1875) ''Podrostok'' (Подросток); ''[[The"Ar Raw Youth]]'c'hrennard"
* (1881) ''Brat'ya Karamazovy'' (Братья Карамазовы); ''[["Ar Vreudeurvreudeur Karamazov]]''"
 
=== Kontadennoù ===
* (1846) ''Gospodin Prokharchin'' (Господин Прохарчин); '' "An aotrou Prokharchin''"
* (1847) ''Roman v devyati pis'mah'' (Роман в девяти письмах); ''"Romant e Navnav Lizher ''lizher"
* (1847) ''Hozyajka'' (Хозяйка); '' "Ar Berc'hennez ''"
* (1848) ''Polzunkov'' (Ползунков); ''"Polzunkov''"
* (1848) ''Slaboe serdze'' (Слабое сердце); '' "Ur Galon Wangalon ''wan"
* (1848) ''Chestnyj vor'' (Честный вор); ''[["Ul Laerlaer Onest]]''onest"
* (1848) ''Elka i svad'ba'' (Елка и свадьба); ''[["Ur Wezennwezenn Nedeleg hag un Eured]]''eured"
* (1848) ''Chuzhaya zhena i muzh pod krovat'yu'' (Чужая җена и муҗ под кроватю); English"Ar translation:pried ''The Jealous Husband''gwarizius"
* (1848) ''Belye nochi'' (Белые ночи); ''[["Nozvezhioù Gwenn]]''gwenn"
* (1849) ''Malen'kij geroj'' (Маленький герой); ''"Un Harozharoz Bihan''bihan"
* (1862) ''Skvernyj anekdot'' (Скверный анекдот); ''[["Un Istoristor Divalav]]''divalav"
* (1865) ''Krokodil'' (Крокодил); ''[[Ar Cc'hrokodil]]''"
* (1873) ''Bobok'' (Бобок); ''[["Bobok]]''"
* (1876) ''Krotkaja'' (Кроткая); ''[["Ur Cc'hrouadur Jentil]]''jentil"
* (1876) ''Muzhik Marej'' (Мужик Марей); ''[["Ar Cc'houer Marey]]''"
* (1876) ''Mal'chik u Hrista na elke'' (Мальчик у Христа на елке); ''"Ar Wezennwezenn Nedeleg Neñvel ''neñvel"
* (1877) ''Son smeshnogo cheloveka'' (Сон смешного человека); ''[[Hunvre un den lu]]'', troet diwar ar rusianeg gant [[André Markowicz]] ha [[Yann-Varc'h Thorel]], [[An Treizher]], 2006.
Ar pemp danevell diwezhañ (1873-1877) a zo lakaet el levr ''[[Дневник писателя "Deizlevr ur Skrivagner]]''skrivagner" (1873–1881).
 
=== Skridoù all ===
* ''Winter"notennoù Notesgoañv onwar Summerfromoù Impressions''hañv" (1863)
* ''[[A Writer's Diary]]'' (Дневник писателя) (1873–1881)
* Lizheroù
 
== Liammoù diavaez ==
[http://www.fyodordostoevsky.com/ Lec'hienn a-zivout Fedor Dostoïevski]
 
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
 
{{DEFAULTSORT:Dostoyevskiy, Fyodor}}