|
Kontañ a ra '''Kentañ Levr ar Vakabeed''' istor emsavadeg ar [[Yuzevien]] enep ar briñsed ellenekhellenek a oa mestrmistri war o bro, [[Antioc'hos Epifan]] (175-164 KJK) peurgetket.
[[Mathathias]], ur [[beleg ]], a voe kentañ penn an emsavadeg.
Kemeret e voe e lec'h goude e varv gant e vab Youdas, lesanvet ''Makabai'' ("ar morzhol"). Gant ar c'hurioù a sevenas e teuas a-benn da skarzhañ an enebour diouzh ar vro, nemet diouzhwar-bouez un nebeud kreñvlec'hioù, [[Jeruzalem]) en o-zouez. Glanaet e voe an Templ a oa bet diskaret<ref> Gouel [[Hanoukkah]] (gouel an Dedi) a zo bet savet e koun an darvoud-mañ</ref><ref> ''Dictionnaire culturel de la Bible'', cerfCerf/Nathan, 1990, p. 101 {{ISBN|978-2-204-04028-0}}</ref> e 164 ha goude marv Antioc'hos ec'h adkavas ar Yuzevien ar frankiz da lidañ o gouelioù evel a-raok.
Met kendelc'her a reas ar c'hrogadoù ha kouezhañ a reas [[Youdas Makabai]]. E vreur [[Yonathan Makabai|Yonathan]] a gasas neuze ar stourmadeg ;– gwech oc'h ober emglev gant ar [[Impalaeriezh roman|Romaned])], gwech gant [[Sparta|Spartiz]], gwech o klas intent gant roue [[Siria]]. D'anEn diwezh e kouezhas ivez etre daouarn an enebourien ((143 KJK). Kemer a reas [[Simon Makabai|Simon]] plas e vreur Yonathan evel "beleg-meur ha penngadour ha pennrener ar Yuzevien".<ref>1M. '''14''', :47</ref> Ken brudet hag e vreudeur e voe Simon dre e galonegezh hag e garantez evit hêrezh e dadoù.
Pa daoler ur sell war an emsavadeg o doa renet , e c'heller lavarout o doa dieubet o bro diouzh an estren, diazezet ur stadStad yuzev dizalc'h, adsavet al Lezenn hag al lidoù hengounel ha degaset ar surentez d'ar bobl.<ref>Troidigezh An Tour-Tan, Levrenn 5, 1986, p 65</ref> Mervel a reas Simon e 134 KJK.<ref> Anvet e voe <q>Asmonidi</q> (diskennidi Asmon, familh ar Vakabeed) a voe graet eus diskennidi ar Vakabeed a renas war [[Israel]] goude ( :Yann Hirkan, Aristobul Iañ, Alesksandr Jane, Aristobul II, Hirkan II).</ref>
Dianav eo oberour Kentañ Levr ar Vakabeed, met; skrivet e vefe bet an oberenn war-dro ar bloavezh 100 KJK.
====Daveoù====
{{Daveoù}}
[[Rummad: Levrioù an Testamant Kozh|Makabeed]]
|
