|
*''Ur bajenn disheñvelout [[USMC_(disheñvelout)|USMC]] zo ivez''.
:[[Skeudenn:Meurastumm.png]] '''Notenn :' '' Arabat kemmeskañ an '''United States Marines Corps''' gant ar ''[[Continental Marines]]''
{{Infobox/Deroù}}
{{Infobox/Titl|United States Marine Corps|E1E1E1|}}
"Teufel Hunden"<br />
}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Izili|202000220 200 (e [[2016]]):<br />
* 194182 000 enaouet<br />oberiad
* 38 200 adarmead
* 40 000 da c'hortoz<br />
* 11661 blenerien166 kirrikarr-nij
}}
{{Infobox/Linenn gemmesk|Lec'hienn internet|http://www.marines.mil}}
{{Infobox/Notennig|Infobox Bro}}
{{Infobox/Dibenn}}
'''United States Marine Corps''' ([[brezhoneg]] : StrolladKorf MarinesFuzuilhourien-vor ar Stadoù-Unanet), berraet en '''US Marine Corps''' pe '''USMC''', a zo unan eus pemp rann [[Armeoù ar Stadoù-Unanet]] (''US Armed Forces'').
Bet eo ur rann eus troadegiezh eus ar [[US Navy|Morlu Amerikan]], rehini ar [[fuzuilher-mor|fuzuilherien-morvor]], met gant an amzer e voe muioc'h-mui a nijerien, kanolerien, bleinerien kirri hobregonet enni.
Kefridi pennañ ar Marines a zo tagañ adal ar mor gant harp dezougen bliv ar [[US Navy|Morlu Amerikan]].
DaouDiv batailhonvatailhon [[Continental_Marines|Marines kevandirel]] ([[Saoznegsaozneg]]: ''[[Continental Marines]]'') a oa bet krouet d'an [[10 a viz Du]] [[1775]] e kêr [[Philadelphia]] dindan stumm ur strollad-stourm doare troadegiezh o stourm evit dieubidigezh Amerika kementken war vor ha war an douar.<ref>[http://www.marines.com/history-heritage/timeline ''Lec'hienn Marines.com rummad Istor an USMC dre deg bloaz''].</ref> AboaeAbaoe ez eo kemmet rol ar Marines betek mont etrezek ar stourm en oabl, an dilestradegoù-prim.. hag all. Dre-se ez eo betroetbet roet dezho al lesanvioù pobl: ''America's third air force'' pe c'hoazh ''Second land army''.<br>
Korf ar Marines a zo bet lakaet kalz war-raok dre e oberezhioù-brezel dilestrañ hag e strategiezhoù e-pad an [[Eil Brezel-bed]] war [[Brezel_ar_Meurvor_Habask_(1937-1945)|tachenn ar Meurvor Habask]] ; dont a reas da vezañ a-benn neuze un diaz d'al lu Amerikan .<ref>[''Warren James A. (2005)., ''American Spartans: The U.S. Marines: A Combat History From Iwo Jima to Iraq.'' New York: Free Press, Simon & Schuster. {{ISBN |0-684-87284-6''.]}}</ref>
E-kreizhkreiz an 20vet{{XXvet kantved}} ez eo deuet an ''U.S. Marine Corps'' da vezañ ar strollad-stourm gwellañ a-fed dilestradegoù. Gellout a reont kas da benn un oberiadur-tagañ ganten un doare founnusfonnus evit harpañ selloù etrevroadeletrebroadel ar Stad Amerikanamerikan.
Er bloavezh 2010[[2016]] eez kavereus 202220 000200 Marines rannet e :
* 182 000 oberiad <ref name="DoD">{{en}} [http://www.defense.gov/News/News-Releases/News-Release-View/Article/652687/department-of-defense-dod-releases-fiscal-year-2017-presidents-budget-proposal ''U.S. Department of Defense''] </ref>
* 194 000 enaouet<br />
* 4038 000200 daadarmead c'hortoz<brref name="DoD" />
* ha 1 166 karr-nij ([[2015]]) <ref>{{en}} [https://d1fmezig7cekam.cloudfront.net/VPP/Global/Flight/Airline%20Business/AB%20home/Edit/WorldAirForces2015.pdf ''Flight International'']</ref>
* 1166 blenerien kirri-nij
187891187 891 a soudarded Marines a zo ledetdispaket dre ar bed hiziv-an-deiz.<ref>[http://todaysmilitary.com/joining/marine-corps ''Lec'hienn Today's military : Marine Corp'']</ref>
== Oberiadurioù pennañ ==
=== Brezelioù engouestlet ===
[[Restr:Battle of Nassau.jpg|thumb|Kentañ dilestradeg an ''USMC'' e [[New Providence]] e-padkerzh Emgann Nassau e [[1776]]]]
* [[Brezel dieubidigezh ar Stadoù Unanet]] ([[1775]]-[[1783]])
* [[Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika]] ([[1861]]-[[1865]])
* Kasadenn sikour e China[[Sina]] ([[Emsavadeg ar Vokserien]], Even betek Eost [[1900]])
* KampagnBrezeliadenn [[Nicaragua]] ([[1912]])
* [[Brezel-bed kentañ]] ([[6 a viz Ebrel]] [[1917]]- [[11 a viz Du]] [[1918]])
* Dalc'hidigezh Nicaragua ([[6 a viz Genver]] [[1927]]- [[3 a viz Genver]] [[1933]])
* [[Eil Brezel-bed]] (7 a viz Kerzu 1941- [[15 a viz Eost]] [[1945]])
* [[Brezel Korea]] (Dindandindan sujidigezh mennad ar Vroadoù-Unanet ([[27 a viz Even]] [[1950]]- [[27 a viz Gouhere]] [[1953]])
* [[Brezel Vietnam]] ([[15 a viz Meurzh]] [[1962]]- [[28 a viz Genver]] [[1973]])
* [[Brezel Irak]] (Mae 2003 - [[1añ a viz Gwengolo]] [[2010]])
[[Restr:Marines01.jpg|thumb|Strollad soudarded Marines e [[1864]] e-padkerzh [[Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika]]]]
=== EmgannioùEmgannoù brudet=== ▼
[[Restr:Scott Belleau Wood.jpg|thumb|250 px|Soudarded Marines Amerika e- padkerzh [[emgann koad Belleau]]]] ▼▲[[Restr:Scott Belleau Wood.jpg|thumb|250 px|Soudarded Marines Amerika e-pad [[emgann koad Belleau]]]]
*[[Emgann Quallah Batto]] ([[Sumatra]]) ([[6 a viz C'hwevrer]] [[1832]])
*[[Emgann Shanghaï]] ([[4 a viz Ebrel]] [[1854]])
*[[Emgann bae Ty-Ho]] ([[China]]Sina) ([[4 a viz Eost]] [[1855]])
*[[Emgann Waya]] (inizi [[Fidji]]) ([[6 a viz Here]] [[1858]])
*[[Emgann Shimonoseki]] (Bag-brezel [[USS Wyoming]] e krog gant 3 bag japanaat;[[japan]]at, [[18 a viz Gouhere]] [[1863]])
*[[Emgann koad Belleau]] (Kentañ Brezel-bed, [[Bro -C'hall]]), (1añ a viz Even betek ar [[26 a viz Even]] [[1918]])
*[[Emgann Guadalcanal]] ([[7 a viz Eost]] [[1942]]- [[9 a viz C'hwevrer]] [[1943]])
*[[Emgann Saipan]] ([[15 a viz Even]] - [[9 a viz Gouhere]] [[1944]])
== Kefridioù pennañ ==
AnUn USMCnerzh akas zoeo unan nerzh kasUSMC. ArE c'hefridioùgefridioù pennañ a zo bet roetfiziet gant an [[National Security Act bloavezh 1947]], war teir zachenn a vez fiziet dezho:.
# Krabanata pe difenn ar bazennoù-mor hag an tachennoù er vroioù pell ha reiñ harp d'ar [[US Navy|Morlu Amerikan]] e-pad e oberiadurioù-brezel pe gourdoniñ.
# Reiñ lañs d'ar strategiezhioù, teknikoù ha d'an dafar da vezañ implijet evit an dilestradegoù liammet gant an [[United_States_Army|troadegiezh Us Army]] hag an [[United_States_Air_Force|nij-lu Air Force]].
== Tuta ha stummadur ==
=== An nevezianted ===
[[Restr:Defense.gov News Photo 000906-M-0000K-003.jpg|thumb|Ur serjant gourdoniñ pe [[Drill instructor]] o huchal war un neveziant. Pal ar gourdonadeg diazez a zo daeo lakaat ur bec'h spered muioc'h evit ur bec'h korf d'an emouestlidi.]]
An nevezianted a ranrank kaoutbezañ etre 17 ha 29 bloaz. Mare an engouestl diazez a vez etre 4 ha 5 bloaz. An nevezianted o vevañ e reter ar [[Mississippi]] a vez degemeret [[Parris Island]] ([[Carolina ar suSu]]) evit tremen o c'hlasadoù. Ar re o vevañ e kornôg ar stêr-veur a vez degemeret e [[San Diego]] ([[Kalifornia]]).
Ar gourdoniñ diazez a vez heuliet gant ur staj berr a-benn barrekaat war ar gadoniezh dre unvezhioù bihan ha war an armoù e [[Kamp Lejeune]] ([[Carolina an Norzh]]) pe e [[Kamp Pendleton]] (Kalifornia). ArKorf soudardedan da c'hortozadarmeidi, enaoueta zo bet krouet e-padkerzh ar [[Kentañ Brezel-bed|C'hentañ Brezel-bed]], a zo ul lodenn kenstaget gant peurestpeurrest ar c'horfad Marines. AnEtre niver40 000 ahag soudarded50 000 daeo c'hortozan niver a vez etre 40 hag 50 000 ezeladarmeidi. Kavet e vez ar 4re divizion troadegiezh hag ar 4re divizion-nij. ArAn soudardedadarmeidi da c'hortoz o deusdevez daou devezhzevezh gourdoniñ bep miz ha daoudiv sizhunsizhunvezh gourdoniñ e-padkerzh an hañv. MaMar vezbez ezhomm, an USMC dindan nebeut sizhunvezhioù a c'hell kreñvaat e- nerzh, eus ur c'hard ouzhpenn dindan un nebeud sizhunvezhioù gant ar c'horfad da c'hortoz, eus ur c'hard ouzhpenn.
N'eus ket eus un akademiezh milourel disheñvel evit ar soudarded Marines evel ma vez kavet evit skouriomskourioù all nerzhioù lu ar Stadoù-Unanet. Darn eus an emouestlidi dedennet gant hent ar rank a ofiser er c'horfad Marines a ya eda [[Akademiezh mor Annapolis]] ([[Maryland]]), memeszoken mapa vezc'heller anmont tuivez da vont ivez e [[Akademiezh West Point]] ([[New York]]) pe c'hoazh d'an [[United States Air Force Academy]] e [[Colorado Springs]] ([[Colorado]]). An holl ofiserien a vez rediet da dremen dre hent [[Quantico]].
An holl re MarinesVarines a zo fuzuilherien-vor da zigentañ [[fuzuilherien mor]];, adal an ofiserar pennpennofiser betek ar c'heginer memestra; heñvel eo al lezenn evit an nijerien. Ret eo dezho-holl gouzout holl implijembregiñ ur fuzuilh, arm diazez ar c'horfad USMC. War ar memes-tro ez eo ret dezho bezañ en ur stad yercyec'hed mat, un diazez d'ar servij. TestoùAmprouennoù a vez graet bep bloaz gant an holl izili d'ar c'horfad, eus ar pennoù betek ar soudarded diazez, kadourien pe get. Ar re a c'hwit a vez skarzhet eus ar c'horfad (ene gwirionez e vez sikouret dre ur gourdoniñ bihan-niver evit adtremen an testoùarnodennoù, ral eo bezañ skarzhet dre an doare-se).
=== Gourdoniñ ===
[[Restr:Marine Corps Platoon.jpg|thumb|Ur serjant gourdoniñ pe ''drill instructor'' gant soudarded nevez erruet en USMC]]
Bep bloaz, tro 20002 000 ofiserienofiser evit ar Marines a vez galvet pe kemennet. 38 000 neveziantedneveziant a zo enrollet ha gourdonet.<ref>Chenoweth, USMCR (Ret.), Colonel H. Avery; Colonel Brooke Nihart, USMC (ret) (2005). : ''Semper fi: The Definitive Illustrated History of the U.S. Marines'', New York: Main Street. {{ISBN |1-4027-3099-3.}}</ref> An holl anezho enrollet pe ofiserien kemennet a zo enrollet gant ar [[Marine Corps Recruiting Command]].
Gourdonadeg ar Marines a zoeo an hini hirañ el lu Amerikanstadunanat, padoutpa a rabad 12 sizunsizhunvezh, padal hini an troadegiezhdroadegiezh a bad 10 sizunsizhun hag hini ar [[US Navy|Morlu Amerikan]] a bad 9 sizunsizhunvezh. An holl re nevez -enrollet a grog gant ur gourdonadeg testc'hourdonadeg-arnod da welet daoust hag e vez anezho unenno danvez ur soudard pe get. Pa vez c'hwitet e vez roet ur gourdonadegc'hourdonadeg arbenikaet dindan selloù spis a-benn tizhout an nebeutañ ret da vezañ degemeret.
Ar merc'hed n'intne vezont ket kemmesket gant ar baotred el lec'hioù gourdonadeg gant ar baotredgourdonadiñ, kaset inte vezont da mirlecvirlec'h enrollañ [[Parris island]] ''(Marine Corps Recruit Depot)''.
=== Gourdoniñ airsoft ===
[[Restr:USMC-110621-M-0901H-99.jpg|thumb|Ur soudard eus an [[USMC]] o kuitaat an tachenndachenn gourdoniñc'hourdoniñ evit mont etrezek ul lec'h goudor e-padkerzh ur gourdonadegc'hourdonadeg tagadenn urbangêrel e [[Camp Lejeune]] e 2011]]
Evit ar gourdoniñ doare CQB ([[Saoznegsaozneg]]: ''Close Quarter Battle''), gourdonadeg doare urbankêrel e savadurioù nemetken, e vez implijet gant an USMC an doare ''[[airsoft]]'' oc'h implij adskeudennoù armoù o tennañ bollodoùboledoù plastik nemetken.
Ar pal aeo zo da vezañbezañ an tostañ eus gwirvoud an dachenn -emgann, dreist-holl hini dañjerus ar stourm er c'hêrioù lec'h ma vez ret bezañ mailh evit chom hep bezañ gloazet pe lazetlazhet. EmgannioùEmgannoù doare re [[Emgann Fallujah|Fallujah]] (4 a viz Ebrel- [[1añ a viz Ebrel]] [[2004]]; 7 a viz Du - [[23 a viz Kerzu]] [[2004]]) a redias an USMC da gemmañ ar gourdoniñ ha da reiñ muioc'h a bouez war hini ar stourm er c'hêrioù gwelet evel an hini gwadushañgwadusañ hag a vo muioc'h-muiañ anezhañ er bloavezhioù o tont.
=== Gourenerezh ===
* Pennad spisoc'h : [[Program gourenerezh ar Marine Corps]]
[[Restr:MCMAP Rear choke - Defense Visual Information Center 2006.jpg|thumb|160px|Gourenerezh doare MCMAP : trapañ ar gouzoug ]]
BloavezhEr bloavezh 2001, e krogas ar Marine Corps en deus kroget gant sevel ur program gourenerezh arbenikaetarbennik evit talañ ouzh ar brezelioù nevez. Anv an hentenn-se a zo ar ''[[Marine Corps Martial Arts Program]]'' (MCMAP) eo anv an hentenn-se. Ar brezelioù nevez a vez muioc'h-mui reoù e kêr gant kefridioù polis o welet ar soudarded Marines tostik-tost ouzhda tudu sivilnon-soudarded dizarmet. An MCMAP a zo gwelet evel ur respont d'ar fed-se o tegas un hent hep implij armoù marvus a-enep tud mennet gant ar stourm dorn-ha-dorn.<br>
Ouzhpenn da- se, ar gourdonadegc'hourdonadeg-se a chellfe derc'hel bev prederouriezh ar soudarded Marines ha spered brezeliñ ar c'horfad-stourm.
Ar ''Marine Corps Martial Arts programProgram'' a zo ur c'hemmesk lies eus doareoù stourm gant an dorn ha gourenerezhioù hengounel kendeuzet. Kemeret ez euseo bet :
* Anan taolioù gant an dorn hag an treid eus an [[Taekwondo]] hag eus ar [[Karate|c'harate]]
* Implijimplij pouez pouezh-korf an enebour adal an [[Jujitsu]]
* Anan tapout krog ouzh an traon adal an [[Jiu-Jitsu]] Brazilian[[Brazil|brazilian]]
* Urur meskaj implij kontilli pe tammoùdammoù koad adal an [[iskrim ]]
* Anan taolioù glin hag ilin adal ar [[Muay Thai]].
Ar soudarded Marines a grog gant hent ar gourdonerezh MCMAP er c'hamp gourdoniñ kentañ lec'h ma z'int degemeret, hag eno e vezo gounezet ganto ar c'hentañ gouriz wardiwar 5 anezho en holl.
== Soudarded gwregelSoudardezed an USMC ==
== Ar c'horfad Gwregelgwregel ==
* Pennad spisoc'h : [[United States Marine corps Women's Reserve|Korfad gwregeladarmeadezed an USMC]]
<gallery>
File:US Navy 041112-M-0095Z-181 Lance Cpl. Brandy L. Guerrero gives a kiss to an Iraqi baby waiting to be examined during a Humanitarian Assistance Operation (HAO) in the village of Ash Shafiyah, Iraq.jpg|Caporal Brandy L. Guerrero o pokañ ur babig irakian e 2005
USMC-08101.jpg|Savadur "''The Valdez Training Facility"'' anvet en enor d'ar kaporalc'horporal Ramona M. Valdez lazhet en Irak e 2005.
File:USMC-12098.jpg|thumb|USMC-12098|"''Be a Marine"'' (Brezhoneg: "Deuit da vezañ ur Marine"), skritell propaganda e-padkerzh an [[Eil Brezel-bed]], adkemeret e 2009
Women Marines rigging parachutes, circa 1943 (6049891391).jpg|Maouezed soudardSoudardezed Marines o teskiñ plegañ harzlammoù, bloavezh 1943
</gallery>
ArE c'horfad[[1942]] gwregele davoe c'hortozkrouet akorfad zoan bet enaouet e 1942adarmeadezed. An izili a vez anvet pe er Stadoù-Unanet kevandirel pe e [[Hawaii]] a-benn sikour da stummañ ar soudarded d'an emgann.
ArE vaouezed[[1948]] ae zo betvoe kentstagetkenstaget da vat ar maouezed gant ar Marines e 1948, pa voe krouet al lezenn « Lezenn kenstagañ ar c'hoskor gwregel e-kreizhkreiz an nerzhioù armet » ''(saozneg: Women’s Armed Service Integration Act)'' gant [[Kongres ar Stadoù-Unanet]].
Hiziv-an-deiz, an nevezianted gwregelneveziantezed a zo gourdonet e [[Parris Island]], ar re mennetvennet gant dont da vezañ ofiserienofiserezed a ya gantda heuliañ kentelioù e [[Quantico]] ([[Virginia]]).
=== Merc'hed ouzh ar stourm? ===
Abaoe pell eze eovez ur vammenntabut a-zivout dabut plaslec'h ar merc'hed soudardedsoudardezed Marines : d'an talbenn pe get. ? Pennoù an USMC a- sav a-enep ma vefe kaset merc'hed en unvezioùunvezhioù dañjerusañ, en ur lakaat da dalvezout an testoùarnodennoù korfkorfel c'hwitet gant aran merc'hed engouestlididanvez-soudardezed er c'horfad.
=== Tabut wara-zivout an testoùarnodennoù korfkorfel ===
Rediet eo bet an USMC da cheñchgemmañ an testoùarnodennoù korfkorfel a-benn degemer un niver uhel a nezvezianted merc'hed anezhonezveziantezed.<ref> {{fr}} [http://www.lexpress.fr/actualite/monde/amerique-nord/u-s-marines-les-tractions-epreuve-trop-dure-pour-les-femmes_1311341.html 3/01/2014 Lec'hienn LeMonde ''U.S. Marines: ar sachadennoù, amprouadenn re ziaes evit ar merc'hed ?'']</ref>. EnEr testoùprouadoù e oa goulennet d'an neveziadezed d'ober 3 sachadenn met muioc'h evit an hanter nane zeuas ket a-benn (20 sachadenn d'nada nebeutañ evit ar baotred). Hervez gourdonerien an USMC ez eoeus ur gudenn a gourdoniñ a vezc'hourdoniñ, ha ket unan e-liammliammet gant korf ar merc'hed. Ret e vefe neuze, hervezo, dahiraat gaoutha n'eodiaesaat ketar testoùgourdoniñ hage-lec'h ure gourdoniñverraat aesaethag met reoùe hiroc'haesaat.
== Dafar-soudard ==
[[Restr:USMC Philippines Exercise.jpg|thumb|Soudarded an USMC e-pad ur gourdoniñ e [[Filipina]] e 2006. Dougen a reont al [[Lightweight Helmet]]]]
* PennadPennadoù spisoc'h : [[Dafar-soudard an United States Marine Corps]] ha [[Listenn dafar hiniennel an United States Marine Corps]]
Er bloavezh 2013, diazez dafar-soudard ur Marines en troadegiezhdroadegiezh a dalvez US$ 14, 000 (ne vez ket kontet priz al lunedoù-noz), da geñveriañ gant priz an dafar dre soudard dek vloaz a-raok hag a oa US$ 2, 500.
An niver a dammoù dafar (pep tra eus ar radioioù betek ar c'hamionoù) en ur batailhonvatailhon troadegiezhdroadegiezh a zo aet war gresk kalz ivez : tremenet ez eo eus 34003 400 tamm dafar er bloavezh 2001 da 85008 500 e 2013.
== Dafar brezel ==
Ar Marine Corps a oa pourvezet e penn -kentañ ar [[bloavezhioù 2000]] gant a-vras 500 nijerez ([[AV-8B Harrier]] II et II+, [[F-18]], [[EA-6B Prowler]] hagha KC-[[130 Hercules]]), 400 karr hobregonet doare [[M1-A1 Abrams]], 600 kanol ha 1 300 karbed dour-ha-douarsdouar [[AAV-7]], ; da ouzhpennañ a vezeo ar c'harbedoù dezougen soudarded [[LAV-25]], gnatgant meur a zoare anezho e servij.
Dafar an USMC n'eo ket kement unan troet war an nevezinti abaoe e grouidigezh, met muioc'h troet war-zudu ar fiziañs : fuzuilh [[M-16A4]], fuzuilh [[M4]] pe doare [[M4A1]], arm d'an dorn [[M9]], pe fuzuilh mindrailher [[M249 SAW]] evit an troadegiezhdroadegiezh.
Biñsaskelioù[[Biñsaskell]]où [[AH-1W Super Cobra]], Biñsaskelioùbiñsaskelloù [[UH-60]] Black Hawk, Biñsaskelioùbiñsaskelloù [[UH-1N]] adkemer(adkemeret eusdiwar an hini brudet-mat abaoe [[brezel vietnam]]ar [[Bell UH-1 Iroquois]] "Huey", brudet-mat abaoe [[brezel Vietnam]]). CheñchamantoùKemmoù bras a zo bet pa erruas an [[MV-22 Osprey]] eskemmus gant rotorioù gwintus, erruet er servij oberiant e miz Even 2007 ; er bloavezh 2014 o deus echuet da gemer plas ar [[Boeing CH-46 Sea Knight]] er bloavezh 2014.
Ar c'hirri-nij brezel a zo reoù [[F-18]]A/B/C/D hag ar re [[AV-8B Harrier II]] ha II+ a zispegzibrad a-blom. Ar re-se a vez uhel ar gwallzarvoudoù ganto, gant 148 karbed kollet wardiwar 397 resevet e 2005. En 32 bloavezh servij,; 52 blenierlevier kirri-nij a zo aet da anaonAnaon en ur ober 32 vloavezh servij.
Evit an dilestradegoù, ar re MarinesVarines a zo dafaret gant 80 [[LCAC]] eus an [[US Navy]].
== Unwiskoù ar Marines ==
* Pennad spisoc'h : [[Unwiskoù an United States Marine Corps]]
[[Restr:USMC uniforms.jpg|thumb|Adal an tu-kleiz: unwisk brezel, unwisk lid, unwisk servij, unwisk lid-noz ]]
Ar Marine Corps a zoeo ar strollad brezeliñ amerikanstadunanat oen kaoutdeus an unwiskoù an digemmañdigemmusañ hag an aeshañaesañ da anavezout,. alAl liv glas a zo deuet adal ar penn -kentañ, en 19vet{{XIXvet kantved}}. AnDigemm unwisk servij a zoeo chomet aran memesunwisk hiniservij abaoe penn-kentañ an 20vet{{XXvet kantved}}.<br>
Unwiskoù ar re Marines a zo disheñvel eusdiouzh ar reoùre all dre ma z'int simpleeun : ar re MarinesVarines n'o deus ket ardamezioù, na bannieloù war hini ebet eus o unwiskoù e; memes mod ne gavern'emañ ket o anvioù war an unwiskoù servij pe furmel.
Ar re MarinesVarines o deus tri unwisk diazez : unwisk lid, unwisk servij hag unwisk brezel. An unwisk lid a zoeo an hini labouretañ, implijet eze eovez evit al lidoù brasmeur pe evit an degouezhioù publikforan.
== Renkoù soudard ar Marines ==
|- align=center
||Ardamez
||[[Restr:US-OF1B.svg|center|22px|alt=goldGold vertical bar]]
||[[Restr:US-OF1A.svg|center|22px|alt=silverSilver vertical bar]]
||[[Restr:Captain Insignia USMC.png|center|60px|center|alt=twoTwo silver vertical bars]]
||[[Restr:US-O4 insignia.svg|center|60px|goldGold oak leaf]]
||[[Restr:US-O5 insignia.svg|center|60px|Silver oak leaf]]
||[[Restr:US-O6 insignia.svg|center|70px|Silver eagle with shield clutching arrows]]
=== Ofiserien kreizh arbenikaet ===
{|style="border:1px solid #8888aa; background:#f7f8ff; padding:5px; font-size:95%; margin:0 12px 12px 0;" ▼
▲{|style="border:1px solid #8888aa; background:#f7f8ff; padding:5px; font-size:95%; margin:0 12px 12px 0;"
|- style="background:#ccc;"
![[U.S. uniformed services pay grades#Warrant officer pay grades|U.S. DoD Pay Grade]]||W-1||W-2||W-3||W-4||W-5
|- align=center
||Ardamez
||[[Restr:USMC WO1.svg|25px|goldGold bar with two red squares]]
||[[Restr:USMC CWO2.svg|25px|goldGold bar with three red squares]]
||[[Restr:USMC CWO3.svg|25px|silverSilver bar with two red squares]]
||[[Restr:USMC CWO4.svg|25px|silverSilver bar with three red squares]]
||[[Restr:USMC CWO5.svg|25px|silverSilver bar with a red line down the long axis]]
|- align=center
||Titl
|}
=== Marines emouestlet ===
{|style="border:1px solid #8888aa; background:#f7f8ff; padding:5px; font-size:95%; margin:0 12px 12px 0;" ▼
▲{|style="border:1px solid #8888aa; background:#f7f8ff; padding:5px; font-size:95%; margin:0 12px 12px 0;"
|- style="background:#ccc;"
![[U.S. uniformed services pay grades#Enlisted pay grades|U.S. DoD Pay grade]]||E-1||E-2||E-3||E-4||E-5||E-6||E-7||colspan=2|E-8||colspan=3|E-9
||Ardamez
||''Ardamez ebet''
||[[Restr:USMC-E2.svg|50px|singleSingle chevron]]
||[[Restr:USMC-E3.svg|50px|singleSingle chevron with crossed rifles]]
||[[Restr:USMC-E4.svg|50px|twoTwo chevrons with crossed rifles]]
||[[Restr:USMC-E5.svg|50px|threeThree chevrons with crossed rifles]]
||[[Restr:USMC-E6.svg|50px|threeThree chevrons up and one rocker with crossed rifles]]
||[[Restr:USMC-E7.svg|50px|threeThree chevrons up and two rockers with crossed rifles]]
||[[Restr:USMC-E8-MSG.svg|50px|threeThree chevrons up and three rockers with crossed rifles]]
||[[Restr:USMC-E8-1SG.svg|50px|threeThree chevrons up and three rockers with diamond]]
||[[Restr:USMC-E9-MGyS.svg|50px|threeThree chevrons up and four rockers with exploding grenade]]
||[[Restr:USMC-E9-SGM.svg|50px|threeThree chevrons up and four rockers with star]]
||[[Restr:USMC-E9-SGMMC.svg|50px|threeThree chevrons up and four rockers with Eagle, Globe, and Anchor insignia flanked by two stars]]
|- align=center
||Titl
== Enorioù ==
{|
[[Restr:Streamer PUC Navy.PNG|200px]]<br />[[Restr:Streamer PUC Army.PNG|200px]]<br />[[Presidential Unit Citation (United States)|Presidential Unit Citation]]<br />[[Restr:Streamer JMUA.PNG|200px]]<br />[[Joint Meritorious Unit Award]]<br />[[Restr:Navy Unit Commendation streamer.png|200px]]<br />[[Navy Unit Commendation]]<br />[[Restr:Streamer VUA Army.PNG|200px]]<br />[[Valorous Unit Award]]<br />[[Restr:Meritorious Unit Commendation (Navy-Marine) Streamer.jpg|200px]]<br />[[Restr:Streamer MUC Army.PNG|200px]]<br />[[Meritorious Unit Commendation]]<br />[[Restr:Streamer FCDG.PNG|200px]]<br />[[Croix de guerre 1914–1918 (France)|French Croix de guerre 1914–1918]]<br />[[Restr:Presidential Unit Citation (Philippines) Streamer.png|200px]]<br />[[Philippine Republic Presidential Unit Citation|Philippine Presidential Unit Citation]]<br />[[Restr:Streamer KPUC.PNG|200px]]<br />[[Republic of Korea Presidential Unit Citation|Korean Presidential Unit Citation]]<br />[[Restr:VGCP Streamer.jpg|200px]]<br />[[Vietnam Gallantry Cross]]<br />[[Restr:Streamer RVMUCCA.PNG|200px]]<br />[[Vietnam Civil Actions Medal]]
|-valign="bottom"
== Tabutoù ==
|[[Restr:Streamer PUC Navy.PNG|200px]]<br />[[Restr:Streamer PUC Army.PNG|200px]]<br>''[[Presidential Unit Citation (United States)|Presidential Unit Citation]]''
=== Tagadennoù reizhel === ▼|<div style="width:25px;"></div>
* Pennad spisoc'h [[Sexual Assault Prevention & Response]] ▼|[[Restr:Streamer JMUA.PNG|200px]]<br />''[[Joint Meritorious Unit Award]]''
[[Restr:USMC-16608.jpg|thumb|160px|Gourdonadeg evit ar soudarded kinniget da vezañ alvokaded gouzañverien an tagadennoù-reizhel]] ▼|-
Kudennoù a zo savet da geñver tagadennoù a-enep ar merc'hed izili d'an USMC betek tagadennoù reizhel. Hervez lec'hienn ofisiel an USMC betek 8% eus hollad merc'hed izili ar strollad-stourm a zo bet taget dre o reizh pe en un doare reizhel, pezh a lak korfad an USMC o kaout an niver uhelañ a dagadennomù-reizhel e lu ar Stadoù-Unanet <ref>[http://www.marinecorpstimes.com/story/military/pentagon/2014/12/04/marine-corps-highest-sex-assault/19910575/ ''Lec'hienn CorpsMarinestimes.com : New data shows Marine Corps has highest rate of sexual assault against women'']</ref>. ▼|[[Restr:Navy Unit Commendation streamer.png|200px]]<br />''[[Navy Unit Commendation]]''
|<div style="width:25px;"></div>
Evit klask talañ ouzh ar gudenn drastus-se ez eus bet ouzhpennet d'ar gourdonerezh, abadennoù ha pezhioù-c'hoari. Un niverenn pellgomz a zo bet lakaet e-plas ivez a-benn reiñ an tu d'ar gouzañverien da glask sikour. ▼|[[Restr:Streamer VUA Army.PNG|200px]]<br />''[[Valorous Unit Award]]''
|-valign="bottom"
An niver a klemmioù a chom uhel er bloavezh 2013, ez eus bet ul lamm a 93% anezho o tremen eus 453 da 876. Bloavezh 2014 ez eo digresket a-nebeut da 855 klemm. ▼|[[Restr:Meritorious Unit Commendation (Navy-Marine) Streamer.jpg|200px]]<br />[[Restr:Streamer MUC Army.PNG|200px]]<br />''[[Meritorious Unit Commendation]]''
|<div style="width:25px;"></div>
|[[Restr:Streamer FCDG.PNG|200px]]<br />''[[Croix de guerre 1914–1918 (France)|French Croix de guerre 1914–1918]]''
|-
|[[Restr:Presidential Unit Citation (Philippines) Streamer.png|200px]]<br />''[[Philippine Republic Presidential Unit Citation|Philippine Presidential Unit Citation]]''
|<div style="width:25px;"></div>
|[[Restr:Streamer KPUC.PNG|200px]]<br />''[[Republic of Korea Presidential Unit Citation|Korean Presidential Unit Citation]]''
|-
|[[Restr:VGCP Streamer.jpg|200px]]<br />''[[Vietnam Gallantry Cross]]''
|<div style="width:25px;"></div>
|[[Restr:Streamer RVMUCCA.PNG|200px]]<br />''[[Vietnam Civil Actions Medal]]''
|-
|}
▲=== Tagadennoù reizhel ===
Er c'hlemmioù-se ne vez kontet an tagadennoù-feuls en tiez etre koubladoù. ▼▲* Pennad spisoc'h : ''[[Sexual Assault Prevention & Response]] ''
▲[[Restr:USMC-16608.jpg|thumb|160px|Gourdonadeg evit ar soudarded kinniget da vezañ alvokaded gouzañveriengouzañvidi an tagadennoù - reizhel]]
▲Kudennoù a zo savet da -geñver tagadennoù a-enep ar merc'hed a oa izili d'eus an USMC , betek tagadennoù reizhel. Hervez lec'hienn ofisiel an USMC , betek 8% eus hollad ar merc'hed izilia aroa er strollad-stourm a zo bet taget dre o reizh pe en un doare reizhel, ar pezh a laklaka korfad an USMC oda kaoutgaout an niver uhelañ a dagadennomù-dagadennoù reizhel e [[lu ]] ar Stadoù-Unanet <ref> {{en}} [http://www.marinecorpstimes.com/story/military/pentagon/2014/12/04/marine-corps-highest-sex-assault/19910575/ '' Lec'hienn CorpsMarinestimes.com : New data shows Marine Corps has highest rate of sexual assault against women .'']</ref>.
▲Evit klask talañ ouzh ar gudenn drastus-se ez eus bet ouzhpennet d'ar gourdonerezh , abadennoù ha pezhioù-c'hoari. Un niverenn pellgomzbellgomz a zo bet lakaet e-plasstaliet ivez a-benn reiñ an tu d'ar gouzañverienc'houzañvadezed da glask sikour.
Ar gudenn-se a zo gwelet evel sirius-tre evit pennoù ar Marines dre ar brud fall a vez degaset <ref>[http://thinkprogress.org/security/2013/06/14/2150351/military-address-sexual-assault/ ''Thinkprogress.org 14/06/2013: What The Military Is Doing To Address Its Sexual Assault Crisis''] </ref>, klasket e vez a-bep seur diskoulmoù evit e renkañ evel dibunadegoù, lidoù... <ref>[http://www.marinecorpstimes.com/story/military/2015/04/01/marine-display-opposes-sexual-assault/70737662/ ''Lec'hienn CorpsMarinestimes.com : Marines take symbolic stand against sexual assault'']</ref>. ▼
▲AnUhel nivere achomas klemmioùan niver a chom uhelglemmoù er bloavezh [[2013 ]], ezpa' z eus bet ul lamm a 93% anezho o tremen eus 453 da 876. BloavezhEr bloavezh [[2014 ]] ez eo digresket a-nebeut , dabetek 855 klemm.
Ur gevrenn d'an USMC a zo bet krouet anvet ar ''[[Sexual Assault Prevention & Response]]'' (Diarbenn ha diskoulm d'an tagadennoù reizhel) en IIvet Marine nerzh kas, lec'hiet e [[Camp Lejeune]]. ▼
▲Er c' hlemmioùhlemmoù-se ne vez ket kontet an tagadennoù - feuls en tiez etre koubladoù.
Ur gouzañver a c'hell gervel un niverenn ispisial deiz-ha-noz evit kavout sikour eno. ▼* Pennad spisoc'h [[Torfedoù-brezel an USMC]] ▼
▲Ar gudenn-se a zo gwelet evel sirius-tre evitgant pennoù ar Marines dre ar brud fall a vez degaset <ref> {{en}} [http://thinkprogress.org/security/2013/06/14/2150351/military-address-sexual-assault/ ''Thinkprogress.org 14/06/2013: What The Military Is Doing To Address Its Sexual Assault Crisis''] </ref>, klasket e vez a-bep seurseurt diskoulmoù evit ehe renkañ , evel dibunadegoù, lidoù .. hag all. <ref> {{en}} [http://www.marinecorpstimes.com/story/military/2015/04/01/marine-display-opposes-sexual-assault/70737662/ '' Lec'hienn CorpsMarinestimes.com : Marines take symbolic stand against sexual assault'']</ref>.
Torfedoù-brezel a vez rebechet d'an USMC, palforzhadennoù, muntroù prizonidi ha mac'hagnerezh korfoù-marv, an holl fedoù-se a zo difennet groñs gant [[feur-emglev Geneva]]: ▼
▲Ur gevrenn d'an USMC a zo bet krouet , anvet ar ''[[Sexual Assault Prevention & Response]]'' (Diarbenn ha diskoulm d'an tagadennoù reizhel) en IIvet Marine nerzh kas, lec'hiet e [[Camp Lejeune]].
* Palforzhioù e-pad ha goude [[emgann Okinawa]] (1945, tro 10 000 maouezh a orin okinawan) ▼Goude bloavezhioù enklask an istorour japanat [[Oshiro Masayasu]] (Penn rener Dielloù istorel prefeti Okinawa) a c'hell embann gant prouennoù: ▼[[Restr:Pacific war.jpg|thumb|Poltred ral anezho, ar "[[Skull stewing]]" (brezhoneg: klopenn poazet") soudarded Marines o poazhañ penn ur soudard japanat a-benn gwerzhañ ar glopenn (35$ e veze gwerzhet d'ar vartoloded)]] ▼{{Quotation|"Soon after the U.S. Marines landed, all the women of a village on Motobu Peninsula fell into the hands of American soldiers. At the time, there were only women, children, and old people in the village, as all the young men had been mobilized for the war. Soon after landing, the Marines "mopped up" the entire village, but found no signs of Japanese forces. Taking advantage of the situation, they started "hunting for women" in broad daylight, and women who were hiding in the village or nearby air raid shelters were dragged out one after another." ▼
▲Ur gouzañverc'houzañvadez a c'hell gervel un niverenn ispisialarbennik deiz-ha-noz evit kavout sikour eno.
"Dres goude ma tilestre ar Marines Amerikan, an holl merc'hed eus kêriadennig Ledenez Motobu a gouezhas etre daouarn ar soudarded Amerikan. D'ar c'houlz-se, ne chome nemet merc'hed, bugale, ha tud-kozh er gêriadennig, dre ma oa bet kaset da soudard an holl baotred yaouank evit ar rbezel. Dres goude an dilestradeg, ar Marines a "naetaas" ar gêriadennig a-bezh, met hep kavout roud ebet eus nerzhioù japanat. Tennañ a refont gounid eus an darvour, kregiñ a refont "da chaseal ar vaouezed" war greizh an deiz, hag ar vaouezed a oa o kuzhañ er gêriadennig pe nepel e goudorio d'ar bombazedegoù a oa tennet anezho unan hag unan"}} ▼
* Mac'hagnerezh korfoù-marv e-pad [[emgann Okinawa]] (1945) <ref>[Eugene Sledge, ''With the Old Breed: At Peleliu and Okinawa'', embanner Presidio Press (384 pajenn) adembannadur, 25 a viz Gwengolo 2007 ISBN 0891419195.] {{en}} </ref> ▼▲* Pennad spisoc'h : [[Torfedoù-brezel an USMC]]
[[Restr:2005 Marine Killings in Haditha.jpg|thumb|Poltred tennet eus un doser enklask gant an [[NCIS]] war un torfed-brezel e 2005 en Irak goude lazhadeg siviled irakian en un taksi e Haditha]] ▼▲Torfedoù-brezel a vez rebechet d'an USMC, palforzhadennoùgwalladennoù, muntroù prizonidi ha mac'hagnerezh korfoù-marv , ; an holl fedoù-se a zo difennet groñs gant [[feur-emglev Geneva]] :.
* Lazhadeg siviled e Haditha [[19 a viz Du]] [[2005]] ([[Irak]]) e-pad [[emgann Haditha]]. E-pad teir eurvezh 23 sivil a zo lazhadeget diarmet en o zilhad-noz. Ar [[Frank Wuterich|Staff Sergeant Frank Wuterich]] gant e strollad-stourm (7 soudard ouzhpenn dezhañ) a zo bet barnet met eñ hepken a zo bet kondaonet (90 devezh toull-bac'h met dre ma bledas kablus ne reas ket un devezh toull a-benn ar fin) <ref>[http://www.lemonde.fr/proche-orient/article/2012/01/25/le-responsable-de-la-tuerie-d-hadita-en-irak-n-ira-pas-en-prison_1634084_3218.html 25/01/2012 Lec'hienn Le Monde.fr :'' Pennkaoz lazhadeg Hadita en Irak ne z'aio ket en toull-bac'h'' {{fr}}]</ref> ha skarzhet e voe nemetken eus ar c'horfad USMC.<ref>[http://www.sandiegouniontribune.com/news/2012/feb/20/military-frank-wuterich-no-longer-in-the-marine/ 20/02/2012 Lec'hienn sandiegouniontribune.com gant Mark Walker - ''Milourel: Frank Wuterich skarzhet eus ar c'horfad USMC'' {{en}}]</ref> ▼▲* Palforzhioù;Gwalladennoù e- padkerzh ha goude [[emgann Okinawa]] (1945, tro 10 000 maouezhmaouez a orin okinawan) .
* Mac'hagnerezh korfoù-marv (staotañ) en [[Afghanistan]] e 2012 <ref>[http://www.theguardian.com/world/2012/jan/12/american-marines-accused-war-crimes 12/02/2012 Lec'hienn Theguardian.com gant Chris McGreal: ''Marines SUA tamallet evit torfedoù-brezel'' {{en}}]</ref> ▼▲Goude bloavezhioù enklask , an istorour japanat [[Oshiro Masayasu]] ( Penn renerpennrener Dielloù istorel prefeti Okinawa) a c'hell embann gant prouennoù :
▲[[Restr:Pacific war.jpg|thumb| PoltredUr ralpoltred anezho,ral: ar "[[Skull stewing]]" ( brezhoneg:"poazhañ klopennar poazetglopenn") soudarded<br>Soudarded Marines o poazhañ penn ur soudard japanat a-benn gwerzhañ ar glopenn (35$ e veze gwerzhet d'ar vartoloded)]]
▲{{Quotation| "''Soon after the U.S. Marines landed, all the women of a village on Motobu Peninsula fell into the hands of American soldiers. At the time, there were only women, children, and old people in the village, as all the young men had been mobilized for the war. Soon after landing, the Marines "mopped up" the entire village, but found no signs of Japanese forces. Taking advantage of the situation, they started "hunting for women" in broad daylight, and women who were hiding in the village or nearby air raid shelters were dragged out one after another. "''
▲" DresNebeut goude ma tilestretilestras aran U.S. Marines Amerikan, an holl merc'hedvaouezed eusur gêriadenn kêriadennige Ledenez Motobu a gouezhas etre daouarn ar soudarded Amerikanamerikan. D'ar c'houlz-se, ne chome nemet merc'hed, bugale, ha tud-kozh er gêriadenniggêriadenn, dre ma oa bet kaset da soudard an holl baotred yaouank evit ar rbezelbrezel. DresNebeud goude an dilestradeg, ar Marines a "naetaas" ar gêriadenniggêriadenn a-bezh, met hep kavout roud ebet eus nerzhioù japanat. TennañO atennañ refont gounidsplet eus an darvour,degouezh kregiñe akrogjont refont "da chaseal ar vaouezed"verc'heta" war greizhgreiz an deiz, hag ar vaouezedmaouezed a oa o kuzhañkuzhat er gêriadenniggêriadenn pe nepelnepell e goudoriogoudorioù enep d'ar bombazedegoùbombezadegoù a oavoe tennetsachet er-maez anezho unan -hag -unan ."}}
▲* Mac'hagnerezh korfoù-marv e- padlerzh [[emgann Okinawa]] (1945) <ref> [{{en}} Eugene Sledge, ''With the Old Breed: At Peleliu and Okinawa'', embanner Presidio Press , 2007, (384 pajenn ) adembannadur, 25 a viz Gwengolo 2007 {{ISBN |0891419195 ]]. ] {{en}} </ref>
▲[[Restr:2005 Marine Killings in Haditha.jpg|thumb|Poltred tennet eus un doser teuliad-enklask gant an [[NCIS]] war un torfed-brezel e 2005 en Irak goude lazhadeg siviledtrevourien irakian en un taksi e Haditha]]
▲* Lazhadeg siviledtrevourien e Haditha [[19 a viz Du]] [[2005]] ([[Irak]]) e- padkerzh [[emgann Haditha]]. E-pad teir eurvezh , 23 sivilden nann-soudard a zovoe lazhadeget , hag int diarmet en o zilhaddilhad-noz. Ar [[Frank Wuterich|Staff Sergeant Frank Wuterich]] gant e strollad-stourm (7 soudard ouzhpenn dezhañ) a zo bet barnet met eñ hepken a zo bet kondaonet (90 devezh toull-bac'h , met dre ma bledasvreutaas kablus ne reas ket un devezh toull a-benn ar fin) <ref> {{fr}} [http://www.lemonde.fr/proche-orient/article/2012/01/25/le-responsable-de-la-tuerie-d-hadita-en-irak-n-ira-pas-en-prison_1634084_3218.html 25/01/2012 Lec' hienn 'Le Monde .fr :'' Pennkaoz lazhadeg Hadita en Irak ne z'aio ket en toull-bac'h'' {{fr}}]</ref> ha skarzhet e voe nemetken eus ar c'horfad USMC , tra ken.<ref> {{en}} [http://www.sandiegouniontribune.com/news/2012/feb/20/military-frank-wuterich-no-longer-in-the-marine/ 20/02/2012 Lec' hienn sandiegouniontribune.com gant Mark Walker - ' 'Milourel:Military Frank Wuterich skarzhetNo eusLonger arin c'horfadthe USMCMarine'' {{en}}gant Mark Walker] .</ref>
▲* Mac'hagnerezh korfoù-marv (staotañ) en [[Afghanistan]] e [[2012 ]]. <ref> {{en}} [http://www.theguardian.com/world/2012/jan/12/american-marines-accused-war-crimes 12/02/2012 Lec'hienn Theguardian.com gant Chris McGreal:The Guardian'' Marines SUA tamallet evit torfedoù-brezel'' {{en}}] .</ref>
<!--Reizhet betek amañ 05/03/2016-->
== Sevenadur hag hengounioù an USMC ==
E forzh peseurt aozadur-stourm e kaver hengounioù ofisiel ha lod all nann ofisiel. An hengounioù-se e memes mod evit an USMC a talvez da ambrougañ muioc'h c'hoazh ar soudarded izili ha da greñvaat o c'henvreuriezh. Evel-just talvezout a ra ivez da lakaat izili ar bagad-soudard da vezañ dibar d'ar bagadoù-soudard all.
| 