Wikipedia

Fernando II Aragon : diforc'h etre ar stummoù

Merdeiñ etreoberiat en istor
← Kemm kentKemm nevesoc'h →
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
GweletWikitestenn
Llydawr (kaozeal | degasadennoù)
84 985 kemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Diverradenn ebet eus ar c'hemm
Linenn 1:
{{pennad zo|Fernando II}}
[[SkeudennRestr:Michel Sittow 004.jpg|thumb|right|260px|FerdinantFernando II Aragon a oa ivez FerdinantFernando V Kastilha]]
[[Restr:IsabellaofCastile03.jpg|thumb|Poltred Izabel Iañ Kastilha '' ar Gatolikez'', pried Fernando II Aragon, gant [[Juan de Flandes]].]]
 
'''Fernando II Aragon''', pe '''Fernando V Kastilha''' (''Ferrando II'' en [[aragoneg]], ''[[Fernando II]]'' e [[kastilhaneg]]; ''Ferran II'' en [[katalaneg]]), lesanvet ''FerdinantFernando ar C'hatolig'', ganet d'an [[10 a viz Meurzh]] [[1452]] e [[Sos del Rey Católico]] ([[Aragon]]) ha marvet d'an [[23 a viz Genver]] [[1516]] e [[Madrigalejo]], a oa :
* [[roue Aragon]], roue [[Valencia]], roue [[Mallorca]], ha roue [[Sikilia]], kont [[Barcelona]], eus [[1479]] betek [[1516]] a-berzh e dad ;
* [[roue Kastilha]] ha [[León]] eus [[1474]] betek [[1504]] dre e [[eured]] ;
* [[kontelezh Rousilhon|kont Rousilhon]] ha kont [[Cerdanya]] adalek [[1493]] betek [[1516]] ;
* [[Rouantelezh an Div Sikilia|Roue an Div Sikilia]] e [[1504]].
 
== E vuhez ==
Mab e oa d'ar roue [[Juan II Aragon]] ([[1398]]-[[1479]]) ha d'e eil pried [[ Juana Enríquez]] ([[1425]]-[[1468]]). Da Fernando e tegouezhas madoù [[kurunenn Aragon]] goude marv e hantervreur [[Charlez Aragon (1421-1461)|Charlez, priñs Viana]] ene [[1461]].
=== ;Pennhêr Kurunenn Aragon hag eured ===▼
[[fileRestr:Fernando el Católico 01.jpg|thumb|Delwenn da Fernando II''el Aragon (1452–1516)Católico'', er [[Jardinoù''Jardines de Sabatini'' (e [[Madrid)]].,<br Gant/>gant [[Juan de León]] entreetre [[1750]] ha [[1753.]]]]▼
Pa varvas e hantervreur Carlos, [[priñs Viana]] ([[1461]]), e voe anvet Fernando da [[Priñs Gerona|Briñs Gerona]], titl roet da bennhêred kurunenn Aragon., ha kurunennet evel [[Roue pennhêr Aragon]] en [[Calatayud]] ; bloaz goude e oavoe anvet da letanant jeneral Katalonia ([[1462Katalonia]]) hagha enda roue Skilia e [[1468]], roue Sikilia. Perzh a gemeras e [[Brezel-diabarzh Katalonia]] ([[1462]] - [[1472]]), ha kustumiñ ouzh ar stadvererezh war c'houlenn e dad. ▼
 
E Kastilla[[Kastilha]] e varvas an infant [[Alfonso Kastilha]] e [[1468]] hag anavezet e voe e geniterv, an infantez [[Isabel Iañ Kastilha|Isabel]], hanterc'hoar da [[Herri IV Kastilha]], evel pennhêrez Kastilha. [[Juan II Aragon]] neuze a boanias da glask an tu da zimeziñ e vab Fernando da bennhêrez ar rouantelezh amezek. Kement-se a voe graet e miz Here [[1469]], ene [[Valladolid]]. ▼
▲=== Pennhêr Kurunenn Aragon hag eured ===
▲[[file:Fernando el Católico 01.jpg|thumb|Delwenn da Fernando II Aragon (1452–1516), er [[Jardinoù Sabatini (Madrid)]]. Gant [[Juan de León]] entre 1750 ha 1753.]]
▲Pa varvas e hantervreur Carlos, [[priñs Viana]] ([[1461]]), e voe anvet Fernando da [[Priñs Gerona]], titl roet da bennhêred kurunenn Aragon. ha kurunennet evel [[Roue pennhêr Aragon]] en [[Calatayud]]; bloaz goude e oa anvet da letanant jeneral Katalonia ([[1462]]) hag en [[1468]], roue Sikilia. Perzh a gemeras e [[Brezel-diabarzh Katalonia]] ([[1462]] - [[1472]]), ha kustumiñ ouzh ar stadvererezh war c'houlenn e dad.
 
Koulskoude, pa varvas Enrique IV e [[1474]], e krogas [[Brezel Hêrezh Kastilha|]], ur brezel diabarzh ]] entreetre harperien Isabel ha re merc'h Enrique, [[Juana la Beltraneja|Juana Trastamara]], lesanvet ''la Beltraneja'', harpet gant [[Roue Portugal]], [[Afonso V]], a felle dezhañ dimeziñ dezhi, hag unvaniñ kurunennoù Kastilha ha [[Portugal]].▼
▲E Kastilla e varvas an infant [[Alfonso Kastilha]] e [[1468]] hag anavezet e voe e geniterv, an infantez [[Isabel Iañ Kastilha|Isabel]], hanterc'hoar da [[Herri IV Kastilha]], evel pennhêrez Kastilha. [[Juan II Aragon]] neuze a boanias da glask an tu da zimeziñ e vab Fernando da bennhêrez ar rouantelezh amezek. Kement-se a voe graet e miz Here [[1469]], en [[Valladolid]].
 
Fernando, goude hir zivizoù gant uhelidi warizius Kastilha, a deuas a-benn da vout anvet kenrejant Kastilha gant gwirioù par da re e bried Isabel, goude sinet ''[[Concordia Segovia]]'' e [[1475]]. Neuze e kemeras perzh e renerezh ar brezel hag en trec'h, dreist-holl e-kerzh [[emgann Toro]] e [[1476]], <ref><cite>“Su momento es la indecisa batalla de Toro. Unos y otros se atribuyeron el resultado victorioso de la jornada… Las cartas escritas por el soberano a las ciudades importantes se su Reino son un modelo de habilidad… Que portentosa descripción de la batalla! La nebulosa se convierte en luz, lo dudoso cobra perfiles de triunfo cierto. El político lograba los frutos de una victoria discutida”</cite>, el historiador Antonio Ballesteros Berreta- [http://www.portalcultura.mde.es/Galerias/revistas/ficheros/RET_016.pdf ''Fernando el Católico, el mejor Rey de España''], ''Ejército'', nr 16, p. 54-66, Ministerio del Ejército, Madrid, mayo 1941.</ref><ref><cite>“… en la … batalla de Toro, que, aunque de resultado incierto, Fernando, con habilidad, supo explotar propagandísticamente. ”</cite>en Juan BATISTA GONZÁLEZ- [http://books.google.pt/books?id=Q2IYN490rvAC&pg=PA222&dq=%22con+habilidad,+supo+explotar+propagand%C3%ADsticamente.%22&hl=pt-PT&sa=X&ei=YSCfUPzELYiZhQf-sYDIAQ&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false ''España Estratégica, guerra y diplomacia en la historia de España''], Sílex ediciones, Madrid, 2007, [http://www.google.com/search?q=%22batalla+de+Toro%2C+que%2C+aunque+de+resultado+incierto%2C+Fernando%2C+con+habilidad%2C+supo+explotar+propagand%C3%ADsticamente%22&btnG=Pesquisar+livros&tbm=bks&tbo=1&hl=pt-PT p.222].</ref>a voe troet en un trec'h bras gounezet gant ur spered dreist a zen, hini Fernando, a ouvezas lakaat da blegañ ar c'hêrioù emsavet. ▼
▲Koulskoude, pa varvas Enrique IV e 1474, e krogas [[Brezel Hêrezh Kastilha|ur brezel diabarzh ]] entre harperien Isabel ha re merc'h Enrique, [[Juana la Beltraneja|Juana Trastamara]], lesanvet ''la Beltraneja'', harpet gant [[Roue Portugal]], [[Afonso V]], a felle dezhañ dimeziñ dezhi, hag unvaniñ kurunennoù Kastilha ha Portugal.
 
Etre E [[1476]] ha [[1477]] e voe merour [[Urzh Santiago]].▼
▲Fernando, goude hir zivizoù gant uhelidi warizius Kastilha, a deuas a-benn da vout anvet kenrejant Kastilha gant gwirioù par da re e bried Isabel, goude sinet [[Concordia Segovia]] e [[1475]]. Neuze e kemeras perzh e renerezh ar brezel hag en trec'h, dreist-holl e-kerzh [[emgann Toro]] e [[1476]], <ref><cite>“Su momento es la indecisa batalla de Toro. Unos y otros se atribuyeron el resultado victorioso de la jornada… Las cartas escritas por el soberano a las ciudades importantes se su Reino son un modelo de habilidad… Que portentosa descripción de la batalla! La nebulosa se convierte en luz, lo dudoso cobra perfiles de triunfo cierto. El político lograba los frutos de una victoria discutida”</cite>, el historiador Antonio Ballesteros Berreta- [http://www.portalcultura.mde.es/Galerias/revistas/ficheros/RET_016.pdf ''Fernando el Católico, el mejor Rey de España''], ''Ejército'', nr 16, p. 54-66, Ministerio del Ejército, Madrid, mayo 1941.</ref><ref><cite>“… en la … batalla de Toro, que, aunque de resultado incierto, Fernando, con habilidad, supo explotar propagandísticamente. ”</cite>en Juan BATISTA GONZÁLEZ- [http://books.google.pt/books?id=Q2IYN490rvAC&pg=PA222&dq=%22con+habilidad,+supo+explotar+propagand%C3%ADsticamente.%22&hl=pt-PT&sa=X&ei=YSCfUPzELYiZhQf-sYDIAQ&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false ''España Estratégica, guerra y diplomacia en la historia de España''], Sílex ediciones, Madrid, 2007, [http://www.google.com/search?q=%22batalla+de+Toro%2C+que%2C+aunque+de+resultado+incierto%2C+Fernando%2C+con+habilidad%2C+supo+explotar+propagand%C3%ADsticamente%22&btnG=Pesquisar+livros&tbm=bks&tbo=1&hl=pt-PT p.222].</ref>a voe troet en un trec'h bras gounezet gant ur spered dreist a zen, hini Fernando, a ouvezas lakaat da blegañ ar c'hêrioù emsavet.
 
▲Etre 1476 ha 1477 e voe merour [[Urzh Santiago]].
 
==Dimeziñ==
E miz Here [[1469]] e timezas da [[Izabel Iañ Kastilha |Izabel Kastilha]] ([[1451]]-[[1504]]), merc'h d'ar roue [[Juan II Kastilha]]. EnE [[1474]] e teuas Izabel da vout rouanez. Ganti e renas Fernando ur brezel da zistroadañ he nizez [[Janed ar Beltraneja]] ([[1462]]-[[1530]]). Faezhet e voe ar Beltraneja en [[Emgann Toro]] ene [[1476]].
 
Da varv Yann II ene [[1479]] e savas war gador [[Kurunenn Aragon]] hag a-gevret e renas an daou roue goude ma chome disparti an div gurunenn.
 
E [[1481]] e voe adaozet an [[Ofis Santel]] gant Fernando hag Izabel ; ene [[1492]] e voe kaset kuit ar [[Yuzevien]] na oant ket [[Kristeniezh|kristenaet]], ma tec'has an darn vrasañ d'an [[Impalaeriezh otoman]], hag aloubet e voe [[rouantelezh Granada]]. Kement-se a dalvezas dezho resev an titl a [[Rouaned Katolik]] digant ar [[pab]] spagnol [[Alesant VI]].
 
== Bugale ==
Pemp bugel en doe gant Izabel:.
* [[Izabel Kastilha hag Aragon]] ([[1470]]-[[1498]]), a zimezas div wech :
** e [[1490]], da 20 vloaz, da [[Afonso Portugal (1475-1491)]], infant Portugal, met mervel a reas ar priñs tri miz goude an eured en ur gwallzarvoud ;
** ene [[1497]], c'hwec'h vloaz goude, d'e genderv [[Roue Portugal]], [[Manuel Iañ Portugal]] (1469-1521), [[Roue Portugal|roue Portugal]].
* [[Juan Aragon ha Kastilha]] ([[1478]]-[[1497]]), [[Priñs Asturiez]],
** dimezet da [[Marc'harid Aostria|Vargareta von Österreich]], merc'h da [[Masimilian Iañ]] Habsburg; marvet da 19 vloaz gant an [[droug-skevent]] ;
* [[Juana de Castilla]], pe ''Janed ar Follez'', hêrez rouantelezhioù [[Kastilha]] da gentañ, hag [[Aragon]] goude,
** dimezet da [[Fulup Iañ Kastilha|Fulup Habsburg]], ha mamm [[Carlos Iañ Spagn]]
* [[Maria Kastilha hag Aragon|Maria Aragon]], eil pried, goude he c'hoar [[Izabel Kastilha hag Aragon| Izabel]], da [[RoueVanuel Iañ Portugal]] [[Manuel Iañ]].
* [[Catalina de Aragón y Castilla]], a zimezas div wech :
** da [[Arthur Tudor]], a oa da vout roue [[Bro-Saoz )) ,
** ha goude d'e vreur, ar roue [[Herri VIII (Bro-Saoz)|HerriHenry VIII]], hag a voe mamm [[Mari Iañ Bro-Saoz]], rouanez war-lerc'h he zad.
 
[[Image:Germaine de Foix1.jpg|thumb|200px|[[Germana de Foix]]]] ▼
Pa intañvas ec'h addimezas da [[Germana de Foix]]
 
<!--
 
Con su segunda mujer [[Germana de Foix]], sobrina de [[Luis XII de Francia]], casado el [[19 de octubre]] de [[1505]] en [[Dueñas]] ([[Tratado de Blois (1505)|II Tratado de Blois]]):
* '''Juan''' ([[3 de mayo]] de [[1509]] - murió unas horas después de nacer).
 
Con [[Aldonza de Ivorra|Aldonza Ruiz de Ivorra]], noble [[Cataluña|catalana]] de [[Cervera (Lérida)|Cervera]], tuvo dos hijos bastardos:
* '''[[Alonso de Aragón|Alonso]]''' (o Alfonso) ([[1470]] - [[1520]]) Prelado español, abad del [[Fortaleza-monasterio de Montearagón|Monasterio de Montearagón]] desde 1492 a 1520, arzobispo de [[Zaragoza]] y [[virrey de Aragón]].<ref>Ricardo del Arco, [http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=2112142&orden=81967 «El monasterio de Montearagón»], [http://dialnet.unirioja.es/servlet/revista?codigo=162 ''Argensola: Revista de Ciencias Sociales del Instituto de Estudios Altoaragoneses''], [http://dialnet.unirioja.es/servlet/listaarticulos?tipo_busqueda=EJEMPLAR&revista_busqueda=162&clave_busqueda=142756 n.º 53-54, 1963], págs. 1-50. Cfr. pág. 10. ISSN 0518-4088</ref>
* '''[[Juana de Aragón y Ruiz de Ivorra|Juana]]''' (¿? - ¿?), segunda esposa de [[Bernardino Fernández de Velasco (III Conde de Haro)|Bernardino Fernández de Velasco]] III [[conde de Haro]] y VII [[condestable de Castilla]]. Fueron padres de Juliana Ángela de Velasco y Aragón, casada con su primo hermano, Pedro Fernández de Velasco, conde de Haro.<ref>José Fernández de Velasco y Sforza, duque de Frías, El Condestable Don Íñigo Fernández de Velasco Gobernador de los reinos y su mujer María de Tovar. Discurso de ingreso en la Real Academia de la Historia, Madrid 1975, p. 17, ISBN 84-85133-04-8. Cuenta el autor que después de enviudar de Juana de Aragón, Bernardino pensaba casar con una hija de [[Gonzalo Fernández de Córdoba]], ''el Gran Capitán''. La reina [[Germana de Foix]], la segunda mujer del rey Fernando le afeó que habiendo sido marido de una señora de sangre real, pensara de nuevo casar con particular, a lo que Bernardino contestó que en ello no hacía más que imitar a su rey que había hecho lo mismo. Murió poco después y algunos atribuyeron su fallecimiento a veneno administrado por las damas de la enojada reina</ref>
 
▲[[ImageRestr:Germaine de Foix1.jpg|thumb|200px|[[Germana de Foix]]]]
-->
Pa intañvas e [[1505]] ec'h addimezas d'an [[19 a viz Here]] an hevelep bloaz da [[Germaine de Foix]], un nizez da [[Loeiz XII (Bro-C'hall)]]. D'ar [[5 a viz Mae]] [[1509]] e voe ganet o mab Juan, na vevas ket pelloc'h eget un nebeud eurvezhioù.
 
===Bugale anpriedel===
Gant Toda Larrea:▼
;Gant Aldonza Ruiz de Ivorra
Un uheladez katalan e oa Aldonza Ruiz de Ivorra.
* [[Alonso Aragon]] ([[1470]]-[[1520]]) ; ur [[prelad]] e voe Alonso, pa voe roet dezhañ gant ar pab an titloù a [[abad]] Monteraragón ([[1492]]-[[1520]]), [[eskob|arc'heskob]] [[Zaragoza]] ha besroue Aragón.
* Juana (? - ?), eil pried Bernardino Fernández de Velasco III, kont Haro ha [[konestabl]] Kastilha.
▲;Gant Toda Larrea:
* '''[[María Esperanza de Aragón|María]]''', abadez [[Kouent San Agustín (Madrigal de las Altas Torres)|Nuestra Señora de Gracia el Real de Madrigal]], en [[Ávila]].
;Gant Juana Pereira, itron bortugalat:
Un uheladez portugalat e oa Juana Pereira.
* María Esperanza, abadez Nuestra Señora de Gracia el Real de Madrigal, ma voe abadez he c'hoar María ivez.<ref>Jesús Miguel Benítez, [http://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/1176641.pdf «Agustinas de Madrigal de las Altas Torres del siglo XIV al XVII», ''La clausura femenina en España: actas del simposium''], 1 al 4 de septiembre de 2004, Real Centro Universitario Escorial-María Cristina, vol. 1, pp. 374 y 376-384.</ref>
 
== Notennoù ==
{{Daveoù}}
<references/>
 
[[Rummad:Rouaned Aragon]]
Linenn 73 ⟶ 67:
[[Rummad:Ganedigezhioù 1452]]
[[Rummad:Marvioù 1516]]
{{Commons|Category:Ferdinand II of Aragon|Fernando II Aragon}}
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/wiki/Fernando_II_Aragon »